
- •Қазақстан республикасының ғылым және білім министрлігі қ.И. Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
- •Студенттің пәндік
- •Алматы 2007
- •Аннотация
- •1 Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
- •1.1 Оқытушы туралы мәліметтер:
- •1.2 Пән туралы мәліметтер:
- •Оқу жоспарының көшірмесі
- •Пәннің мақсаты мен міндеттері
- •1.6 Тапсырманың түрі және мазмұны, олардың орындалу графигі
- •1.7 Пән бойынша оқу-әдістемелік материалдар Негізгі әдебиет
- •Қосымша әдебиет
- •1.8 Студенттердің білімдерін бағалау жүйесі
- •Ағымды және аралық аттестация бойынша бақылау жүргізу үшін сұрақтар тізімі Бірінші аралық бақылау бойынша арналған сұрақтар
- •Екінші аралық бақылау бойынша арналған сұрақтар
- •Аралық бақылауға арналған сұрақтар
- •1.9 Пәннің саясаты мен процедурасы
- •2 Негізгі таратылатын материалдар тізімі
- •2.1 Курстың тақырыптық жоспары
- •2.2 Дәріс сабақтарының мазмұны Дәріс 1. Кіріспе. Бұрғылау жұмысының қысқаша даму тарихы. Пайдалы қазбаларды өңдеу және іздеудегі олардың орны мен мақсаттары
- •Дәріс 2. Бұрғылау үшін қондырғының негізгі түрлері. Жыныс талқандаушы аспаптар
- •1 Сурет. Секциялы қашау
- •2 Сурет. Шарошкалы қашаулар және олардың қозғалысы.
- •Дәріс 3. Тау жыныстарының айналмалы талқандаудың машиналар мен механизмдер. Бұрғылау құбырлары.
- •3 Сурет. Бұранданың конустылығы.
- •Дәріс 4. Шегендеу құбырлары (шқ)
- •4 Сурет. Ұңғының құрылымы және эпюрасы.
- •Дәріс 5. Жуу сұйығын бұрғылау сорабынан айналмалы бұрғы колоннасына өткізу құрылғысы
- •5 Сурет. Вертлюг ув-250
- •6 Сурет. Бұрандасыз қосылысты шнек
- •Дәріс 6. Бұрғылау айналдырғыштары
- •7 Сурет. Бұрғылау роторы ур-760.
- •Дәріс 7. Түптік қозғалтқыштар
- •8 Сурет. Бір секциялы турбобұрғы.
- •9 Сурет. Винттік түптік қозғалтқыш.
- •Дәріс-8 . Соққы-айналмалы бұрғылау үшін гидропневмосоққы машиналар
- •10 Сурет. М32к (мп-3) пневмосоққышы: 1-аударма; 2-нығыздама; 3-клапан қорабы;
- •Дәріс 9. Бұрғылау қондырғының таль жүйелері
- •Дәріс 10. Бұрғылау лебедкалары
- •Дәріс 11. Көтеру механизмнің кинематикасы
- •11 Сурет. Көтеру тахограммасы
- •12 Сурет. Түсіру тахограммасы (tсп – бұрғылау свечасын түсіру ұзақтығы)
- •Дәріс 12. Тежегіш қондырғылары
- •13 Сурет. Лебедканың ленталы тежегіштің кинематикалық нобайы: а – у2-2-11, у2-5-5;
- •14 Сурет. Автоматтандырылған көтеріп-түсіру механизмдер нобайы
- •Дәріс 13. Беріліс механизмдері
- •15 Сурет. Беріліс механизмінің сипаттамасы
- •16 Сурет. Беріліс механизмінің нобайы
- •Дәріс 14. Бұрғылау мұнаралар мен мачталар
- •2.3 Зертханалық жұмыстардың жоспары
- •2.4 Студенттің оқытушымен өзіндік жұмыстар сабақтарының жоспары (соөж)
- •2.5 Студенттердің өздік жұмысы бойынша сабақ жоспары (сөж)
- •2.6 Өзін бақылау үшін тестік тапсырмалар
- •2.7 Емтихан билеттерінің сұрақтар тізімі
- •2.8 Глоссарий
- •Мазмұны
- •Студенттеріне арналған пәннің оқу-әдістемелік кешені
- •Латыпов Авис Самигуллинович Айтугулова Баян Андреевна
2.3 Зертханалық жұмыстардың жоспары
Зертханалық жұмыс 1. Айналдырғыштардың (роторлардың) қасиеттерін анықтау
Тапсырма:
Р560 ротордың жұмыс принципін және жабдығын оқу.
Тіректі элементтердің тәжірибелік өлшемдерін анықтау.
Басты тіректің қабілеттілігін есептеу.
Бекітуде бұрандаға әсер ететін айналу моментінің көлемін есептеу.
Әдебиет: НЕГ 1 [279-290], ҚОС 9[3-17]
Бақылау сұрақтары:
Қандай максимальді салмақты басты тірек өзіне қабылдайды?
Ртор атауының 560 саны нені білдіреді?
