1. Дешифрлеудің тарихын айтыңыз.

2. Географиялық ізденістердегі аэрокосмостық әдістері мен олардың негізгі түсініктерін атаңыз

3. Әуеғарыштық зерттеулердің қысқаша даму тарихына сипаттама беріңіз

4. Әуеғарыштық тәсілдердің физикалық негізін көрсетіңіз

5. Шағылыстыруды тіркеудің әдістерін атаңыз

6. Түсіріс аспаптары мен оларды тасушыларды көрсетіңіз

7. Әуеғарыштық түсірілімдерді атаңыз

8. Әуеғарыштық түсіру түрлері және оның классификациясына сипаттама беріңіз

9. Суреттердің бейнелік қасиеттері және оларды дешифрлеуге түсініктеме беріңіз

10. Далалық және камералдық дешифрлеудің ерекшеліктерін атаңыз

11. Аэроғарыштық түсірілістердің генеризациялануына сипаттама беріңіз

12. Жердің әуеғарыштық зерттеулеріне түсініктеме беріңіз

13. Литосфералық зерттеулерді атаңыз

14. Биосфералық зерттеулерді атаңыз

15. Жануарлар әлеміне сипаттама беріңіз

16. Әлеуметтік- экономикалық зерттеулерді атаңыз

17. Табиғи орта мен экологияға антропогендік әсері туралы айтыңыз

18. Табиғи обьектілердің спектрлі шағылу қасиеттерін көрсетіңіз

19. Электрлік бұзылулардың тіркемесіне сипаттама беріңіз

20. Ғарыштық түсірілімдерді атаңыз

21. Жердегі стереофотограмметриялық түсірілімдері және оның түрлеріне түсініктеме беріңіз

22. Негізгі түсірілім түрлерінің сипаттамасын көрсетіңіз

23. Әуеғарыштық түсірілімдердің өзіндік бейнеленуін көрсетіңіз

24. Визуалдық дешифрленудің психологиялық және физиологиялық негіздеріне түсініктеме беріңіз

25. Камералдық дешифрлеу туралы айтыңыз

26. Аэроғарыштық түсірілімдегі Қатынас жолдарының бейнеленуі және олардың генерализациясына сипаттама беріңіз

27. Әуеғарыштық түсірілімдегі гидрографияны бейнелеу және оның генерализациясына түсініктеме беріңіз

28. Гидрогеологиялық зерттеулерді атаңыз

29. Топырақтардың динамикалық зеттеулері және оларды бақылау үрдістеріне мысал келтіріңіз

30. Гумустық топырақтарға анықтама беріңіз

31. Өсімдіктер жамылғысы туралы айтыңыз

32. Ғарыштық суреттердің негізгі түрлерін атаңыз

33. Стерофотограметрялық құралдарды сипаттаңыз

34. Әуеғарыштық түсірістерді дешифрлеу терминіне түсінік беріңіз

35. Арақашықтықтан зерделеу мәліметтерінің негізінде ландшафттарды зерттеудің тәсілдерін анықтаңыз

36. Далалық дешифрлеуге түсініктеме беріңіз

37. Визуалды және автоматтандырылған дешифрлеудің мүмкіндіктерін салыстырыңыз

38. Аэровизуалды дешифрлеуге түсінік беріңіз

39. Сандық түсіріс жайлы түсінік беріңіз

40. Көпзоналды түсірістерде автоматты дешифрлендіру тәсілін атаңыз

41. Ғарыштық ұшақтардың орбиталарын атаңыз

42. Ғарыштан түсiрiлген суреттердiң масштабтарына түсініктеме беріңіз

43. Глобалдi деңгейдiң суреттерiне сипаттама беріңіз

44. Континенттiк деңгейдiң суреттерiне түсініктеме беріңіз

45. Аймақтық деңгейдiң суреттерiн көрсетіңіз

46. Жергiлiктi деңгейдiң суреттерi туралы айтыңыз

47. Толық деңгейдiң суреттерiн атаңыз

48. Көпзоналық түсiруге сипаттама беріңіз

49. Фотографиялық түсiру Мкф камерасына анықтама беріңіз

50. Суреттердің масштабтарын атаңыз

51. Түсiрудiң артықшылықтары мен кемшiлiктерiн салыстырыңыз

52. Материалдарды өңдеудiң түрлерiн атаңыз

53. Дешифрлеуді анықтаудың түрлеріне сипаттама беріңіз

54. Автоматтандырылған дешифрлеуге сипаттама беріңіз

55. Дешифрлеудің белгілерін атаңыз

56. Дешифрлеудің түзу белгілерін көрсетіңіз

57. Дешифрлеудің геометриялық белгілерін атаңыз

58. Дешифрлеудің жарықтық түрлерін айтыңыз

59. Жерді пайдаланудың мониторингін атаңыз

60. Орман өсiмдiктерiнiң және өрт мониторингіне сипаттама беріңіз

1.Дешифрлеудің тарихын айтыңыз.

Бастапқы кезең. Алғашқы бақылау және ауадан фотоға түсіру ХІХ ғасырдың ортасына сәйкес келеді. Францияның әскери офицері Гаспар Турнашон (Надар) 1859 жылы әуе шарынан Париж қаласына жақын елді-мекенді суретке түсірген.

Ал Ресейде алғашқы фототүсірістер әуе шарының арқасында 1886 жылы әскери әуе тобының бастығы А. М. Кованьконың арқасында жүзеге асқан. Бірінші Дүниежүзілік соғыстың ұшқыны ұшақтан түсірілген суреттердің дамуына көп септігін тигізді.

