26. Қосалқы станциялар. Олардың түрлері. Ерекшеліктері.

Қосалқы станциялардың тұтынушылық, аудандық және тораптық түрлері болады. Электр энергияны жеткізіп беру жерлеріне қосу бойынша тұйық, тарамды және транзитті қосалқы станциялар деп бөлінеді. Сонымен қатар трансформаторлық қосалқы станциялар екі, үш, төрт және одан да көп кернеуде жұмыс істеуі мүмкін. Қосалқы станциялардың көбін (80%) 35-220 кВ кернеуінде тұрғызады және де, көбінесе ажыраткышсыз жоғары кернеуде немесе қарапайым сұлбаларда тұрғызылады. Мұндай қосалқы станцияларда трансформатор саны 1-2 ғана болады.

Зауытта дайындалған 35-110 кВ комплектілі трансформаторлы қосалқы станцияны (КТҚС) қолдану ұсынылады. Олардың техникалық мүмкіншілігі, оңтайлылығы, сенімділігі және ептілігі жүктемені динамикалық есептеумен, кешенді бағалаудың тиімділік жолымен таңдап алынады.

Жоғары және орта кернеулі 35-500 кВ түйінді қосалқы станциялар үшін айналма шинасы бар бір жүйесі секцияланған шина-трансформаторлар сұлбасы, көп бұрышты және тізбектегі бір ажыратқыш бар сұлбасы қолданылады.

Екі трансформаторлы және төрт желілі сұлба сенімді және үнемді. Бұл жағдайда желі-шина немесе қиыстырылған төртбұрыш сұлбалары қолданылады.

Қосалқы станцияның төменгі кернеу (6-10) кВ жағында қосарланған шина жүйесі немесе дара секцияланған шина жүйесінің сұлбасы қолданылады.

27. Қысқа тұйықтау тоғын есептеу әдістері. Мысал келтіріңіз.

Ажыратқышты таңцау үшін келесі есептеу тоқтарын білу қажет: І", і_уд, І_пτ және і_аτ - τ ажыратқыштың доғаны сөндіретін түйіспені ажырату кезеңіндегі периодикалық және апериодикалық өшетін тоқтар τ - уақыты былай анықталады:

τ = t_з.мин. + t_с.в.

мұнда t_з.мин. = 0.01с - релелік қорғаныстың әсер ету минималды уақыты; t_с.в. - ажыратқыш өшіуінің өзіндік уақыты.

Ажыратқыштың тез әсер етуіне байланысты τ уақыты келесі түрлермен анықталады: ажыратқыш толық өшу уақыты 0,16 с және одан жоғары болса 0,08 с тең болады; 0,10 - 0,06 с; 0,06 с - 0,04 с; өшу уақыты 0,04 с болғандағы 0,02 с тең.

Уақыттың кез-келген моменті бойынша І_пτ анықталуы қарастырылған. Бірақ, міндетті түрде, соққы тоқтың анықталуындай, қ.т. үш сипаттаммалық жағдайларын қарастырған жөн. Өшірілген қ.т. кезінде периодикалық тоқты өшпейтін және де қ.т. жеріндегі қосынды жоғары өтпелі тоққа тең І_пτ = І″_∑ деп алады. Өшіру моментіндегі апериодикалық тоқ

і_аτ = √2 ∙ І″_∑ ∙ е^-τ/Т_а

Уақыт тұрақтысы қ.т. соққы тоғын есептегенде қарастырылады.

Қ.т. кезінде τ моментінде синхронды машинаның жанында генератор тоғы өшеді; жүйені қарастыратын болсақ тоқты өшпейді деп қабылдаймыз

І_пτ = ∑ І_пТ2 + І″_с

мұнда ∑ І_пТ2 - қисық бойынша анықталатын генераторлардың қосынды периодикалық тоғы; І″_с - жүйе тоғы.

Апериодикалық тоқ келесі қосындыға тең

і_аτ = ∑ і_аτ2 + і_аτс

қ.т. кезінде жүкгеме қуатты электр қозғалтқышы түйінінің жанында

І_пτ = І″_с + І_пτд

мұнда І″_с – өшпейтін периодикалық жүйенің тоғы. І_пτд – көмегімен анықталатын электр қозғалтқыштың қ.т. өшірілуі моментіндегі периодикалық тоқ.

Апериодикалық тоқ

і_аτ = і_аτс + і_аτд