
- •Студент пәнінің
- •5B070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығы үшін «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау» пәні бойынша
- •Андатпа
- •1. Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
- •1.1 Оқытушы туралы мәліметтер:
- •1.2 Пән туралы мәліметтер
- •1.5 Қысқаша сипаттамасы:
- •1.6. Сабақттар түрі және оларды жүргізу кестесі
- •1.7 Әдебиеттер тізімі
- •1.8 Білімді бағалау туралы мәліметтер
- •1 Модуль
- •2 Модуль
- •1.9 Курстың саясаты және процедурасы
- •2 Белседі таратылатын материалдың мазмұны
- •2.1 Курстың тематикалық жоспары
- •2.2 Дәрісті сабақтардың конспектілері
- •1 Дәріс. Кіріспе. Пәнді оқытудың маңызы және құрылымы. Жуу сұйықтығын дұрыс таңдамау немесе оның технологиялық қасиеттерінің бұзылуынан пайда болған күрделіктер
- •2 Дәріс. Жуу сұйықтықтарының ластануы.
- •3 Дәріс. Су және жылуға сезімтал таужыныстарда ұңғымаларды бұрғылау
- •4 Дәріс. Мәңгілік мұзды таужыныстар бойынша ұңғымаларды бұрғылау
- •4.1Сурет. Мұзды таужыныстардың бітімі: 1 – таужыныстардың минералды құрамы; 2 – мұз
- •5 Дәріс. Жуу сұйықтығын қолдану арқылы мұзды таужыныстарда ұңғыманы бұрғылау
- •5.3 Сурет. Бұрғылау құбырлар мен сақиналы арнада температураның таралу графигі: 1, 2 – төменге түсетін және көтерілу ағысының температуралары; 3 – таужыныстардың температурасы
- •5.4 Сурет. Бұрғылау құбырлар мен сақиналы арнада температураның таралу графигі. Қисықтардың белгіленуі 5.3 суретте берілген.
- •6 Дәріс. Ауамен үрлеу арқылы мұзды таужыныстарда ұңғымаларды бұрғылау
- •6.4 Сурет. Вхм-лги ауалы мұздатқыш машинасы
- •6.6 Сурет. Құйынды мұздатқыштың принципиалды сұлбасы :
- •6.7Сурет. Өндірістік жағдайларында суытылған ауамен үрлеу арқылы бұрғылау кезінде алынған мұзбен цементелген мұзды таужыныстардың керні
- •6.8. Сурет. Қыс мезгілінде суытылған ауамен үрлеу арқылы бұрғылау кезінде қондырғылардың орналасу сұлбасы )бір сатылы суыту жүйесімен):
- •7 Дәріс. Қарлы тығыздалған шөгінділер мен тұтас мұздарда ұңғымаларды бұрғылау
- •8 Дәріс. Жұтылу жағдайларында ұңғымаларды бұрғылау
- •9 Дәріс. Жуу сұйықтығы жұтылу белдемдерін бағалау және болжау
- •9.1. Сурет Бұрғылаудың механикалық жылдамдығының өсуінен жарықшақтардың жабылу дәрежесінің тәуелділігі
- •9.2Сурет. Күрделіктерді жою тәсілдерін анықтауға арналған график
- •10 Дәріс. Геотермальды ұңғымаларды бұрғылау
- •10.1 Сурет. Геотермалды ұңғымалар конструкциясы:
- •11 Дәріс. Бұрғылау құралының бекітілуі
- •10.1 Сурет.Таужыныстардың әртүрлі орташа өткізгіштік Пср жағдайларында ұңғымада бұрғылау құралының тоқтауы кезінде бекітіліп қалу р ықтималдылығының диаграммасы
- •10.2 Сурет. Қабатқа репрессияның әсерінен туындаған бекітіліп қалу сұлбасы:
- •12 Дәріс. Науаның түзілуі Науаның түзілу механизмі
- •12.1 Сурет. Қисаю циклда үзілу санының nоб тәуелділігі:
- •12.2 Сурет. Профилемердің электрлік сұлбасы:
- •12.3 Сурет. Профилометрия мәліметтері бойынша ұңғыма оқпаны қимасының құрастыру сұлбасы
- •12.4 Сурет. Науалы өнімде бқтб бекітіліп қалуына сыналы бұрыштың әсерін бағалау
- •13 Дәріс. Алмазды таужыныстарды бұзушы құралдың жанып кетуі
- •14 Дәріс. Алмазды таужыныстарды бұзушы құралда температуралық өрістің таралуы
- •14.1 Сурет. Көлемдік алмаздың денесінде температуралық өрісті есептеу
- •14.2 Сурет. Әртүрлі тазалағыш агенттерде алмазды коронка денесінде температураның таралу графигі: 1- техникалық су; 2 – көпіршік; 3 – сығылған ауа
- •15 Дәріс. Алмазды таужыныстарды бұзушы құралдың қалыпты температуралық режимінің бұзылуы кезіндегі жағдайлар
- •15.1 Сурет. Алмазды коронканың жанып кетуі кезінде сипатты тербелістер
- •2.3 Зертханалық жұмыстар жоспары
- •2.4. Оқытушының басшылығымен студенттің өзіндік жұмысы шегінде сабақтар жоспары (осөж)
- •2.5. Студенттің өзіндік жұмыс шегінде сабақтар жоспары (сөж)
- •2.6 Өзіндік бақылау үшін тестік тапсырмалар
- •2.7 Курс бойынша емтихан сұрақтары
- •Глоссарий
- •Мазмұны
- •5В070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығы «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау» пәні бойынша
қазақстан республикасы білім және ғылым МИНИСТРЛІГІ
Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті
Қ. Турысов атындағы геология және мұнайгаз ісі институты
«Ұңғымаларды бұрғылаудың технологиясы және техникасы» кафедрасы
Студент пәнінің
оқу-әдістемелік кешені
5B070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығы үшін «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау» пәні бойынша
АЛМАТЫ, 2011
5В070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығы бойынша Қ.И. Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ студенттері үшін «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені
Құрастырушы – Ратов Б.Т., Алматы: КазҰТУ, 2011.
