
- •1. Xüsusi törəməli iki tərtibli diferensial tənliklərin təsnifatı və onların kanonik şəklə gətirilməsi
- •2. Hiperbolik tipli tənliklərə gətirilən sadə məsələlər
- •2.1. Tənliklərin çıxarılışı. Koşi və sərhəd məsələlərinin qoyuluşu
- •2.2. Birölçülü dalğa tənliyi üçün Koşi məsələsinin və yarımoxda sadə sərhəd məsələlərinin həlli
- •2.3. Hiperbolik tipli tənliklər üçün sərhəd məsələlərinin dəyişənləri ayırma (Furye) üsulu ilə həlli
- •2.4. Furye üsulunun ümumi sxemi
- •İxtiyari başlanğıc şərtlərdə uzunluğu olan bircins çubuğun aşağıdakı halların hər birində uzununa sərbəst rəqsləri haqqında məsələləri həll edin.
2.4. Furye üsulunun ümumi sxemi
Tutaq ki,
oblastında kəsilməz
və
,
(2.84)
(2.85)
(2.86)
(2.87)
şərtlərini ödəyən
funksiyasını tapmaq
tələb olunur,
burada D,
S səthi
ilə əhatə
olunmuş sonlu
oblast
,
verilmiş kifayət qədər hamar funksiyalardır.
(2.84) – (2.87) məsələsinin Furye üsulu ilə həlli sxemi aşağıdakı kimidir:
1. (2.84) tənliyinin yalnız (2.87) sərhəd şərtlərini ödəyən qeyri-trivial xüsusi həllərini
(2.88)
şəklində
axtarırıq.
(2.88)-i
(2.84) tənliyində
yazaraq,
alınan
tənliyin
hər iki
tərəfini
-yə
bölməklə
alırıq.
Buradan
funksiyası üçün
(2.89)
(2.90)
Şturm-Luivill məsələsini, T(t) funksiyası üçün isə
(2.91)
tənliyini alırıq.
2. (2.89) – (2.90) məsələsini həll edirik.
Tutaq ki,
bu məsələnin
məxsusi ədədləri,
onlara uyğun
məxsusi funksiyalardır.
3. Hər bir məxsusi ədədi üçün (2.91) tənliyini həll edirik:
(2.92)
4. Beləliklə, (2.84) tənliyinin yalnız (2.87) şərtlərini ödəyən xüsusi həllərini
(2.93)
şəklində tapırıq.
5. (2.93) xüsusi həllərini cəmləməklə
(2.94)
alırıq. Cn
və Dn
naməlum əmsallarını
və
funksiyalarının
məxsusi funksiyalara
görə Furye
sırasına ayrılışından
təyin edirik:
burada
funksiyasının normasıdır.
Müstəqil həll etmək üçün məsələlər
Koşi məsələlərini həll edin.
1.
Cavab:
2.
Cavab:
3.
Cavab:
4.
Cavab:
5.
Cavab:
6.
Cavab:
7.
Cavab:
8.
Cavab:
9.
Cavab:
10.
Cavab:
11.
Cavab:
12. Sərhəd məsələsini həll edin:
Cavab:
Göstəriş:
Həlli
şəklində axtarmaq lazımdır.
13. Ucları tərpənməz bərkidilmiş uzunluqlu bircins simin nöqtələrinin başlanğıc sürəti sıfra bərabər, başlanğıc vəziyyəti
olarsa, simin sərbəst rəqsləri haqqında məsələni həll edin.
Cavab:
İxtiyari başlanğıc şərtlərdə uzunluğu olan bircins çubuğun aşağıdakı halların hər birində uzununa sərbəst rəqsləri haqqında məsələləri həll edin.
14. Yayın ucu tərpənməz bərkidilmişdir, ucu sərbəstdir.
Cavab:
Göstəriş:
15. Yayın ucu sərbəstdir, tərpənməz bərkidilmişdir.
Cavab:
Göstəriş:
16. Çubuğun hər iki ucu sərbəstdir.
Cavab:
Göstəriş: Sərhəd şərtləri şəklində olur.
17. Yayın ucu sərbəstdir, ucu elastiki bərkidilmişdir.
Cavab:
burada,
və
məsələsinin məxsusi qiymətləri və
məxsusi funksiyasıdir. (
-lər
tənliyinin müsbət kökləridir),
Göstəriş:
18.
ucunda asılmış və
ucu sərbəst olan bircins çubuğun ağırlıq qüvvəsinin
təsirindən rəqsləri haqqında məsələni həll edin.
Cavab:
Göstəriş:
Sərhəd məsələlərini həll edin
19.
Cavab:
20.
Cavab:
21.
Cavab:
22.
Cavab:
23.
Cavab:
Məsələlərdə sərhəd şərtlərini
ödəyən
funksiyasını tapın və
əvəzləməsindən istifadə edərək onları qeyri-bircins
tənlik üçün bircins sərhəd şərtləri olan sərhəd
məsələlərinə gətirin.
24.
Cavab:
Göstəriş:
funksiyasını
şəklində axtarın,
şərtlərindən
və
əmsallarını tapın.
25.
Cavab: