- •Pytania egzaminacyjne z przedmiotu „międzynarodowe stosunki polityczne”
- •1. Geneza, istota I ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych
- •2. Porównaj przedwestfalski I westfalski etap stosunków międzynarodowych
- •3. Scharakteryzuj neowestfalski etap stosunków międzynarodowych
- •4. Czynniki oddziałujące na stosunki międzynarodowe
- •2) Czynniki warunkujące procesy oddziaływań
- •3) Czynniki realizujące
- •5. Państwo jako szczególny podmiot stosunków międzynarodowych
- •1) Atrybuty uczestnictwa w sm
- •2) Atrybuty państwowości – podmiotowość prawno-międzynarodowa państwa
- •3) Atrybuty państwowości – powstanie państwa
- •4) Atrybuty państwowości – uznanie państwa
- •5) Cechy państwa:
- •6) Funkcje państwa w warunkach globalizacji
- •6. Naród jako uczestnik stosunków międzynarodowych
- •7. Organizacje międzynarodowe jako uczestnicy stosunków międzynarodowych
- •2 Procedury podejmowania decyzji ;
- •8. Transnarodowi uczestnicy stosunków międzynarodowych
- •9. Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych (pojęcie, ewolucja, typologie bezpieczeństwa)
- •1) W czasie zimnej wojny:
- •2) Po zimnej wojnie:
- •10. Sposoby organizowania bezpieczeństwa międzynarodowego wysiłkami indywidualnymi państw
- •3 Zasady polityki bezpieczeństwa państwa wieczyście neutralnego:
- •11. Sposoby organizowania bezpieczeństwa międzynarodowego wysiłkami zbiorowymi państw
- •12. Polityka zagraniczna państwa (pojęcie, czynniki, cele, środki I metody, racja stanu)
- •13. Motywy polityki zagranicznej państwa
- •14. Międzynarodowa pozycja państwa, a jego polityka zagraniczna
- •Mniejsze państwa
- •15. Wojna jako narzędzie polityki zagranicznej państw
- •16. Dyplomacja jako narzędzie polityki zagranicznej państw
- •17. Gospodarcze instrumenty polityki zagranicznej państwa
- •18. Organy polityki zagranicznej państwa
- •19. Globalizm, globalizacja, problemy globalne, procesy globalnego zarządzania
- •20. Globalne przywództwo I polityka bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych po zimnej wojnie
- •21. Międzynarodowa pozycja I polityka bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej
- •22. Zimna wojna (pojęcie, przyczyny, etapy, konsekwencje zakończenia)
- •24. Doktryny wojenne I obronne supermocarstw I ich wpływ na stosunki międzynarodowe
- •25. Wyścig zbrojeń po II wojnie światowej (pojęcie, przyczyny, uczestnicy, konsekwencje)
- •26. Proliferacja broni jądrowej I konwencjonalnej oraz sposoby jej ograniczania
- •27. Etapy dialogu rozbrojeniowego po II wojnie światowej I jego rezultaty
- •II etap rokowań rozbrojeniowych
- •28. Główne struktury bezpieczeństwa europejskiego I ich przydatność w zwalczaniu nowych zagrożeń (kbwe/obwe, uze, ue, nato, PdP)
- •29. Polska polityka zagraniczna po 1989 roku (uwarunkowania wewnętrzne I zewnętrzne, cele I zasady, sposoby realizacji, rola małych I wielkich państw we współczesnych stosunkach międzynarodowych)
- •31. Środki budowy zaufania I bezpieczeństwa (pojęcie, geneza, ewolucja, znaczenie)
- •32. Spory I konflikty międzynarodowe (systematyka, przyczyny, stosowanie siły w regulowaniu sporów, pokojowe rozwiązywanie sporów)
- •34. Regionalizm w stosunkach międzynarodowych (pojęcie I istota regionalizmu, przesłanki regionalizmu, regionalizm po zimnej wojnie)
- •35. Główne okresy rozwoju stosunków międzynarodowych w Ameryce Łacińskiej (cezury, dominujące tendencje, doktryny, rola usa, najważniejsze wydarzenia)
