- •4.Рөлдік конфликт.
- •1.Әлеуметтік рөлдің құрылымы.
- •2.Конфликтология (р. Дарендорф).
- •3.Индикаторлар
- •1.Сипаты мен технология деңгейі бойынша қоғамның классификациясы.
- •2.Құрылымдық функционализм (т.Парсонс).
- •4.Әлеуметтік конфликтердің негізгі түрлері.
- •1.Социометрия тұлғаралық қатынастың өлшеу әдісі ретінде.
- •2.Өндіріс тәсілі бойынша қоғамның классификациясы.
- •4.Х. Шелдон көзқарасы бойынша девиация байланысты.
- •1.Саяси әлеуметтану: түсінігі, қалыптасу уақыты, пәні, зерттеу мәселесі.
- •2.Әлеуметтік мәртебе: түсінігі, құрылымы.
- •4.З. Фрейд көзқарасы бойынша девиация байланысты.
- •1.Тiршiлiк ету құралдарының табуының әдiстерi бойынша қоғамның классификациясы.
- •2.Экономикалық әлеуметтану: түсінігі, қалыптасу уақыты, пәні, зерттеу мәселесі.
- •4.Ч.Ломброзо көзқарасы бойынша девиация байланысты.
- •1.Қоғамның әлеуметтік стратификациясы.
- •2.Э. Дюркгейм әлеуметтануы.
- •3.Генералды жиынтық – ол
- •4.Әлеуметтену
- •2.Құрылымдық функционализм (т. Парсонс). Билет № 12 (2)
- •1.Әлеуметтік мәртебе: түсінігі, құрылымы. Билет №14 (2)
- •2.М. Вебер және г.Зиммел әлеуметтануы.
- •3.Аз топтардағы өлшемдердiң қатынасының әдiстемесі – ол
- •1.Әлеуметтанулық сұрау: түсінігі, түрлері, әдісі, қолдану саласы.
- •2.Қазақ ағартушыларының әлеуметтік-саяси көзқарастары (Абай Құнанбаев, ш. Уалиханов, ы. Алтынсарин).
- •1.Қоғамның дамуы туралы тұжырымдамалар.
- •2.Отбасы әлеуметтануы: түсінігі, қалыптасу уақыты, пәні, зерттеу мәселесі.
- •4.Постиндустриалды қоғамның белгілері (д. Белл бойынша).
- •1.Әлеуметтік девиация: ұғымы, түрлері.
- •2.Қазақ либерал демократтардың әлеуметтік-саяси көзқарастары (а.Байтурсынов, а. Букейханов, м.Дулатов)
- •3.Интервью қолданатын саласы
- •1.Мәдени-тарихи типтер тұжырымдаларындағы қоғамның дамуы туралы.
- •1.Қоғамның әлеуметтік құрылымы: түсінігі, негізгі элементтері.
- •2.Интервью әлеуметтанулық зерттеудің әдісі ретінде.
- •3.Т. Парсонс тұжырымдамасындағы қоғам ұғымы. Билет №12 (2)
- •4.Мәртебелік символика
- •1.Тұлғаның рөлдер теориясы
- •2.Білім беру әлеуметтануы: түсінігі, қалыптасу уақыты, пәні, зерттеу мәселесі.
- •3.К. Маркс тұжырымдамасындағы қоғам ұғымы
- •4.Әлеуметтік құрылым ішіндегі мәртебе иерархиясы аталады.
- •1.Әлеуметтік институттың түрлері мен функциялары.
- •2.Тұлғаның ажырамас белгілері.
- •4.Э. Дюркгейм тұжырымдамасындағы қоғам ұғымы.
- •1.Әлеуметтік мобилділік ұғымы және түрлері.
- •2.Эмпирикалық зерттеулер: түсінігі, құрылымы.
- •3.Индустриалды қауымға дейінгі (дәстүрлі) қоғам (д. Белл бойынша)
- •1.Әлеуметтік конфликттің даму стадиялары. Билет №12 (4)
- •2.Әлеуметтанулық зерттеудің бағдарламалық құрылымы.
- •3.Әлеуметтік құрам.
- •4.Қоғамның формациялық теориясын әзірледі.
