- •Pytania egzaminacyjne z przedmiotu „międzynarodowe stosunki polityczne”
- •1. Geneza, istota I ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych
- •2. Porównaj przedwestfalski I westfalski etap stosunków międzynarodowych
- •3. Scharakteryzuj neowestfalski etap stosunków międzynarodowych
- •4. Czynniki oddziałujące na stosunki międzynarodowe
- •2) Czynniki warunkujące procesy oddziaływań
- •3) Czynniki realizujące
- •5. Państwo jako szczególny podmiot stosunków międzynarodowych
- •1) Atrybuty uczestnictwa w sm
- •2) Atrybuty państwowości – podmiotowość prawno-międzynarodowa państwa
- •3) Atrybuty państwowości – powstanie państwa
- •4) Atrybuty państwowości – uznanie państwa
- •5) Cechy państwa:
- •6) Funkcje państwa w warunkach globalizacji
- •6. Naród jako uczestnik stosunków międzynarodowych
- •7. Organizacje międzynarodowe jako uczestnicy stosunków międzynarodowych
- •2 Procedury podejmowania decyzji ;
- •8. Transnarodowi uczestnicy stosunków międzynarodowych
- •9. Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych (pojęcie, ewolucja, typologie bezpieczeństwa)
- •1) W czasie zimnej wojny:
- •2) Po zimnej wojnie:
- •10. Sposoby organizowania bezpieczeństwa międzynarodowego wysiłkami indywidualnymi państw
- •3 Zasady polityki bezpieczeństwa państwa wieczyście neutralnego:
- •11. Sposoby organizowania bezpieczeństwa międzynarodowego wysiłkami zbiorowymi państw
- •12. Polityka zagraniczna państwa (pojęcie, czynniki, cele, środki I metody, racja stanu)
- •13. Motywy polityki zagranicznej państwa
- •14. Międzynarodowa pozycja państwa, a jego polityka zagraniczna
- •Mniejsze państwa
- •15. Wojna jako narzędzie polityki zagranicznej państw
- •16. Dyplomacja jako narzędzie polityki zagranicznej państw
- •17. Gospodarcze instrumenty polityki zagranicznej państwa
- •18. Organy polityki zagranicznej państwa
- •19. Globalizm, globalizacja, problemy globalne, procesy globalnego zarządzania
- •20. Globalne przywództwo I polityka bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych po zimnej wojnie
- •21. Międzynarodowa pozycja I polityka bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej
- •22. Zimna wojna (pojęcie, przyczyny, etapy, konsekwencje zakończenia)
- •24. Doktryny wojenne I obronne supermocarstw I ich wpływ na stosunki międzynarodowe
- •25. Wyścig zbrojeń po II wojnie światowej (pojęcie, przyczyny, uczestnicy, konsekwencje)
- •26. Proliferacja broni jądrowej I konwencjonalnej oraz sposoby jej ograniczania
- •27. Etapy dialogu rozbrojeniowego po II wojnie światowej I jego rezultaty
- •II etap rokowań rozbrojeniowych
- •28. Główne struktury bezpieczeństwa europejskiego I ich przydatność w zwalczaniu nowych zagrożeń (kbwe/obwe, uze, ue, nato, PdP)
- •29. Polska polityka zagraniczna po 1989 roku (uwarunkowania wewnętrzne I zewnętrzne, cele I zasady, sposoby realizacji, rola małych I wielkich państw we współczesnych stosunkach międzynarodowych)
- •31. Środki budowy zaufania I bezpieczeństwa (pojęcie, geneza, ewolucja, znaczenie)
- •32. Spory I konflikty międzynarodowe (systematyka, przyczyny, stosowanie siły w regulowaniu sporów, pokojowe rozwiązywanie sporów)
- •34. Regionalizm w stosunkach międzynarodowych (pojęcie I istota regionalizmu, przesłanki regionalizmu, regionalizm po zimnej wojnie)
- •35. Główne okresy rozwoju stosunków międzynarodowych w Ameryce Łacińskiej (cezury, dominujące tendencje, doktryny, rola usa, najważniejsze wydarzenia)
- •1) Proces kształtowania się państw latynoamerykańskich (1810-1840)
- •2) Okres umacniania niepodległości przez kraje regionu I okres dominacji europejskiej (1840-1880)
- •3) Okres dominacji systemu panamerykańskiego (1880-1930)
- •4) Okres panamerykanizmu zmodyfikowanego (1930-1960)
- •5) Restrukturyzacja ładu politycznego w Ameryce Łacińskiej (od połowy lat 60)
- •36. Uwarunkowania konfliktów w Ameryce Łacińskiej I mechanizmy ich rozwiązywania
- •37. Tendencje integracyjne I płaszczyzny współpracy na kontynencie amerykańskim
- •38. Wojny I konflikty zbrojne w Afryce (przesłanki konfliktów, koszty, konsekwencje dla państwa I społeczeństwa, problem przywrócenia pokoju)
- •39. Państwo w Afryce (geneza, problemy, przeobrażenia)
- •3 Patologie upadku państwa:
- •40. Apartheid w rpa (pojęcie, podstawy teoretyczne, etapy realizacji, fundamenty prawne, ewolucja, demontaż)
- •1) Zróżnicowanie rasowe
- •2) Utrzymanie odrębności rasowej
- •I etap realizacji doktryny apartheidu: konsolidacja władzy politycznej narodu Afrykanerów w rpa
- •41. Konflikt arabsko-izraelski po II wojnie światowej
- •1) Pierwsza wojna arabsko-izraelska 15.V.1948 – 24.II 1949
- •2) II wojna arabsko-izraelska (sueska)
- •3) III wojna arabsko-izraelska (wojna sześciodniowa)
- •5.VI.1967 – trwała sześć dni
- •4) IV wojna arabsko-izraelska (wojna październikowa)/(wojna /Yom Kippur)
- •5) V wojna arabsko-izraelska
- •42. Wojny w Zatoce Perskiej (Iran-Irak, Irak-Kuwejt, operacja sił sprzymierzonych 1991, wojna 2003)
- •43. Proces pokojowy na Bliskim Wschodzie
- •44. Problemy polityczne oraz instytucjonalizacja współpracy w regionie Azji I Pacyfiku
4) Okres panamerykanizmu zmodyfikowanego (1930-1960)
2 etapy: do II wojny światowej i po jej zakończeniu. Oba etapy wymusiły zmianę systemu panamerykańskiego, najpierw ze względu na nadciągającą wojnę, a później ze względu na nowy układ sił po jej zakończeniu. Prezydent F. Roosevelt zrezygnował więc z polityki grubej pałki na rzecz doktryny dobrego sąsiedztwa (1933-45; zasady: nieinterwencja, nieingerencja, wzajemność – liberalizacja stosunków wzajemnych i większa autonomia Ameryki Łacińskiej) Konieczna była konsolidacja półkuli Zachodniej w obliczu wojny, jak również z powodu trudności pogodzenia przez USA własnego interwencjonizmu z krytyką interwencjonizmu japońskiego w Mandżurii.
W tym okresie została sformułowana doktryna Trumana (1947) i plan Marshalla (1947)
1947 podpisano w Rio de Janeiro Międzyamerykański Traktat o Pomocy Wzajemnej (traktat z Rio) – oznaczało to utrzymanie Ameryki Łacińskiej jako strefy wpływów USA.
1948 uzupełniono system ogólnoamerykański o Organizację Państw Amerykańskich podpisując tzw. Kartę bogotańską.
Do II wojny Ameryka Łacińska była głównym partnerem USA w SM, po wojnie była jednym z elementów światowej równowagi sił.
USA chciały wciągnąć Amerykę Łacińską do konfrontacji Wschód-Zachód na swoją stronę. Chciały pozyskać państwa Ameryki Łacińskiej dla swej doktryny powstrzymywania komunizmu.
Kolejne rezolucje były przyjmowane przez Amerykę Łacińską bez entuzjazmu. Ameryka Łacińska oczekiwała pomocy gospodarczej w zamian za poparcie strategii politycznej USA
USA lekceważyły nasilające się nastroje antyamerykańskie. Ówczesne działania USA określa się jako „politykę braku polityki”.
5) Restrukturyzacja ładu politycznego w Ameryce Łacińskiej (od połowy lat 60)
- coraz częstsze konfrontacje stanowisk USA i Ameryki Łacińskiej. Kwesta sporna –zmiana profilu działalności OPA tj. przyznanie priorytetu problemom gospodarczo-społecznym.
- z inicjatywy Meksyku podpisano w 1967 Traktat o zakazie broni nuklearnej w Ameryce Łacińskiej.
- kryzys OPA i spadek jej znaczenia (powody: wykluczenie Kuby z OPA pod naciskiem USA, wyrażenie zgody na interwencję zbrojną w Dominikanie w 1965 r.)
- Ameryka Łacińska kwestionuje skuteczność systemu bezpieczeństwa zbiorowego i roli USA jako gwaranta bezpieczeństwa (powód: w wojnie o Falklandy USA poparła Wielką Brytanię, swego sojusznika w NATO, a nie Argentynę, sojusznika w OPA i TIAR + interwencje zbrojne USA na Grenadzie’83 i w Panamie’86)
- Reagan chciał rozwiązać konflikt środkowoamerykański siłą, doprowadziło to do pogorszenia stosunków krajów regionu z USA i do samodzielnego opracowania przez Amerykę Łacińską pokojowego planu dla Ameryki Środkowej
- lata 70. kryzys gospodarczy w Ameryce Łacińskiej
- lata 80. przechodzenie od rządów wojskowych do cywilnych i demokratyzacja systemów politycznych
- lata 90. członkowie OPA podjęli współpracę w nowych dziedzinach. Do priorytetów zaliczono wzmacnianie demokracji, działania na rzecz pokoju, obronę praw człowieka, wolny handel, walkę z handlem narkotykami, promowanie zrównoważonego rozwoju i walkę z ubóstwem.