- •1) Proces kształtowania się państw latynoamerykańskich (1810-1840)
- •2) Okres umacniania niepodległości przez kraje regionu I okres dominacji europejskiej (1840-1880)
- •3) Okres dominacji systemu panamerykańskiego (1880-1930)
- •4) Okres panamerykanizmu zmodyfikowanego (1930-1960)
- •5) Restrukturyzacja ładu politycznego w Ameryce Łacińskiej (od połowy lat 60)
- •36. Uwarunkowania konfliktów w Ameryce Łacińskiej I mechanizmy ich rozwiązywania
- •37. Tendencje integracyjne I płaszczyzny współpracy na kontynencie amerykańskim
- •38. Wojny I konflikty zbrojne w Afryce (przesłanki konfliktów, koszty, konsekwencje dla państwa I społeczeństwa, problem przywrócenia pokoju)
- •39. Państwo w Afryce (geneza, problemy, przeobrażenia)
- •3 Patologie upadku państwa:
- •40. Apartheid w rpa (pojęcie, podstawy teoretyczne, etapy realizacji, fundamenty prawne, ewolucja, demontaż)
- •1) Zróżnicowanie rasowe
- •2) Utrzymanie odrębności rasowej
- •I etap realizacji doktryny apartheidu: konsolidacja władzy politycznej narodu Afrykanerów w rpa
- •41. Konflikt arabsko-izraelski po II wojnie światowej
- •1) Pierwsza wojna arabsko-izraelska 15.V.1948 – 24.II 1949
- •2) II wojna arabsko-izraelska (sueska)
- •3) III wojna arabsko-izraelska (wojna sześciodniowa)
- •5.VI.1967 – trwała sześć dni
- •4) IV wojna arabsko-izraelska (wojna październikowa)/(wojna /Yom Kippur)
- •5) V wojna arabsko-izraelska
- •42. Wojny w Zatoce Perskiej (Iran-Irak, Irak-Kuwejt, operacja sił sprzymierzonych 1991, wojna 2003)
- •43. Proces pokojowy na Bliskim Wschodzie
- •44. Problemy polityczne oraz instytucjonalizacja współpracy w regionie Azji I Pacyfiku
37. Tendencje integracyjne I płaszczyzny współpracy na kontynencie amerykańskim
Lata 90. to okres przyśpieszenia procesów integracyjnych na kontynencie amerykańskim, rozpoczętych już w latach 50. Najbardziej zaawansowana jest współpraca w dziedzinie gospodarki. Wstępnie rozważano utworzenie jednego ugrupowania integracyjnego obejmującego całą Amerykę Łacińską. Jego powołanie było przedmiotem badań prowadzonych przez CEPAL. Po raz 1 problemy integracji latynoamerykańskiej były omawiane na Międzyamerykańskiej Konferencji Ekonomicznej w Buenos Aires 1957r. W następnym roku CEPAL przygotował program integracji latynoamerykańskiej. Mimo poparcia większości krajów, jego wprowadzenie w życie napotkało trudności
- Wspólny rynek Ameryki Środkowej (CACM) – rządy 5 państw Ameryki Środkowej podpisały traktat o wolnym handlu i współpracy. Konflikt zbrojny w Ameryce Środkowej w latach 80. spowodował załamanie gospodarcze i uniemożliwił kontynuację współpracy. W 1991 reaktywowano integrację powołując System Integracji Środkowoamerykańskiej (zaczął działalność w 1993r.)
- Wspólnota Karaibska (Caricom) Jest kontynuacją Karaibskiego Stowarzyszenia Wspólnego Handlu (Carifta), które miało za zadanie integrację gospodarczą państw położonych w basenie Morza Karaibskiego. Caricom powstał w 1972 poszerzając jego zadania.
- Latynoamerykańskie Stowarzyszenie Integracyjne -1961 na mocy traktatu z Montevideo powstało Stowarzyszenie Wolnego Handlu Ameryki Łacińskiej (LAFTA). Argentyna, Brazylia, Meksyk, Paragwaj, Peru, Urugwaj. + Kolumbia, Ekwador, Wenezuela, Boliwia. Wkrótce okazało się, że niemożliwe jest zniesienie taryf we wzajemnym handlu, postanowiono zmienić nazwę i status ugrupowania. Rozwiązano LAFTA, powołując w to miejsce Latynoamerykańskie Stowarzyszenie Integracyjne, zrzeszające członków LAFTA.
