MSP - SKRYPT

Temat 1. Status I role międzynarodowe państw oraz innych uczestników sm

• Stosunki międzynarodowe jako dziedzina stosunków społecznych; prymat MSP

• Uczestnicy stosunków międzynarodowych

• Państwo jako główny uczestnik stosunków międzynarodowych (atrybuty państwa, rodzaje państw, immunitet państwa, suwerenność i prawa zasadnicze państw; uznanie międzynarodowe państwa; role międzynarodowe państw)

• Inne niż państwa podmioty prawa międzynarodowego

Literatura: (na podstawie poniższych lektur, bez pozycji 2, bo nijak nie była dostepna + yahoo – notatki z lat poprzednich)

• R. Bierzanek, J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 1994 i wyd. nast., s. 111-140.

• E. Cziomer, L.W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa-Kraków 2005.

• I. Popiuk-Rysińska, Uczestnicy stosunków międzynarodowych, ich interesy i oddziaływania, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, funkcjonowanie, Warszawa 2006, s. 88-116.

• I. Słomczyńska, Suwerenność jako wartość w polityce zagranicznej państw, [w:] r. Zięba (red.), Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, Toruń 2004, s. 145-162.

• M. Bielecka, Role międzynarodowe państwa, [w:] R. Zięba (red.), Wstęp do teorii polityki zagranicznej …, s. 177-192.

1. Stosunki międzynarodowe jako dziedzina stosunków społecznych; prymat MSP

SM jako dziedzina stosunków społecznych:

• sm to przejaw współdziałania, współzawodnictwa lub walki społeczności w środowisku międzynarodowym

• sm stanowią zewnętrzny i wtórny wyraz potrzeb i dążeń społeczności wewnątrzpaństwowych

• sm są najszerszą i najbardziej skomplikowaną dziedziną stosunków społ. w różnych ich zakresach

• następuje upośrednienie interakcji ludzkich poprzez struktury internacjonalizacji życia społeczeństw i państw – np. rządy, ruchy społeczne etc.

2. Uczestnicy stosunków międzynarodowych

Uczestnicy SM:

- uczestnictwo = zdolność do aktywności międzynarodowej / zdolność do zmieniania bądź utrwalania stanów rzeczy w środowisku mnar

- aktywność mnar:

a) czynności (mało skomplikowane, krótkotrwałe)

b) działania (złożone, długotrwałe)

Uczestnicy sm:

• podmioty zdolne do aktywności międzynar., tj. do zmieniania i utrwalania w sposób zamierzony stanów środowiska międzynar.

• 2 grupy: państwa i uczestnicy pozapaństwowi: a) narody, b) organizacje międzynarodowe i ruchy mnar, c)uczestnicy transnarodowi (przedsiębiorstwa, fundacje, kościoły), d) u. Subpaństwowi (np. osoby fizyczne, org społ, partie polit)

Państwo jako główny usm:

• najwyżej zorganizowane zbiorowe podmioty

• uczestnictwo państwa w SM można uznać za pierwotne

• suwerenne organizacje teryt-polit

• przedmiot aktywności mnar w zasadzie nieogr

• b. rozmaite formy uczestnictwa p. w sm, zdolność p. do działania zależy od:

  1. potencjału - stratyfikacja p.:

     • mocarstwa uniwersalne USA

     • m sektorowe Japonia (gosp)

     • m regionalne Francja

     • p. zdolne do efektywnego działania w skali lokalnej Polska

  2. aktywność mnar zależy od skali uznania p. przez inne

  3. od przyjętych zobowiązań prawnomiędzynarodowych bo te ograniczają zdolność działania

  4. faktyczny zakres autonomii i swobody p.

  5. zakres nawiązanych stos dypl (uznanie to jedno a stosunki dyplomatyczne mają swą dynamikę)

- podmioty pozap. Tylko uzupełniają, a nie zastępują p., korzystają z pomocy p. – często, bez ich zgody milczącej lub wyraźnej działalność nie-p. byłaby co najmniej b. utrudniona; uczestnicy pozap. Działają w ramach stosunków prawnych i rzeczowych stworzonych przez p. – tzw. decentralizacja sm

• narody – mniejszy udział, tylko przejściowy: gdy walczą o p., np.

OWP, SWAPO, Sajudis, POLISARIO

• mogą mieć stosunki z innymi usm, ale ranga niższa od stos międzypaństwowych

• wchodzą w skład związków p., ale nie jako pełni członkowie – np. OWP miała status obserwatora przy ONZ

om i ruch mnar

• to trwałe związki p. lub / i osób fiz i ich organizacji pochodzących z różnych krajów; org a ruch – org bardziej zinstytucjonalizowana

• om – międzyrządowe (z reguły powołane przez umowę międzynar) i pozarządowe (międzyspołęczne – członkami nie są p., z reg na podst prawa o stowarzyszeniach państwa-hospitata); mają stałe organy;

• ruchy mnar – związki międzyspoł (np. pokojowe) lub międzyrządowe (ruch p. niezangaż)

1. podział: zakres i przedmiot członkowstwa:

1. powszechne / ponadregionalne członkostwo , cele ogólne:

org międzyrządowe ONZ