41. Konflikt arabsko-izraelski po II wojnie światowej

Konflikt izraelsko-arabski – konflikt między Izraelem, a Arabami Palestyńskimi i państwami arabskimi. Zimna wojna nadała temu konfliktowi charakter ponadregionalny. Było to starcie pomiędzy imperializmem amerykańskim reprezentowanym na Bliskim Wschodzie przez Izrael, a arabskim ruchem narodowowyzwoleńczym wspieranym przez ZSRR. Wcześniej problemem utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie zajmowała się Wielka Brytania, jednak pod wpływem licznych konfliktów w regionie i właściwie sytuacji patowej, oddała sprawę palestyńską na forum ONZ.

ONZ uchwaliła w 1947 r. rezolucję o podziale Palestyny na 2 niepodległe państwa: arabskie i żydowskie. Jerozolima jako miejsce święte trzech religii miała być pod zarządem międzynarodowy i kontrolą ONZ. Oba państwa miały być połączone unią gospodarczą

Wojny arabsko-izraelskie

1) Pierwsza wojna arabsko-izraelska 15.V.1948 – 24.II 1949

15.V.1948 - proklamowanie w Tel Awiwie powstania państwa Izrael.

Pretekst do wojny: obrona ludności arabskiej przed atakami zbrojnych bojówek syjonistycznych i przywrócenie tam porządku

Cel: likwidacja państwa żydowskiego

Wynik : triumf Izraela. Izrael obronił swoje państwa + nabytki terytorialne kosztem ziem przyznanych Palestyńczykom przez ONZ

1949 podpisanie PROTOKOŁU LOZAŃSKIEGO (V.1949), które było warunkiem przyjęcia go do ONZ.

1950 – Izrael przeniósł siedzibę rządu i parlamentu z Tel Awiwu do Jerozolimy, wbrew rezolucji ONZ

Arabowie nie uznali podziału Palestyny ani wyników wojny 1948-49

Nie zrealizowano rezolucji o podziale Palestyny, bo tereny, na których miało powstać państwo palestyńskie podzieliły między siebie Izrael i kraje arabskie: Transjordania, Egipt. Posunięcie to kraje arabskie tłumaczyły obawą przed zajęciem przez Izrael wszystkich terytoriów przyznanych Palestyńczykom przez ONZ.

2) II wojna arabsko-izraelska (sueska)

29.X.1956 – XI. 1956

1956 – Prezydent Egiptu Naser podjął decyzję o nacjonalizacji Towarzystwa Kanału Sueskiego (akt zgodny z prawem międzynarodowym, jednak Wielka Brytania i Francja uznały to za bezprawie)

Wielka Brytania i Francja (najwięksi udziałowcy znacjonalizowanego Towarzystwa)chciały ukarać Egipt

22.X.1956 Izrael, Wielka Brytania i Francja zawarły w Sevres pod Paryżem tajny układ o wszczęciu kroków wojennych przeciwko Egiptowi

Casus Belli – Izrael podał zamknięcie cieśniny Tiran dla żeglugi izraelskiej

Początek II wojny arabsko-izraelskiej: 29.X.1956 – wkroczenie wojsk izraelskich na Synaj.

Izrael zdobył Synaj, ale musiał się później z niego wycofać ze względu na presję międzynarodową, głównie USA po odblokowaniu przez Egipt cieśniny Tiran. 5. XI ZSRR daje ultimatum – w razie nie przerwania działań wojennych, ZSRR przystąpi do wojny po stronie Egiptu. Izrael wycofał się na linię rozejmu z 1949. USA nie chciała otwartej konfrontacji z ZSRR w obronie nie swoich interesów. Cieszyła się, że osłabło znaczenie Wielkiej Brytanii i Francji na Bliskim Wschodzie

Bilans tej wojny:

a) otwarcie zatoki Al.-Akaba dla żeglugi izraelskiej

b) brak nowych nabytków terytorialnych Izraela.

c) Kanał Sueski pozostał własnością Egiptu

d) klęska militarna Egiptu

e) wojna wyrazem słabości krajów arabskich, które nie udzieliły Egiptowi żadnego wsparcia

f) Wielka Brytania i Francja poniosły porażkę polityczną

g) ZSRR i USA wystąpiły przeciwko trójstronnej agresji, aczkolwiek z różnych powodów