Санжар Жафарович Асфендияров

Санжар Асфендияров - государственный деятель, историк, профессор, организатор Алматинского государственного педагогического университета, первый ректор Алматинского медицинского университета. Родился в 1889 г. в Ташкенте. 1915 г. в русской армии исполнил деятельность врача. 1917 г. в Бухаре, был в составе Ташкентского Кенеса. 1919-1920 гг. Туркестан КСР народный комиссар, 1920 г. комиссар Туркестанского угодья хозяйства, 1921-1924 гг.член Туркестанского центрального комитета, 1923-1924 гг. исполнитель второго секретаря Туркестанского центрального комитета. 1927-1928 гг. руководитель института Востоковедение имени Н. Нариманов, 1928-1931 гг. ректор Казахского государственного педагогического университета, 1930 г. председатель центра Казах АКСР по краеведению, 1931-1933 гг. ректор Казахского медицинского университета, 1933-1937 гг. заведующий кафедры Истории Казахского научно-исследовательского института.Санжар Асфендияров внес огромный вклад в знание и в отрасли науки. В 1930 год был организатором открытия Государственного медицинского университета и стал ректором. С.Ж. Асфендияров написал большое количество трудов по истории Казахстана, таких как: «История Казахстана с древнейших времен», «Прошлое Казахстана в источниках и материалах», монография «Национально-освободительное восстание 1916 года в Казахстане».1935-1936 гг. С.Асфендияров объединившись с профессором П.А.Кунтемен выпустили в свет два тома сборника "Прошлое Казахстана". Посвященная средней школе "Очерки Истории Казахстана" увидела свет. С.Ж. Асфендияров внес большой вклад в отрасль географии. В 1937 году его без суда и следствия расстреляли как врага народа и буржуазного националиста.

Досмүхамедов халел

ДОСМҮХАМЕДОВ ХАЛЕЛ  (1883-1939), дәрігер, ғалым, фольклорист, журналист, педагог, қоғам қайраткері, профессор (1929), Ресей ҒА өлкетану бюросының корреспондент-мүшесі (1924). 1920 жылдан бастап мәдени-ағартушылық жұмысқа қызу араласады. 1920-25 ж. Ташкент халық ағарту институтында оқытушы, Орта Азия университетінің медицина факультетінде ординатор, Туркістан республикалық ғылыми комиссиясының терағасы, ҚазАССР Баспа ісі және ғылыми мекемелер мемлекеттік комитетінің терағасы. 1926-30 ж. Қазақ жоғары педагогикалық институтында ректордың көмекшісі, Қазақ мемлекеттік университетінде (қазіргі КазПИ) проректор қызметін атқарды. Негізгі еңбектері ғылыми терминология жасау мәселесіне арналғак Бұл орайда қазақ тілінде «Табиғат тану», «Жануарлар» (екеуі де - 1925), «Зоология» (1926) атты алғашқы оқулықтарың сондай-ақ обаға қарсы күрес комиссиясын басқара жүріп, «Как бороться с чумой среди киргизского населения» деген еңбектерін (1918-1924) жазды. Фонетика заңдылықтарын сез еткен «Қазақ тіліндегі сингармонизм заңы» (1924), фольклорлық деректерді этнографиялық және тарихи мәліметтермен салыстыра қарастырған «Шернияз шешен» (1925), «Бұхарадағы Көкілташ медресесін салу туралы аңыз» (1927), «Самарқандағы Теллі қары Шилдар медресесін салушы Жалаңтөс батырдың шежіресі» (1928) мақалалары, фольклордың теориялық мәселелерін баяндаған «Қазақ халық ауыз әдебиеті» очеркі (1928) атты еңбектері жарық көрді. Ауыз әдебиеті үлгілері негізінде «Мұрат ақын сөздері» (1924), «Исатай-Махамбет» (1925), «Апаман» (1926) атты жинақтар шығарды. Жер аударылған соң, 1930-38 ж. Воронеж қаласында тұрды, сонда 1939 ж. репрессияға ұшырап, 1958 ж. ақталды.