Электр машиналарының жұмысы физиканың қандай заңына негізделген ?
Электр машиналарының жұмысы электромагниттік индукция заңына негізделген(E=Bvl). Кез келген эл/маш үшін өзара қозғалыста болатын эл/өткізгіштік орта мен магнит өрісі міндетті түрде болуы керек. Эл/маш кез келген режимде жұмыс істеген кезде, магнит өрісін қиып өтетін сымдарда ЭҚК индукцияланады және ол сым арқылы ток жүрген кезде магнит өрісінде орналасқан сымдарда әсер етуші күштер п.б.
Өздік және өзара индукция еқк қалай анықталады ?
Қарапайым генератор қалай жұмыс істейді ?
Электр машинасы қарапайым генератор режимінде жұмыс істеген кезде, магнит өрісін қиып өтетін сымдарда ЭҚК индукцияланады және ол сым арқылы ток жүрген кезде магнит өрісінде орналасқан сымдарда әсер етуші күштер п.б. Ротор айналуы нәтижесінде өткізгіштің жұмыстық орамдарында ЭҚК п.б. және жүктемеге қосқан кезде электр тогы жүріп өтеді. Генератор механикалық энергияны электр энергиясына түрлендіреді.
Қарапайым қозғалтқыш қалай жұмыс істейді ?
Қозғалтқыш электр энергиясын механикалық энергияға түрлендіреді. Қозғалтқыш режимінде жұмыстық орам
Оң қол ережесінің анықтамасы және ол қандай шаманы анықтау үшін қажет ?
Сол қол ережесінің анықтамасы және ол қандай шаманы анықтау үшін қажет ?
Электр машиналарындағы энергияның түрлену процессі.
Трансформатор деген не және ол не үшін керек ?
Трансформатор – екі не одан көп бір–бірімен индуктивті байланысқан орамалардан тұратын , бір кернеудің айнымалы тогын сол жиіліктегі басқа бір кернеудің айнымалы тогына тұрлендіретін статикалық құрылғы. Трансформатор – кернеуді кең көлемде түрлендіру үшін қолданылады. Электр энергиясын бөліп беруде және таратуға арналған құрылғы. Берілетін энергия мөлшерін тұтынушының қажетіне қарай өздігінен көбейте немесе азайта алады.
Трансформатордың жұмыс істеу принціпі.
Қарапайым трансформатор ферромагниттік материалдан жасалған магнитөткізгіш және оның стерженьінде орналасқан екі ормдардан тұрады. 1реттік орамын U1 кернеуіндегі Г айнымалы ток көзіне қосылады, ал 2 реттік орамы Zн жүктемеге қосылады. 1р.о. ж/е 2р.о. арасында ешқандай электрлік байланыс жоқ, қуат эл/маг жолмен беріледі. Обмоткалар арасындағы индуктивті байланысты күшейту қызметін магнитопровод атқарады. Трансформатордың жұмыс істеу принципі эл/магн индукция заңына негізделген. 1р.о. айнымалы ток көзіне қосқан кезде орамда I1 тогы ағып өтеді және магнитопроводта айнымалы магнит ағынын Ф туғызады. Бұл ағын магнитопроводта тұйықталып, екі орамда ЭҚК индукциялайды.
Трансформатордың құрылысы
Трансформатор бірнеше конструктивті элементтерден тұрады. Магнитопровод және орамдар тр. активті бөлігін құрайды. Магнитопровод тр/а екі негізгі функцияны атқарады 1) Магнит ағыны өтетін магниттік тізбекті құрайды 2) обмотка орналасатын бөлік б.т.Магнитөткізгіштің негізгі қызметі - оған бекітілген орамдар арасында мүмкіндігінше жоғары магниттік байланысты қамтамасыз ету. Олар өзара жалғасқан болат өзекше мен орам-д.ірдаа түрады.Трансформатордың магнитөткізгіші арнайы электр техникалық болаттан жасалады, ондай болаттың электр магниттік өткізгіштігі жоғары, сондықтан да, түйықталган желіде оның электр магнит ағынына кедергісі төмен.Ол электр энергиясын трансформациялау кезінде электр өткізгіштігі жоғары (кедергісі аз) мыс немесе алюминий өткізгіштерді пайдаланумен бірдей. Сонымен қоса, электр техникалық болат, кәдімгі кон-струкциялық болатқа қарағанда, гистерезис қүбылысынан пайда болатын магниттік шығыны әлдеқайда төмен. Магнитөткізгіштің өзегі түтас болаттан емес, екі жағына электр оқшаулағыш лак жағылған қалың-дығы 0,35 немесе 0,5мм қаңылтырлардан қүрасты-рылып жасалады. Магнитөткізгіштердің қимасы, жа-санды түрде, қимасы кіші көптеген қаңылтырға бөлшектеледі, себебі айнымалы магнит өрісінде ор-наласқан магнитөткізгіштегі қүйынды токтың (Фуко токтары) өтуіне кедергіні арттыру. Ом заңы бойын-ша қүйынды токтың күші азаяды, бүл магнитөткіз-гіштегі электр шығынын азайтады.Кернеу трансформаторының орамдары. Трансформатордың орамдары кернеулері (ЭҚК) өзара электрлі байланыссыз трансформациялауды қамтама-сыз етуге арналған. Олар кем дегенде екеу болаДЫ-Олардың бірі электр әнергиясының көзіне жалғана-ды да электр энергиясын магнит энергиясына аи-налдырады. Екінші орам - магнит энергиясын электр энергиясына айналдырып, берілген ЭҚК бар электр энергиясыыың, көзіне айналады.Трансформатордың орамдары цилиндрлі жарғы түрінде сымдарының қима ауданы дөңгелек немесе тік болып жасалады. Олардың орам саны әдетте, әр түрлі болып келеді. Орам саны көп орама жоғарғьі кернеулік (Ж.К), орам саны аз төменгі кернеулік (Т.К) деп аталады. Жоғары кернеу орамасының орам талшықтарын v?1 ал төмен кернеу орамасының орам талшықтарын w,, деп белгілейді. Төменгі кернеу орамасы өзекшеге жақын, ал жоғары кернеу орама-сы төмен кернеудің орамдарының сыртынан орала-ды. Орамдарды стержень мен орама арасындағьі төсемінің қалыңдығын азайту үшін әдейі орналас- тырады. Орамдардың шығу үштары латын әріптерімен белгіленеді. Жоғары кернеулі орамның басы мен аяғы ретінше А және X әріптерімен белгіленеді.
Трансформаторлардың жіктелу түрлері.
Белгіленуі бойынша – күштік, арнайы, импульстік. Салқындату түрі бойынша – ауамен салқ, маймен салқ. Фаза саны бойынша – 1,3 фазалы. Магнитопровод формасына байланысты – стерженьді, бронды, бронды-стерженьді, троидальды. Орамдар саны бойынша – екі не одан көп орамды.