1. Komitet Ministrów

Organ naczelny, plenarny i zarządzający (ustala budżet i sprawy członkostwa). Wydaje decyzje o charakterze niewiążących zaleceń (jednomyślnie). W sprawach proceduralnych decyzje zapadają zwykłą większością. Obraduje na szczeblu stałych przedstawicieli, rzadziej na szczeblu Ministrów SZ.

2. Zgromadzenie Parlamentarne

Pierwszy organ o charakterze parlamentarnym, w dodatku jest to organ statutowy. Składa się z delegatów parlamentów państw członkowskich. Formalnie ma charakter doradczy i wydaje decyzje niewiążące. Faktyczna rola jest większa  na forum Zgromadzenia podnosi się trudne sprawy (na przykład problem czeczeński). Dlatego Zgromadzenie nazywane jest czasem „sumieniem Europy”. Chociaż organ ten nic nie może, to wywiera jednak polityczne naciski, co jest medialne.

Zgromadzenie Parlamentarne ma duży wpływ na opinię publiczną w krajach najbardziej demokratycznych.

ZP posiada kompetencje kreacyjne, wybiera Komisarza Praw Człowieka i jest forum dla debaty na tematów problemów zgłaszanych przez OM pozarządowe (szczególny przypadek funkcji usługowej).

3. Kongres Władz Lokalnych I Regionalnych

Skład podobny do Zgromadzenia Parlamentarnego. Dzieli się na dwie izby:

• Komitet Stały  zarządza cały czas, pełni funkcję Konwentu dla Zgromadzenia Parlamentarnego

• Komitet Mieszany  organ konsultacyjny.

XVIII. Polska w organizacjach międzynarodowych

Ogólnie

Znaczenie Polski w OM rośnie. Odzwierciedla to przyjęcie Polski do NATO i UE. Wcześniej członkostwo w OM nie było nigdy najważniejszym celem polskiej polityki zagranicznej (od 1 V 2004 uczestnictwo jest celem polityki wewnętrznej, ponieważ jesteśmy członkiem UE).

Od 1918 r. polskie podmioty pozarządowe mogły występować jako polskie. Najważniejsze w XX-leciu było uczestnictwo Polski w Lidze Narodów. Celem było zagwarantowanie bytu państwowego, sprawa Wolnego Miasta Gdańsk i kwestia autonomii Śląska. Od lat 30. znaczenie Ligi spadło, a przestała istnieć w 1946 r. (formalnie istniała równolegle z ONZ). W XX-leciu Polska należała do ok. 20 OM międzyrządowych (m.in. do Ligi Narodów i MOP).

1944 – 1945  okres dwuwładzy

1945 – 1947  utrzymywanie fikcji demokracji i próba współpracy z Zachodem (Plan Marshalla)

1947 – 1956  okres stalinizmu

1956  w czerwcu Gomułka porozumiewa się z Chruszczowem w sprawie większej niezależności Polski. Wzrasta aktywność polskiej dyplomacji (na przykład Plan Rapackiego z 1957 r., która dała początek idei stref bezatomowych, w latach 60. Rapacki postulował zwołanie konferencji na rzecz wspólnego bezpieczeństwa i pokoju, co ziściło się w postaci KBWE).

Lata 70.  stabilność granic, poprawa stosunków z Niemcami, dobre stosunki międzyblokowe

Lata 80.  oziębienie stosunków i spadek aktywności polskiej dyplomacji, aż do 1985 r., gdy Gorbaczow ogłasza pierestrojkę. Polska rok później zaczyna wpisywać siew gospodarkę Zachodu.

1955 – 1990  Polska uczestniczyła w strukturach wojskowych bloku wschodniego (m.in. uczestnictwo w interwencji w Czechosłowacji). Układ Warszawski był wyjątkowo funkcjonalną organizacją.

1949 – 1991  Polska była członkiem RWPG (Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej). Była to organizacja niefunkcjonalna. Kraje członkowskie rozliczały się w rublu transferowym, a Zachodem rozliczano się w dolarze. Kryzys RWPG pogłębił się w latach 80. Szybki upadek RWPG w VI 1991 r. nie był korzystny dla państw  nagle wyrosły granice celne, m.in. między Polską a Czechosłowacją.

Po 1989  nowymi celami było członkostwo w WE, NATO i RE. Najważniejszymi OM, do których należała wówczas Polska były ONZ, KBWE/OBWE  intensywnie rozwijano z nimi współpracę (udział Polski w misjach).

Udział Polski w KBWE i Radzie Europy był wykorzystywany w celu wpływania na obszar WNP (poprzez demokratyzację). W 1991 r. Polska stowarzyszyła się z WE. Od 1992 r. w misjach biorą udział bojowe jednostki Wojska Polskiego.

Obecnie najważniejszymi OM dla Polski są NATO, UE, ONZ i RE (największa aktywność w nich) i OM gospodarcze: MFW, GATT/WTO i OECD (od 1996 r.  duże znaczenie dla prestiżu Polski, uznając ją za część Zachodu).

Członkostwo w ONZ

1 I 1942  potwierdzenie Karty Atlantyckiej

X 1945  powstanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej umożliwiło podpisanie Karty NZ i przyjęcie Polski jako członka pierwotnego

1945 – 1989  inicjatywy: dekolonizacja, walka z rasizmem, udział w pracach nad Konwencjami Wiedeńskimi z lat 60., misje obserwacyjne w Korei i Wietnamie, misje pokojowe (pierwsza to UNEF II na Płw. Synaj po wojnie Jom Kippur, rozdzielenie wojsk Egiptu i Izraela; pozostałe przykłady: UNDOF na Wzgórzach Golan, UNIFIL w Libanie).

Lata 90.  UNPROFOR w Jugosławii, kontynuacja UNIFIL w Libanie, aktywna działalność na rzecz reformy ONZ.

XXI wiek  Polska uznaje ONZ za podstawę ładu międzynarodowego.

Członkostwo w NATO

1990  stosunki bilateralne, rok później zinstytucjonalizowano je.

1992  oficjalnie Polska wyraziła chęć przystąpienia

1 IX 1993  Lech Wałęsa wysłał oficjalny list do Sekretarza Generalnego

1994  ustalono Indywidualny Program Partnerstwa dla Polski (IPP)

1996  zaproszono Polskę do dialogu indywidualnego. Negocjacje trwały rok.

12 III 1997 r.  Polska członkiem NATO. Warunkiem akcesji było spełnienie kryteriów politycznych, reforma systemu obrony państwa, przyjęcie dokumentu Standardy NATO dla sił polskich.

Operacje: KFOR w 1999 r., Active Endeavour w 2001 r., ISAF od 2001 r.

Członkostwo w RE

1993  od tego roku polscy obywatele mają możliwość skarżenia państwa w Europejskim Trybunale Praw Człowieka.

2004/2005  szczyt RE w Warszawie. Polska określiła cel dla Rady  wspólna cywilizacja europejska (głębsza współpraca wschodniej Europy z zachodnią).

Członkostwo w OBWE

1998  Polska sprawowała przewodnictwo (przewodniczącym minister SZ, Bronisław Geremek).

Aktywny udział Polski potwierdzony utworzeniem ODIHR w Warszawie.

20