1. Klasyfikacja według zakresu obowiązywania

1. Wewnętrzne  dotyczą tylko struktur organizacji. Istnieje tutaj zasada domniemania kompetencji (jeżeli państwa czegoś nie zabroniły OM, to ona wewnętrznie może to zrobić).

2. Zewnętrzne  są to najczęściej decyzje niewiążące. Nie funkcjonuje tu zasada domniemania kompetencji – OM może robić tylko to, na co pozwolą jej państwa.

2. Klasyfikacja według mocy prawnej decyzji

1. Wiążące  dotyczą najczęściej decyzji wewnętrznych. Na przykład tworzenie organów pomocniczych, zasady zatrudnienia.

2. Niewiążące  mogą to być na przykład zalecenia dla jakiegoś państwa członkowskiego. Jeśli mają charakter wewnętrzny to są to najczęściej opinie doradcze i zalecenia dla organów.

Procedura podejmowania decyzji w OM

Większości w głosowaniach w OM:

• Względna

• Bezwzględna

• Kwalifikowana

• Jednomyślność

• Konsensus

Konsensus łatwiej jest osiągnąć niż jednomyślność. Jednomyślność oznacza wyraźne opowiedzenie się na „tak”. Konsensus natomiast dopuszcza wstrzymanie się od głosu.

W NATO występuje zasada jednomyślności przy wszystkich obecnych.

Większość bezwzględna  ponad 50% na „tak” musi być (poprawne sformułowanie to 50% + 1)

Większość względna  wystarczy by było więcej na „tak” niż na „nie”, dlatego wstrzymanie się od głosu ma tu ważne znaczenie. Większość względną stosuje się zazwyczaj dla spraw proceduralnych.

Kworum  50%. Wystarczy równo połowa.

VII. Funkcje organizacji międzynarodowych

Funkcja regulacyjna  OM tworzy normy prawno-polityczne (częściej polityczne). OM reguluje stosunki z innymi OM, z państwami nieczłonkowskimi. Może tworzyć regionalne normy PM, a w przypadku UE tworzy nową gałąź prawa (o charakterze wewnętrznym). Funkcja regulacyjna odnosi się do oddziaływania na, zewnątrz gdy taki jest charakter i status OM.

Funkcja kontrolna  OM ustala jakiś stan faktyczny. Zazwyczaj odnosi się do państw członkowskich i tego, do czego państwa zobowiązały się przystępując do OM, oraz ewentualnych innych umów międzynarodowych. Kontrola ma różny charakter, który zależy od charakteru OM. Mogą też kontrolować państwa pretendujące do przystąpienia do OM. Poprzez trybunały można kontrolować osoby fizyczne (m.in. zbrodnie wojenne). Mogą kontrolować też zjawiska w sensie analitycznym (badania).

Funkcja operacyjna  funkcja pomocowa, usługowa, forma świadczenia usług przez OM. Na przykład pomoc finansowa (na zasadach nierynkowych – niski procent), pomoc techniczna (pomoc w implementacji norm technicznych, szkolenia), pomoc humanitarna i militarna, udostępnianie wyników badań państwom członkowskim (OM może być pośrednikiem wymiany informacji – WHO podczas rozprzestrzeniania się ptasiej grypy), pomoc rozwojowa (różni się od humanitarnej, jak wędka od ryby – ma długofalowy charakter, a pomoc humanitarna powinna mieć krótkofalowy, bo inaczej zniszczy gospodarkę).

Funkcja koordynacyjna  poprzez samo istnienie OM, bez względu na jej charakter.

VIII. Relacje państwo – organizacja międzynarodowa

Nabywanie członkostwa i rodzaje członkostwa

Członkostwo pierwotne  państwo, które pracowało nad utworzeniem OM.

Członkostwo wtórne  członek niemający wpływu na akt założycielski. Członek wtórny musi wyrazić zgodę na statut i przyjąć cały dorobek prawny organizacji, a państwa członkowskie muszą wyrazić zgodę na jego przyjęcie.

Quasi pierwotne  członek, który ma cechy obu powyższych typów członkostwa. Na przykład nie uczestniczył w pracach nad utworzeniem aktu założycielskiego, ale też w ogóle mógł wtedy nie istnieć. Członek quasi pierwotny nie potrzebuje zgody państw na przystąpienie.

Nabycie członkostwa czasem jest uzależnione od członkostwa w innej OM.

