46) Позитивизм философиясы.

Негізгі позитивизм-«дұрыс пікір» деп аталатын ұғым болып дүниеге келеді, оның бастамасын салған Огюст Конт (1798-1857) және Джон Стюарт Милль, Герберт Спенсер. Бұл философияның арғы түбі Д-Юм мен И.Кантқа тіреледі. Олардың мақсаты- ғалымдарды толып жатқан алдын ораған бос ойлардан, былайша айтқанда философиядан азат ету. Олардың пікірінше, әрбір ғылым - өз алдына философия. Сол ғылымдарды зерттеу қажет. Былайша айтқанда әрбір ғылымда пайдалы да, пайдасыз да ойлар болады. Мақсат-дейді позитивистер,-солардын тек дұрысын, пайдалысын қабылдап пайдасызынан, күнделікті тіршіліктен тыс ойлардан арылу. Ондағы мақсаты-француз революция-сының теориялық негізі болған. ХVIII ғасырдағы француз философиясынан бас тарту. Олай, болса, позитивизм-идеалистік философия, оның ішінде субъективтік идеализм. Сөйтіп, революция арқылы үстемдікке қолы жеткен буржуазия бұрын материализм, ғылым үшін күрескен болса, енді одан бас тартып, идеализмге біржолата ден қойды. Оның эволюциясы бір ғасыр ішінде үш кезеңнен өтті. Бірінші кезеңі-позитивизм, екіншісі кезеңі-эмпирио-критицизм, үшінші кезеңі-неопозитивизм немесе логикалық позитивизм. Себептері алдымен позитивизмнің пайда болуына кері әсер еткен—Гегель диалектикасының дүниеге келуі. Буржуазия идеологтары содан қауіптенді. Диалектикалық метофизиканы механикалық материализм деп, кемшіліктерін айқын көрсетті.

51.Постпозитивизм философиясының пәні туралы

Постпозитивизм философиясы ғылымның дайын шешімдерін, ғылыми мәнді зерттейді. Оның екі бағыты бар: критикалық рационализм және тарихи-социологиялық позитивизм. Критикалық рационализмнің негізін салушы Карл Поппер (1902-1994). «Логика және ғылыми білімнің өсуі». Оның басты мақсаты: ғылыми білімді метафизикалық ғылыми емес білімнен бөлу. Тарихи социологиялық позитивизмнің өкілі Томас Кун (1922). «Ғылыми революцияның құрылысы». Методологияға емес ғылым тарихына жақын. ХХ ғасырда барлық елдерге тән экономикалық, саяси-әлеуметтік, рухани өзгерістерге байланысты қоғамдық өмірдің күрделенуі, ғылыми-техникалық және технологиялық революцияның одан әрі тереңдеп өрістеуі, әмбебаптық проблемалардың шиеленісуі, көптеген социолистік елдерде тоталитарлық режимдардың қалыптасып қирауы, бірінші және екінші соғыстардың салдары, т.б. осылар сияқты маңызды оқиғалар, жалпыадамзаттық өркениеттің, мәдениеттің және адамдар тағдырының бүгінгісі мен болашағы туралы бұрыннан қалыптасқан концепцияларын басқа методологиялық қағидалар негізінде қайта қарап, кей жағдайда түбегейлі өзгерген философиялық ой төңірегінде қалыптасқан жүздеген философиялық ағымдар мен мектептер дүниеге келді.

38 Сцентизм және антисцентизм

ХХ ғасыр – ғылыми техникалық революция дәуірі Осы ғылымдық дамуға байланысты 2 бағыт пайда болды . Біріншісі сцентизм деп атайды(лат ғылым) ол бағыт ғылымға ғылыми тех прогресске сенеді. Ғылым адамға қызмет етеді оның өмірін жеңілдетіп жақсарьады. Бұл бағыт ХХ ғас 2 жартыснда дүниеге келді .Оған көптеген жаңа ғылымдардың жаңа техникалардық технологиялық әдістерін компьютердің т,б. Дүниеге келуі себеп болды. Екіншісі антисцентризм деп аталды.Ол ғылымғы сенбейді.Ғылыми техникалық прогресс адамға тек қиындық әкеліп зиян келтіреді, қоғамды басқарудың тотолитарлық жүйесін туғызды, ал адамдардың сансын ол қыспақта ұстайды ойлау жүйесіне шектеу салады деп есептейді. Техника адамдардың барлық іс қимылын ойын бақылайтын автоматтарды есептегіш машиналарды жасанды интелектіні дүниеге әкеледі. Осылардың бәрі адамды тірі , жанды автоматқа айландырды. Оның ерекшілік қасиеттрін сөндіреді дейді. Бірақ сол ғылыми тех прогресс капитализмге дем беріп оны тез дамытқанын айтпайды. Олардың пікірінше капитализм – мәңгі өлмейтін қоғам. Бұл – мәселенің әлеуметтік жағы. Ал мәселе басқа тұрғыдан келсек бұл екі бағыттың екуі де айтқандары шындыққа жанасады. Мәселе қай жағынан келуде ғана .Сөйтіп ирационализм сайын келгенде мистикаға жоққа сенуг де ғылыми ізденістерге де жеткізеді. Сондықтан оған сыңаржақты қарап жақтауға не даттауға болмайды.