Андатпа
5В070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығының студенттері үшін «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені берілген пән бойынша студенттердің материалдарды өзіндік игеруге мүмкіндік береді. ОӘК ҚР ГОСО талаптарына, маманның мамандандырылған сипаттамасына, 5В070600 «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау» мамандығының типтік және жұмыс оқу жоспарларына сәйкес шығарылған.
Оқу әдістемелік кешен пәннің оқу бағдарламасынан, дәрістер конспектісінен, студенттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік материалдардан, әдебиеттер тізімінен, глоссарийден және бақылау сұрақтарынан құралған.
© Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ Ұлттық
Техникалық Университеті, 2011.
1. Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
1.1 Оқытушы туралы мәліметтер:
Сабақ жүргізетін оқытушы – Ратов Боранбай Товбасарович, доцент, техника ғылымдарының докторы.
Байланысу мәліметтері: 257-70-57, ішкі. 70-57.
Кафедрада сабақ беру уақыты – кестеге сәйкес.
1.2 Пән туралы мәліметтер
Атауы: «Күрделі жағдайларда ұңғымаларды бұрғылау»
Кредиттер саны – 3
Сабақты өткізу орны: Қ.И. Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ, Г және МГІ И, ҰБТ және Т кафедрасы
1 кесте. Оқу жоспарынан жазба
Курс |
Семестр |
Кредиттер |
Бақылау түрі |
|||||
Дәрістер |
Тәжірибелік сабақтар |
ОСӨЖ |
СӨЖ |
Барлығы |
|
|||
4 |
7 |
3 |
2 |
1 |
2 |
2 |
6 |
Емтихан |
1.3 Пәннің пререквизиттері: Физика, ұңғымаларды бұрғылау, бұрғылау үрдісінің теориялық негіздері
1.4 Пәннің постреквезиттері: пәннің мәні, дипломдық жобалау.
1.5 Қысқаша сипаттамасы:
Ұңғымаларды бұрғылау, пайдалы қазбалар кенорынның барлау және пайдаланудың маңызды әдісі болып келеді. Апаттардың нәтижесінде бұрғылау жұмыстарының құны біршама өсіп, өнімділігі мен сапасы төмендейді, ал апатты жоюға көп уақыт пен қаражат кетеді. Осыған байланысты бұрғылау жұмыстары бойынша маман апаттар мен күрделіктер түрлерін, оның себептерін, алдын ала болжау және жою әдістерін, сонымен қатар апаттармен күресу үшін қолданатын заманауи техникалық құралдарын білу қажет. Берілген курсты оқу нәтижесінде студент осы мәселелерді шешу үшін білім, тәжірибе және икемділікке ие болады.
1.6. Сабақттар түрі және оларды жүргізу кестесі
2 кесте
Бақылау түрі |
Жұмыс түрі |
Тақырып |
Әдебиеттер, бет |
Тапсыру уақыты, апта |
Кезекті бақылау |
1 зерт. |
Жұтылу
қабатында салыстырмалы қысымды
|
Қосм. 3. б 4-5 |
2 |
2 зерт. |
Бұрғылау
кезінде қалыпты циркуляцияны қамтамасыз
ететін бұрғылау ерітіндісінің
тығыздығын
|
Қосм. 3. б 6-7
|
4 |
|
3 зерт. |
Бұрғылау ерітіндісінің жұтылуын жою үшін қажетті тампонажды сұйықтықтың мөлшерін есептеу |
Қосм. 3. б 8-9 |
6 |
|
4 зерт. |
Бұрғылау таужыныстарын және опырылған бөлшектер жер бетіне толық шығарылып жатқанын тексеру |
Қосм. 3. б 10-11 |
8 |
|
5 зерт. |
Қажетті
концентрацияда
|
Қосм. 3. б 12-13 |
10 |
|
6 зерт. |
Жұтылу кезінде қалыпты циркуляцияны қамтамасыз ететін бұрғылау ерітіндінің тығыздығын анықтау |
Қосм. 3. б 14-15 |
12 |
|
7 зерт. |
Компрессор шығаратын ауаның шығының және бұрғылау ерітіндісі аэрациялану дәрежесін анықтау |
Қосм. 3. б 16-17 |
14 |
|
8 зерт. |
Гельцементпен жұтылуды жою кезінде бентонитті саз бен цементтің салмақтық шығының анықтау |
Қосм. 3. б 18-19 |
15 |
|
Аралық |
1 мод. |
|
1 – 7 дәріс |
6 |
2 мод. |
|
8 – 15 дәріс |
15 |
|
Қорытынды |
|
Емтихан |
|
|