W przypadku NATO zaproszenie wysyła Sekretarz Generalny po wcześniejszych negocjacjach między kandydatem, organizacją i najważniejszymi członkami.

Rodzaje członkostwa

Zwyczajne  członek ma prawo uczestniczenia w pracach wszystkich organów, brania udziału w podejmowaniu decyzji, korzystania z usług i świadczeń OM i prawo do posiadania dostępu do wszystkich dokumentów. Obowiązkiem jest współfinansowanie OM, działanie na rzecz realizacji celów OM i zgodnie z jej zasadami.

Niepełne  członek ma prawo do brania udziału w pracach tylko niektórych organów OM na zasadach takich jak członkowie zwyczajni. Ten rodzaj członkostwa nie stosuje się do organów naczelnych i wykonawczych.

Zawieszenie i wykluczenie

Zawieszenie  zablokowanie uprawnień i obowiązków na określony czas (tzn. tymczasowo). Musi być przewidziane w statucie. Czasem utrudnia to działalność nie tylko zawieszonego, ale i OM. Zawiesza się często za nie płacenie składek. Zawiesza się możliwość głosowania i otrzymywania funduszy. Inną sankcja jest zakaz udziału w posiedzeniach.

Obecnie w organizacjach powszechnych wystarczy wola płacenia, ponieważ przeważają w nich państwa biedne, które nie mogą płacić regularnie.

Ustanie członkostwa  jest dobrowolne.

Wykluczenie  jest przymusowe. Najpoważniejsza sankcja wewnątrz organizacji. Stosowana za łamanie ciągłe i uporczywe postanowień statutu. Wykluczenia są rzadkie, bo rzadko statuty je przewidują i OM nie chcą tracić kontroli nad państwem. W organizacjach wyspecjalizowanych ONZ nie ma klauzuli wykluczenia. Wykluczenie szkodzi też OM. Wykluczenie oznacza niestosowanie statutu, ale istnieją prawa i obowiązki zaciągnięte w inny sposób (np. gdyby Polska została wykluczona z Rady Europy to nadal będzie stroną Konwencji z 1950 r.).

W 1962 r. wykluczono Kubę z OPA na prośbę USA. Dokładnie wykluczono rząd, co nie było przewidziane w statucie. Zdarzało się zmieniać statut by wykluczyć członka (UNESCO wobec RPA w 1964 r.).

Wystąpienie

Rzadko zamieszcza się klauzulę o wystąpieniu w statucie, ponieważ:

• Zakładając OM nie powinno być woli występowania

• Jest możliwe wystąpienie, ale utrudnia je pod względem formalnym brak klauzuli

Brak akceptacji dla poprawek (nowych postanowień) w statucie OM, oznacza utratę członkostwa w OM.

Karencja  okres, po którym wystąpienie wchodzi w życie. Chodzi głównie o zachowanie ciągłości budżetowej. Podstawowa karencja to zazwyczaj 1 rok.

Członkostwo stowarzyszone i inne formy współpracy państw z OM

Państwa starają się by członkostwo miało charakter jednolity. Nawiązują stosunki z państwami trzecimi, by móc mieć na nie wpływ. Najważniejszą formą współpracy z państwami trzecimi jest członkostwo stowarzyszone.

Członkostwo stowarzyszone  polega na współpracy państwa w niektórych dziedzinach z OM. Stowarzyszenie może być bez prawa do posiadania własnej reprezentacji w OM, lub z prawem do jej posiadania.

Cechy członkostwa stowarzyszonego:

• Ograniczony zakres obowiązków

• Ograniczone czerpanie z zasobów OM

• Ograniczony udział w procesie decyzyjnym

Członkostwo a stowarzyszenie  stowarzyszenie NIE jest formą członkostwa. Jest to RELACJA między OM a państwem trzecim. Stowarzyszone państwo współpracuje z OM. Państwo stowarzyszone nie może wziąć udziału w posiedzeniu zamkniętym OM. Polska była stowarzyszona ze Wspólnotami Europejskimi w latach 1991 – 1994.

Obserwator  nie ma praw i obowiązków wobec OM, uczestniczy tylko w posiedzeniach jawnych, opłaca sam swoją misję, nie ma prawa głosu, kontroluje działalność danej OM.

IX. Finansowanie organizacji międzynarodowych

Rodzaje kosztów OM