3,9,18,19 Билеттеги есептер

Әсер етуші мәндердің кеңейтілген облысы: -5 -ден 50 -ге дейін. Қалыпты жағдайы: 20 5 . Өлшеу аспабының дәлдік класы тең 0,25. Аспап =30 температурасында жұмыс істейді. Қоршаған ортаның температурасы қалыпты облысынан әрбір =5 ауытқуына рұқсат етілетін қосымша қателігі шегінің нормаланған мәні тең = 0,15 %. Аспап көрсетімі қателігін анықтау.

Шешуі:Аспап көрсетімінің қателігі тең

),

мұнда -өлшеу аспабы әсер етуші шамалар мәндерінің қалыпты облысында жұмыс істеген кезде рұқсат етілетін қателіктің шегі;

- әсер етуші шамалардың, оларға тағайындалған қалыпты мәндерінің немесе қалыпты облысының мәндерінің, шектерінің сыртына ауытқуымен анықталатын рұқсат етілетін қосымша қателіктердің шектері.

Өлшеу аспабының негізгі қателігі дәлдік класымен анықталады және тең 0,25%.

Қосымша қателігін анықтау үшін қоршаған орта температурасының қалыпты облысының мәндерінен ауытқуын табамыз

:

Өлшеу аспабының қосымша қателігі

аспап көрсетімі қателігі

4,24 Билеттеги есептер

Шығынды калориметрлік шығын өлшеуішпен өлшегенде, қыздырғыш қуатын өлшеуі амперметрмен вольтметрдің көрсетімдері арқылы жасалынады. Дәлдік кластары Кл=0,25 осы екі аспап қалыпты жағдайда жұмыс істейді және олардың шкалалары 0-5 А және 0-50 В. Ток күшінің және кернеудің номиналды мәндері 4 А және 30 В.

Қуатты өлшеу қателігін бағалау. Өлшеу нәтижесін дөңгелектену ережелеріне сәйкес жазу керек.

Шешуі

Қыздырғыш қуатын өлшеу қателігін W келесі өрнекпен жанама өлшеу қателігі ретінде бағалаймыз

.

Өлшеу құралдарының дәлдік класынан басқа метрологиялық мінездемелері жоқ болғандықтан, дәлдік класына (Кл) және өлшеу диапазонына ( ) сәйкес қателіктің рұқсат етілетін мәндердің шектерін анықтауға болады

Қуат тең болады ,

онда

Қуатты өлшеудің абсолюттік қателігінің рұқсат етілетін шегі

Қуатты өлшеудің салыстырмалы қателігінің рұқсат етілетін шегі

Жауабы: Өлшеу нәтижесі .

5,7,13,14,21 Билеттеги есептер

ТХА терможұп сынаудан өткізгенде келесі деректер пайда болган. Сынаудан өткізілетін термо-ЭҚК тең 1,22мВ. ТПП үлгілі терможұптың термо-ЭҚК тең 0,181 мВ. Бөлме ішіндегі температура тең 21 ^oС. Сынау туралы қорытындысын беру керек.

Шешуі:

ТХА терможұбының рұқсат етілетін негізгі абсолюттік қателігі .

Сынау қателігінің абсолюттік қателігін есептеу

,

мұнда - сынаудан өтетін терможұптың температурасын өлшеу нәтижесі;

- үлгілі терможұппен температураны өлшеу нәтижесі.

Сынаудан өтетін және үлгілі терможұптарымен температураны өлшеу нәтижелерін табу үшін келесі есептерді жүргізейік

(1.5)

мұнда - тең болмаса, терможұптың АВ бос ұштарының температурасына түзету термо-ЭҚК.

Өлшеулер бөлменің температурасы жүргізілсе, онда терможұптың АВ бос ұштарының температурасы тең болмайды, сондықтан термо-ЭҚК өлшеу нәтижесіне түзету еңгізу қажет. Түзету ТХА термоэлектрлік термометрдің градустау кестесінен мВ және ТПП термоэлектрлік термометрдің: мВ.

Сынаудан өтетін және үлгілі терможұптардың термо-ЭҚК (1.5) өрнегі бойынша есептеленеді, одан кейін өлшенетін температура мәні анықталады.

Сынуадан өтетін терможұп термо-ЭҚК

.

Үлгілі терможұп термо-ЭҚК

.

Анықталған термо-ЭҚК мәндері бойынша сынаудан өтетін және үлгілі терможұптардың градустау кестелерінен өлшенетін температураны табамыз: , .

-дегі сынаудан өтетін терможұптың абсолюттік қателігі

.

-пен өлшенетін сынаудан өтетін терможұптын абсолюттік қателігін ТХА термоэлектрлік термометрдің градустау кестесінен анықтаймыз: .

Сынау қорытындысы: ( ), сондықтан сынаудан өтетін терможұп ТХА температураны өлшеу үшін қолдануға жарамды.