1916 жылы Орыс әскерінің барлау бөлімдерінде арнайы фотометриялық бөлімшелер құрылды. Олардың міндеттеріне әуе суреттерді дешифрлеу, алынған нәтижелерді картаға енгізу және әр түрлі әскери мақсаттағы карта жасау кірді.

1920 жылдар. Бірінші Дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін Ұлыбританияда, АҚШ-та, Францияда, ал кейінірек Германияда әскерлерінің жинаған тәжірибелері ауыл шаруашылығында қолданыла бастады.

1919 жылдың наурызында қабылданған Жоғарғы Геозезиялық Басқару жайлы Қаулы аэротүсірістердің қарқынды дамуына жол ашты. Аэрофототопографиялық бөлім құрылды. Соның арқасында әр түрлі аэрофотоларды картографиялық мақсаттарда қолдану үшін тәжірибелі жұмыстар жүргізілді.

1924 жылдан бастап зерттелмеген аудандардың топографиялық карталарын құрастыруды мақсат етіп қойып, алғаш рет орман шаруашылығы мен жол салуда аэрофотосуреттер қолданылды.

1930 жылдар. Бұл кезеңде аэрофотосуреттер геологияда, ормандарды зерттеуде және эксплуатациялауда, сонымен қатар Арктиканы зертттеуде қолданылды. Және осы кезеңге тәжірибе түрінде аэрофотосуреттердің шөлдерді зерттеуде, өзендерді, батпақтарды және жер бедерін зерттеуде қолданылғандығы сайма-сай келеді. Аэротүсіріс осы кезеңде қол жетпейтін аудандарды зерттеуде, ол аудандарда жұмыс жүргізуде жаңа тәсіл болып табылды.

1940 жылдар. Екінші дүниежүзілік соғыс әуеден, космостан түсірілген суреттердің дамуына жаңа серпін беріп қана қоймай оны түсірістің жаңа тәсілдерімен де толықтырды. Жаңа спектрзоналдық пленка пайда болды. Ол пленканы американдықтар «түрлі түсті инфрақызыл» деп қолданған. Осы пленканың арқасында өсімдік жамылғысын және әскери базаларды және басқа да нысандарды түрлі түстермен ажырату мүмкіндігі туған.

1941-1945 жылдары Ұлы Отан соғысы кезінде де КСРО-да соғыстың алдында басталған топографиялық және картографиялық жұмыстар жалғасын тапты. 1949 жылы масштабы 1:100 ООО топографиялық картасы құрастырылып бітті. Бұл ұлы жетістік бүкіл елдің аумағын картографиялық зерттеу Географиялық ұйымның алтын белгісімен марапатталды. Бұл картаның құрастырылуы аэрофотосуреттердің және оларды камералды дешифрлеудің арқасында жүзеге асты. Осы сәттен бастап топографиялық картографияда суреттерді дешифрлеу міндетті жұмысқа айналды.

1950 жылдары әскери мақсатттарда дешифрлеудің және түсірістердің методикасы жасалынды. Аэрофотосуреттердің ғылымда, басқа да көптеген салаларда практика түрінде кеңінен қолданылды.

1960 жылдары тәжірибе көптеп жинақталды. Суреттерді дешифрлеудің негізі жасалынды.

1970 жылдар космостық тәсілдердің кең қолданылуымен ерекшеленеді.

1972 жылы АҚШ орбитаға Ландсат (Landsat) автоматты спутнигін ұшырды. Спутникте сканер орналасқан. Ол сканердің көмегімен 4 зонада 57x79 өлшемі бойынша табиғат ресурстары орналасқан жерлерді зерттеу, сол аймақты көпзоналды суреттерге түсіру мүмкін болды.

1980 жылдар - аэрокосмостық мәліметтердің Жер бетін картографиялық зерттеулері үшін және көптеген басқа да салаларда қолданылуы. Практика жүзінде жаңа геоинформациялық технологиялардың және компьютерлердің практикада кеңінен қолданылуына байланысты суреттерді компьютерлік өңдеу жүзеге аса бастады.

ХХ ғасырдың соңы мен ХХІғасырдың басы. Космостан мәліметтердің алынуы оңайға түсті.

Бұрын бірнеше елдің әр түрлі спутниктерінің сканерлері арқылы 1-метрден 15 метрге дейін 3-4 және одан да аз канал пиксель мәлімет алатын болса, технологияның дамуына байланысты оның мөлшері 7-15 пиксельге жетті. Гиперспектрлі 32-200 канал бойынша түсіріс жасайтын спектрометрлер пайда болды.

Бұл кезеңнің артықшылығы - АҚШ пен Ресейдің әскери ұйымдарының арқасында жасалынған космостық түсірістер (түсірістердің өлшемі 1-2 метр пиксель) туралы мәліметтердің қол жетімді болуы. Соңғы жылдары түсірістерді компьютерлік дешифрлеу арқылы аэрофотосуреттердің қолжетімділігі, сандық таралуы байқалып отыр.

Д.ж. ең алғашқы жасанды ҚШ та Эскплоурер 1 ұшырылады. Кейінірек басқа елдер де де ұшырылады.

26.11.1965 Франция

11.02.1970 Жапония Осуми

24.04.1970 Қытай

28.10.1971 Ұлыбритания Просперо

18.07.1980 Үндістан Рохини