Pytania egzaminacyjne z przedmiotu „międzynarodowe stosunki polityczne”

1. Geneza, istota I ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych

Stosunki międzynarodowe:

1. Wszelkie formy oddziaływań i powiązań państw i innych uczestników aktywności międzynarodowej, wykraczające poza granice państwa. W takim rozumieniu SM pojawiły się już w starożytności.

2. Dziedzina nauki zajmująca się badaniem tych oddziaływań, pierwsza katedra SM powstała na University of Wales w 1919 roku.

Geneza i istota międzynarodowych stosunków politycznych:

Stosunki społeczne -> Stosunki międzynarodowe -> Międzynarodowe stosunki polityczne

Wyróżniamy również międzynarodowe stosunki gospodarcze, wojskowe, kulturalne, techniczne, naukowe, społeczne etc.

Stosunki społeczne to wszelkiego rodzaju wzajemne oddziaływania między ludźmi zorganizowanymi w większe grupy. Człowiek potrzebuje kontaktu z innymi ludźmi i m.in. to odróżnia go od zwierzęcia. Ludzie w sposób naturalny formują większe grupy: klany -> szczepy -> plemiona -> grupy etniczne -> grupy narodowe -> państwo. Państwa też nie mogą być w izolacji.

Stosunki międzynarodowe rozszerzają się w 3 wymiarach:

1. przestrzennym

2. podmiotowym

3. przedmiotowym

Przyczyny przestrzennego rozszerzania się SM od XV w.:

1. przyczyny materialne

2. chęć wywyższenia się władców, dążenie do wzrostu prestiżu

3. dociekliwość poznawcza

4. procesy globalizacyjne

Podmiotowe rozszerzanie się SM:

- państwa

- narody – od XVI wieku, Hiszpanie

- organizacje międzynarodowe – od XIX wieku, w 1815 roku powstała Unia ds. żeglugi na Renie

- podmioty transnarodowe – od II połowy XX wieku

Przedmiotowe rozszerzanie się SM, czyli płaszczyzny stosunków międzynarodowych

1. stosunki polityczne - głównie oficjalne kontakty kanałami dyplomatycznymi m.in. nawiązywanie stosunków dyplomatycznych

2. stosunki gospodarcze – (transgraniczna cyrkulacja towarów, usług, kapitału ,technologii, siły roboczej; przejście od geopolityki do geoekonomiki) Wcześniej handel miał charakter prywatny, teraz zaczęto nawiązywać umowy handlowe między państwami. Konferencja w Bretton Woods z 1944 roku przyniosła uznanie dolara za walutę światową, powołanie Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, a także Banku Światowego.

3. stosunki finansowe

4. stosunki wojskowe – wojny, koalicje, sojusze, rokowania, traktaty zbrojeniowe, handel uzbrojeniem

5. stosunki kulturalne – prowadzenie polityki kulturalnej przez organizacje państwowe np. Alliance Francaise, British Council, United Information Agency, Dante Alighieri, Goethe Institut. Również takie zjawiska jak westernizacja.

6. stosunki społeczne – np. globalne społeczeństwo obywatelskie, ale również patologie, przestępczość zorganizowana

7. stosunki ekologiczne - transgraniczne przepływy zanieczyszczeń powietrza, wód, handel niebezpiecznymi odpadami, globalne zmiany klimatyczne

8. stosunki naukowe – międzynarodowe zespoły badawcze, dystrybucja uzyskanej wiedzy

Ewolucja stosunków międzynarodowych:

1. Przedwestfalski etap stosunków – trwał do 24 października 1648 roku, data podpisania traktatów westfalskich

2. Westfalski etap

3. Późnowestfalski (neowestfalski) etap – II połowa XX wieku i czasy obecne.