- Pakt andyjski – na konferencji państw w Bogocie w 1966 z udziałem przedstawicieli Chile, Ekwadoru, Kolumbii, Peru i Wenezueli przyjęto tzw. Deklarację z Bogoty – utworzenie w łonie LAFTA uprzywilejowanej strefy handlu. W 1968 podpisano porozumienie ustanawiające Andyjską Korporację Rozwoju – instytucję o charakterze głównie finansowym. 1969 podpisano porozumienie z Kartageny zakładające pakt andyjski (Grupa Andyjska, Andyjski Wspólny Rynek)
- Grupa dorzecza La Platy (Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj, Boliwia) założona w 1967 r. w Buenos Aires. Cel: utworzenie własnego wspólnego rynku w odpowiedzi na pakt andyjski.
- Grupa trzech (Kolumbia, Wenezuela i Meksyk) Celem było utworzenie wspólnego rynku do 1995 r.
- Mercosur –Wspólny Rynek Południa – utworzony w 1991 – Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj.
- NAFTA – USA, Kanada, Meksyk – Układ o Wolnym Handlu w Ameryce Północnej poprzedzony kanadyjsko-amerykańskim porozumieniem z 1989 (CAFTA)
Te organizacje ukazują współpracę na kontynencie amerykańskim w płaszczyźnie gospodarczej i ekonomicznej. Wszystkie te przedsięwzięcia integracyjne zmierzają do zrealizowania tzw. „Inicjatywy dla Ameryk” G. Busha z 1990, zakładającej powstanie wolnego rynku obejmującego cała półkulę zachodnią. W najnowszych raportach CEPAL bardzo pozytywnie oceniono postępy w integracji, zwłaszcza lansowanej przez doktrynę integracji otwartej. Pomimo ogromnego zróżnicowania gospodarczego państwa regionu uczestniczą w różnego rodzaju organizacjach międzynarodowych, zarówno rządowych jak i pozarządowych
Ważną formą współpracy są szczyty iberoamerykańskie. Pierwszy szczyt odbył się w Meksyku w 1991r.
Na III szczycie w Brazylii w 1993 r. państwa doszły do porozumienia w kwestii kubańskiej: apelowali o zniesienie embarga handlowego wobec wyspy. IV szczyt w Kolumbii w 1994 – poparcie dla NAFTA jako wzorca integracji krajów o różnym poziomie rozwoju ekonomicznego. Szczyt w 1997 – potępienie dodatkowych sankcji USA wobec Kuby pomimo krytyki Castro.
Problemom ekonomicznym poświęcone były Gospodarcze Szczyty Ameryk. Ich przedmiotem były prace mające doprowadzić do powstania w 2005 r. Strefy Wolnego Handlu Ameryk(ALCA)
Inna płaszczyzna współpracy na półkuli Zachodniej – walka z handlem narkotyków.
Drug Enforcement Control Act uchwalony przez Kongres USA w 1986 upoważnia prezydenta USA do jednostronnego oceniania poczynań innych państw w dziedzinie zwalczania handlu narkotykami. Wywołuje to problemy w stosunkach z krajami Ameryki Łacińskiej w związku z odmiennym stosunkiem do metod stosowanych w walce z handlem narkotykami. Latynosi zarzucają USA, że ci chcą usunąć tylko przejawy tego procederu bez usuwania przyczyn. Amerykańska Agencja ds. zwalczania Handlu Narkotykami niejednokrotnie łamie prawo kraju, w którym działa.
Szczyty poświęcone tym zagadnieniom: 1990 Kolumbia, San Antonio 1992.
Konferencja Środkowoamerykańskich Sił Zbrojnych utworzona w 1997r Cel: organizowanie wspólnych manewrów wojskowych i ćwiczeń jednostek specjalnych. Jest to wstęp do integracji politycznej regionu.