2 Procedury podejmowania decyzji ;

a) głosowanie

- zasada jednomyślności

- większość kwalifikowana

- większość bezwzględna

- większość zwykła

- system głosów ważonych

b) konsensus

Funkcje organizacji międzynarodowych:

- regulacyjna – tworzenie norm określających wzorce zachowań uczestników SM

- kontrolna – ocena stanu faktycznego zachowań państw członkowskich

- operacyjna – podejmowanie przez organizacje bezpośrednich działań w środowisku międzynarodowym

8. Transnarodowi uczestnicy stosunków międzynarodowych

Transnarodowi uczestnicy SM to uczestnicy pozapaństwowi, pozarządowi, niesuwerenni, nieterytorialni, których świadoma działalność relatywnie swobodnie przekracza granice państw i wywiera wpływ na stosunki wewnętrzne i międzynarodowe. Powstawanie podmiotów transnarodowych odzwierciedla 2 prawidłowości w SM -wzrost liczby uczestników SM i wzrost ich różnorodności. Tworzenie się takich struktur oznacza zastąpienie systemu „państwocentrycznego” systemem „wielocentrycznym”.

Kryteria identyfikacji podmiotów transnarodowych

1) Kryterium autonomii, czyli swobody działania w procesie osiągania celów

2) Kryterium reprezentatywności dla określonej grupy społecznej, czyli posiadanie legitymizacji społecznej

3) Kryterium zdolności wywierania wpływu na SM

Ta typologia wywołuje kontrowersje, brak typologii powszechnie uznawanej

Kto należy do podmiotów transnarodowych?

- korporacje transnarodowe

- organizacje pozarządowe np. Greenpeace, Amnesty International, Human Rights Watch

- ruchy wyzwoleńcze

- organizacje terrorystyczne

- struktury zorganizowanej przestępczości

- organizacje religijne

- międzynarodowe ruchy polityczne (tzw. międzynarodówki partii politycznych)

Ważniejsze przyczyny rozwoju transnarodowych uczestników SM:

- zmiany społeczne i technologiczne

- kryzys zaufania do możliwości państw

- energia ludzi organizujących się i realizujących swe cele poza strukturami państw

- kryzys współczesnego państwa dobrobytu

- kryzys rozwoju

- globalny kryzys ekologiczny

- upadek socjalizmu

- rozwój komunikacji i oświaty

9. Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych (pojęcie, ewolucja, typologie bezpieczeństwa)

Na bezpieczeństwo składają się 2 elementy:

- poczucie pewności

- brak zagrożenia

Bezpieczeństwo dzielimy na:

- wewnętrzne – stabilność i harmonijność funkcjonowania państwa

- zewnętrzne – brak zagrożenia ze strony innych analogicznych podmiotów

Współczesne środowisko bezpieczeństwa:

1) W czasie zimnej wojny:

a) nacisk na bezpieczeństwo narodowe, a nie międzynarodowe

b) bezpieczeństwo grą o sumie zerowej – wzrost bezpieczeństwa jednych zmniejszeniem innych

c) polityka bezpieczeństwa chroniąca status quo

d) podstawowe znaczenie – zagrożenie militarne i efektywna obrona

e) bezpieczeństwo definiowane negatywnie – brak zagrożeń, a nie promowanie pożądanych sytuacji.

2) Po zimnej wojnie:

a) bezpieczeństwo to nie jest suma bezpieczeństwa państw. Jest to szersza, nowa jakość

b) bezpieczeństwo nie jest już sprowadzone do wymiaru wojskowego, jest też bezpieczeństwo ekologiczne, społeczne, kulturowe, ekonomiczne, surowcowe, finansowe

c) bezpieczeństwo jest rozumiane w kategoriach pozytywnych, a nie negatywnych, nie kojarzy się już tylko z zagrożeniami, ale ze wspólną budową nowego systemu bezpieczeństwa, a nie przeciwko sobie.

System międzynarodowy charakteryzuje anarchia – brak jakiejkolwiek nadrzędnej władzy, nie ma nadrzędnej organizacji, która wszystkim zapewniłaby bezpieczeństwo, każde państwo musi o swoje bezpieczeństwo zadbać samo, nieustannie muszą o nie zabiegać.

Termin bezpieczeństwo ma charakter:

- dynamiczny

- wieloznaczny

- wieloaspektowy

Bezpieczeństwo ma charakter:

- relatywny – bezpieczeństwo własnego państwa oceniamy na podstawie porównania z innymi

- względny – poczynania decydentów motywowane tyleż sytuacją, co sposobem jej postrzegania

- ciągły – sytuacja cały czas się zmienia, co utrudnia ocenę sytuacji, bezpieczeństwo to nie stan, a proces

Teoria percepcji siły – działania państwa są zdeterminowane nie przez rzeczywistą sytuację, a ocenę stanu państwa przez decydenta. Możliwe relacje pomiędzy obiektywnymi przesłankami bezpieczeństwa, a sposobem postrzegania go przez decydenta:

- stan braku bezpieczeństwa – państwo zagrożone, decydent to dostrzega

- stan obsesji – brak zagrożeń, decydent ma przeświadczenie, że zagrożenia są

- stan fałszywego bezpieczeństwa – państwo zagrożone, decydent tego nie dostrzega

- stan bezpieczeństwa – brak zagrożeń, co odczuwa również decydent

Typologie bezpieczeństwa, a SM:

A) kryterium podmiotowe

- bezpieczeństwo narodowe

- zdolność ochrony wewnętrznych wartości przed zewnętrznymi zagrożeniami

- przetrwanie państwa

- integralność terytorialna

- niezależność polityczna

- jakość życia

- bezpieczeństwo międzynarodowe

B) kryterium przedmiotowe

- bezpieczeństwo militarne - rozbudowa potencjału militarnego, zawieranie sojuszy, negocjacje rozbrojeniowe

- bezpieczeństwo polityczne - kształtowanie się międzynarodowych struktur, istnienie ONZ, OBWE, pokojowe rozwiązywanie sporów, dyplomacja prewencyjna)

- bezpieczeństwo ekonomiczne - 2 sposoby wpływu na bezpieczeństwo:

-gospodarka stanowi bazę materialną polityki

-powiązania instytucjonalne

- bezpieczeństwo ekologiczne - pogorszenie się stanu środowiska naturalnego powoduje pogorszenie stos między państwami

- bezpieczeństwo społeczno-kulturowe – np. ochrona praw człowieka

Istnieje tendencja do analitycznego poszerzania przedmiotowego zakresu bezpieczeństwa związana z procesami internacjonalizacji dziedzin życia społecznego

C) kryterium przestrzenne

- bezpieczeństwo lokalne

- bezpieczeństwo subregionalne

- bezpieczeństwo regionalne

- bezpieczeństwo ponadregionalne

- bezpieczeństwo globalne

Mocarstwa poszukują bezpieczeństwa daleko poza swymi granicami. „Rozszerzające się granice”, „głębia strategiczna”

D) kryterium sposobu organizowania bezpieczeństwa

a) wysiłkami indywidualnymi państw

- neutralność wieczysta

- niezaangażowanie

- izolacjonizm

- hegemonizm mocarstwowy

b) wysiłkami zbiorowymi państw

- system równowagi sił (klasyczny; dwubiegunowy; strachu)

- system blokowy

- system bezpieczeństwa zbiorowego

- system bezpieczeństwa kooperatywnego