Қандай фактор өту саңылауының көлемін анықтайды?
Бұранданы бекітуде салмақ неден әсер етеді?
Ротор тұрқына қандай салмақ әсер етеді?
Зертханалық жұмыс 2. Вертлюг элементтеріне әсер ететін салмақтарды анықтау
Тапсырма:
Вертлюг құрылымын оқып үйрену.
Оқпанның тұну өлшемін анықтау.
Бұрандалы қосылыстың жағдайын зерттеу.
Бұранданың жұмыс істеу сипаттамасын есептеу.
Әдебиет: НЕГ 1 [373-376]
Бақылау сұрақтары:
Вертлюг (сальник) не үшін арналған?
Вертлюг оқпаны не үшін арналған?
Вертлюгтегі тіректі подшипник не үшін арналған?
Қай формула бойынша вертлюг элементінің салмағы анықталады?
Вертлюг шпинделіндегі қай бұранда кесілген?
Зертханалық жұмыс 3. Таль жүйесін орнату
Тапсырма:
Бұрғы қондырғысының таль жүйесі элементтерінің құрылымын анықтау.
Тальді орнатудың арқан санын есептеу.
Арқандарды модельдерге бөлу.
Тапсырыс бойынша арқан диаметрін таңдау.
Әдебиет: НЕГ 1 [165-175]
Бақылау сұрақтары:
Таль жүйесі не үшін қажет?
Орналастырусыз созу кезінде таль арқанының созылуы қандай?
Аспапты көтеру кезінде қанша салмақ түседі?
Аспапты түсіру кезінде қанша салмақ түседі?
Таль жүйесінің қандай шкиві ұзақ жұмыс істейді?
Зертханалық жұмыс 4. Гидросоққы машиналар
Тапсырма:
Сызбалар бойынша Г-59 гидросоққының құралатын элементінің құрылымын білу.
Гидросоққының жұмыс көрсеткішін басқару технологиясын игеру.
Гидросоққының жұмыс үрдіс осциллограммасының сипаттамасын анықтау.
Әдебиет: ҚОС 3 [411-412], ҚОС 11 [11-33]
Бақылау сұрақтары:
Гидросоққы қандай гидравликалық машина түріне кіреді?
Қай формула бойынша гидросоққының бір соққысының энергиясы анықталады?
Гидросоққы дегеніміз не?
Соққы жиілігін қандай көрсеткіш анықтайды?
Клапаны жоғарыда орналасқан гидросоққының кемшілігі неде?
Зертханалық жұмыс 5. Пневмосоққы машиналар
Тапсырма:
Сызбалар бойынша П-105 пневмосоққы элементінің құрылымын білу
П-105 пневмосоққыны жинауды игеру.
Пневмосоққының жұмыс үрдіс осциллограммасының сипаттамасын анықтау.
Әдебиет: ҚОС 3 [424-428], ҚОС 10 [4-29]
Бақылау сұрақтары:
Пневматикалық машинаның қай түріне пневмосоққы кіреді?
Қай формула бойынша пневмосоққының бір соққысының энергиясы анықталады?
Қай көрсеткіш пневмосоққының соққы жілігін анықтайды?
Клапанды пневмосоққы дегеніміз не?
Золотникті пневмосоққы дегеніміз не?
Зертханалық жұмыс 6. Лебедка тежегішінің әртүрлі фрикциялы материалдардың қажалу коэффициентін анықтау
Тапсырма:
Бұрғы лебедкасының тежегіш жүйесінің құрылымын білу.
Металмен металдың қажалу коэффициентін анықтау.
Болатты диск пен қабырға арасындағы қажалу коэффициентін анықтау.
Әдебиет: НЕГ 1 [246-262]
Бақылау сұрақтары:
Фрикциалды материалдарды бекіту?
Қосымша тежегіш дегеніміз не?
Қажалу коэффициенті дегеніміз не?
Бұрғы тежегіштің фрикциалды материал ретінде техникалық резеңкені қолдана ма?
Бұрғы тежегіштің фрикциалды материалына қандай талаптар қойылады?
Зертханалық жұмыс 7. Бұрғы сорабының және ішекті аппараттың жұмыс үрдістерін зерттеу
Тапсырма:
НБ3-120/40 сорабының құрылымын зерттеу.
Сораптың екі жүріс санынан сораптың пайдалы қозғалысының гидравликалық коэффициент тәуелділігін оқып үйрену.
Ішекті аппараттың қозғалыс үрдісін және құрылымын зерттеу.
Әдебиет: НЕГ 1 [301-311]
Бақылау сұрақтары:
Ішекті аппарат қалай жұмыс істейді?
Бұрғылау кезінде кернді сақтау үшін ішекті аппаратты қолдануға бола ма?
Сораптың берілісі көбейгенде инжекция коэффициентінің ролі неде?
Аппараттың ішегінен шығу кезінде сұйық ағыны жоғарлауы мүмкін?
Негізгі сорап берілісінен инжекция коэффициентінің тиімділігін зерттеу?