- •1.К. Маркстың әлеуметтанулық көзқарастары. 30-билет, 4-сурак.
3.Т. Парсонс тұжырымдамасындағы қоғам ұғымы. Билет №12 (2)
4.Мәртебелік символика
Мәртебе – адамның жоғары статусына қоғам тарапынан көрсетілетін сый немесе құрмет. Соңғы кезде әлеуметтанушылар жоғарыда айтылған өлшемдерді ескере отырып, қоғамды 3,4,6 және одан да көп жіктерге бөліп қарайтын стратификациялық модельдерді ұсынуда. Біз соның 4 жіктен тұратын моделіне тоқталсақ, олар мыналар: жоғары тап; орта тап; жұмысшы табы; төменгі тап. Жоғары тапқа ірі меншік иелері – қаржы және өнеркәсіп магнаттары, жоғары билік элиталары – мемлекет президенттері, премьер-министрлер, министрлер, жеке ведомстволар мен қызметтердің басшылары, яғни жоғары категориядағы чиновниктер жатады. Бұлар қоғамдағы шамадан тыс байлығы бар, қоғамның экономикалық және саяси өмірінде шешуші рөл атқаратын топ. Қоғамдағы олардың үлес салмағы аз, дамыған елдерде олар шамамен хлықтың 1%-ын құрайды. Кейбір елдерде жоғары тапқа жоғары шенді әскери топтар мен творчестволық иттеллигенцияның танымал өкілдері де жатады. Бұл топ өкілдерінің білім және мәдени дәрежелері, қоғамдағы статустары да жоғары. Орта таптың қоғамдағы алатын орны ерекше. Алдыңғы қатарлы дамыған елдерде олар халықтың 60-80% - ын құрайды. Бұл тапты қоғамдағы әлеуметтік тәртіп пен тұрақтылықтың тірегі десек те болады. өйткені орта тап қоғамның негізгі интеллектуалдық күші мен жоғары мамандық иелерінен тұрады. Орта тапқа қоғамдағы әр түрлі әлеуметтік топтардың мамандықтардың өкілдері жатады. Олар – ғалымдар, жазушылар, суретшілер, діни қызметкерлер, оқытушылар, дәрігерлер, заңгерлер, орта және шағын кәсіп иелері, маманданған жұмысшылар, т.б. Орта тап адамдарының тұрақты да, сенімді қызмет орындары, жоғары табыстары және заман талабына сай өмір салттары бар. Олар көп еңбек етеді, кейбіреулерінің меншіктері (жер, құнды қағаздар, қозғалмайтын мүліктері, т.б.) бар, яғни олар экономикалық және саяси тұрғыдан қарағанда тәуелсіз адамдар. Бұл таптың адамдары «жақсы өмірге қажырлы еңбектің, күш – жігердің, білімнің нәтижесінде жетуге болады» дегенді басшылыққа алады. Бұл жерде айта кететін бір жағдай – орта тпатың да өз ішінде жіктелетіндігі. Олар - жоғары орта тап:- орта таптың орташасы:- төменгі орта тап. Орта тапты осылайша жіктеуде жоғарыда айтылған факторлар, яғни адамдардың билікке қатынастары, табыстарының көлемі, кәсіби және білім деңгейлері ескеріліп отыр. Жұмысшы табының қазіргі кездегі бейнесі өткен дәуірдегіден мүлдем басқа. Ғылыми – техникалық прогресс заманында жұмысшы табы еңбегінің мазмұны, сипаты өзгерді. Олар механикаландырылған және автоматтандырылған өндіріс салаларында – заводтар мен фабрикаларда, ауыл шаруашылық кәсіпорындары мен халыққа қызмет көрсету салаларында еңбек етеді. Бұл тап өкілдерінің тұрақты табыстары, белгілі бір дәрежеде білім және кәсіби дайындықтары бар. Төменгі тап – құрамы жағынан сан алуан. Оларға арнайы мамандықтары жоқ жұмысшылар, жұмыссыздар және люмпендер (қайыршылар, босқындар, қылмыскерлер) жатады. Бұлардың көпшілігінің құрақты табыс көздері болмағандықтан, олар абсолюттік кедейшілік жағдайда өмір сүреді.
Билет №25