4.Әлеуметтік конфликтердің негізгі түрлері.

Шиеленіс-қоғамның саяси-әлеуметтік жүйесіндегі қарама-қарсы мақсаттар мен ұстанымдар,қайшылықты көзқарастар.Шиеленіс мәселесіне назар аударған Ральф Дарендорф.Кез-келген қоғам әлеуметтік өзгерістер негізінде құрылғандықтан,онда әр уақытта әлеуметтік тартылыстың болатынын айтады және олардың бірнеше түрін көрсетеді.Дарендорф Марксистердің таптар арасындаңы антагонистік бітіспес қайшылықтар теориясын құптай келіп,алайда бұл қақтығыс түрі сол таптар өмір сүрген уақыттың еншісі екендігін айтады.Оның ойынша қазіргі «ашық флюрогистік» қоғамда да әлеуметтік шиеленістердің болуы заңды,бірақ бұл қоғамға зиян емес,керісінше қоғамдық дамудың қозңаушы күші болып табылады.Д. ойынша субъектілердің мақсат-мүдделері шиеленістің тууына ықпал етеді.Сондықтан шиеленістің себебін білу үшін,алдымен мүдделердің сипатын,оған қатысушы субъектілердің сезіну тәсілдерін түсіну қажет.Д/тың зерттеуінше шиеленістің пайда болуы 3 кезеңнен тұрады:1-кезең-шиеленіске ұатысушылар нақты айқын топ болып қалыптаспаған,мұны квази топтар д.а.Бұл кезеңде әр топта жалпы мүдделерді қорғауға бағытталған психологиялық бағыт орны бар.2-кезең-Мұнда жалған топтар нақты топтарға ұйымдасады.Өздерінің түпкі мақсат-мүдделерін түсінед.3-кезең-«Бірыңғай» топтардың қақтығысуы.Мына жағдайға көңіл аударц керек.Егер топтар бірыңғай болмаса,тартыс-шиеленіс те аяғына дейін болмайды.

Билет №13

1.Социометрия тұлғаралық қатынастың өлшеу әдісі ретінде.

Социометрия-топтағы жеке адамдардың арасындағы қатынастарды зерделейтін әлеуметтік-психологиялық әдістеме.

Социометрия мәліметтерінің пайдалануы еңьектің өнімділігін арттыруға, қақтығыстарды жоюға, топтық шешімдердің қабылдануына мүмкіндік береді. Социометрия нәтижелерінің сауатты қолданылуы ұжымдарды комплектациялауда, олардың іс-әрекеттерінің тімділігін арттыруда тәжірибелі нәтижелерге жетуге мүмкіндік беретін топтардың қызмет етуі мен дамуы жайлы байсалды теориялық қорытындыларды жасауда арқау болады.

Социометрияның көмегімен тұлғааралық өзара әрекеттестікте анықталатын қалаудың, селқостықтың немесе қабылдамаудың сандық өлшемін шығаруға болады. Социометрия топ мүшелерінің арасындағы ұнатуды немесе ұнатпауды анықтау үшін қолданылады. Аталмыш әдс өте жедел жүргізіледі, оның нәтижелерін математикалық өңдеп, кесте түрінде шығаруға болады.

2.Өндіріс тәсілі бойынша қоғамның классификациясы.

Өткізілу рәсімі бойынша интервью мыналарға бөлінеді: Бір ғана респонденттен бір ғана мәселе бойынша белгілі-бір уақыт аралығында панельдік көп сатылы интервью алу. Мақсат – проблеманың даму динамикасын зерттеу;Топтық;Бағытталмаған.Интервьюдің өзіне тән ерекшеліктері:- Респонденттің психологиялық реакциясын бақылауға мүмкіндік береді;- Интервьюердің респондентпен жеке қарым-қатынасы сұрақтаманың барынша іске асуын қамтамасыз етеді;- Жеке қарым-қатынас сауалнамаға барынша байсалдырақ қарауды қамтамасыз етеді.Алайда мынадай қиындықтар кездеседі: Әрбір респондентпен психологиялық байланысты іздестіру;Едәуір материалдық және уақыт шығындары;Интервьюерлерді дайындаудың еңбек сыйымдылығы;Анонимділік проблемасын шешу.Әлеуметтік зерттеудің нақты әдістерін айдалану зерттеудің жағдайына, орны мен уақытына, мақсаты мен міндетіне, сондай-ақ оның түріне байланысты болады.

3.Ранглық шкала – ол белгілерді «көп-аз» принципі бойынша классификациялау шкаласы. Мұнда салмағы немесе бойы бойынша рангілеуге болады. Рангілеуді қолданатын барлық психологиялық әдістер реттік шкаланы қолданумен құрылған. Егер сыналушыға 18 құндылықты оған мәнділіг бойынша реттеу ұсынылса, әлеуметтік жұмыскердің немесе 10 үміткердің осы лауазымға олардың кәсіби жарамдылық дәрежесі бойынша тұлғалық қаситеттер тізімін рангілейтін болсақ, онда мұндай жағдайдың бәрінде сыналушы мәжбүрлі рангілеуді жүзеге асырады, яғни рангінің саны рангіленетін субъектілердің немесе объектілердің санына сәйкес келеді.