3. Әйелдер иық бұйымының торын құрастыру.

№ 12 билет

Жағалардың түрлері және оның мойын ойындысымен байланысы.

1. Киімнің сызбасында алдыңғы бойдың бір-біріне кіруі немесе түймеленуі өңір деп аталады. Алдыңғы бойдың ортаңғы сызығынан оңға қарай өңірдің ені болып табылады. Өңір шеті модель бойынша фигуралы немесе домаланған немесе үшкір болуы мүмкін. (сурет 1)

Жағаларды құрастыру.

Жаға сызбаларын принцип бойынша тұрғызуды 4 топқа бөлуге болады: построения чертежей воротники можно разделить на 4 группы:

- қондырмалы қайырмалы, тіректі қайырмалы және тіректі – түймелігі жоғарығы дейін және комбинерленген (жоғарыға дейін) және (түймелігі ашық);

- Өңірлері ашық бұйымдар үшін қайырмалы жағалар және мойын ойындысы тереңдетілген;

- тік және и тік-қайырмалы, цельновыкроенные с основными деталями;

- плосколежащие (подкройные).

Воротники первой группы конструируют отдельно от чертежа изделия, остальные – на горловине чертежа изделия.

Основное конструктивное значение для пространственной формы воротников имеет линия втачивания и величина подъема середины воротника, а остальные (ширина воротника, высота стойки, форма отлета и концов воротника) решаются в соответствии с моделью.

Бұйымда тік жағаларды мойын ойындысына қондыру барысында 2 тәсілге бөледі: кесілген және тұтас пішілген.

2.Екі тігісті қондырмалы жеңнің енін анықтау формуласы.

Жеңнің енін анықтаймыз:

Сурет 1

Ш_{рук. расч} =

Ш_{рук. факт} = = = 18,1

Отыруды анықтау үшін екі формуланы қолданамыз.

П_{пос.рас} = Д_пр · Н = 45·0,1 = 4,5;

П_{пос. фак} = Д_ок - Д_пр.

Ш_{рук. расч} = = 17,6

Ш_{рук. расч} мен Ш_{рук. жел (факт)} нүктелерін сәйкестендіреміз, егер олар әртүрлі болса, Ш_{рук. факт} есепті аламыз

3. Екі тігісті қондырмалы жеңді құрастыру.

Екі тігісті жеңді құрастыру

← Р_п Р₅ = Л₁Л₅ = ММ₅ = 3-4 см;

Р₅; Л₅ және М₅ доғамен қосамыз.

Түптің төменгі бөлігімен қиылысқан нүкте Р₅₁ және етекпен М₅₁ нүктелері болып табылады.

Р₅₁ ; Л₅; М₅₁ – жеңнің төменгі бөлігінің алдыңғы тігісі

→ Р_п Р₁ = Р_п Р₅ ;

→ Л₁Л₁₁ = Л₁Л₅;

→ ММ₃ = ММ₅.

Р₁; Л₁₁ және М₃ нүктелерін қосамыз.

↑ Р₁ Р₁₁ = Р₅ Р₅₁;

↓ М₃М₃₁ = М₅М₅₁.

Р₁₁ ; Л₁₁ және М₃₁ – жеңнің үстіңгі бөлігінің алдыңғы тігісі

Р _п 8' = Р _п 8; ┴ 6-7 = 4 – 5 = 1 ÷ 2 см ; Р _п 8' = Р _п 8 = 3,3.

Шынтақ аударылымының ені → Р_л Р₄ = 4 см;

Үстіңгі жағында жеңнің пішініне қарай 1÷6 см болады.

Аударылымның ені → М₂М₄ = 0...2 см

М₄ және Р₄ нүктлерін түзу сызықпен қосамыз, шынтақ сызығымен қиылысқан жерін Л₄ нүктесімен белгілейміз.

Жеңнің төменгі бөлігінің шынтақ тігісінің нүктесі ←Л₄Л₄₁ = Л₂Л₃ = 1....1,5 см.

М₄ ;Л₄₁ ;Р₄ нүктелерін қиғаш сызықпен қосып, жоғары қарай жалғастырамыз, осы сызықтың қиылысын Р₄₁ деп белгілейміз.

Шынтақ тігіспен түптің төменгі бөлігімен қиылысқан нүктесі Р₄₁ болып табылады.

Р₄₁; Л₄₁; М₄ – жеңнің төменгі бөлігінің шынтақ тігісі.

Үстіңгі бөліктің шынтақ тігісінің құрастырылуы

← Р_л Р₂ = Р_л Р₄

← Л₃Л₄₂ = Л₃Л₄₁

← М₂М₄₁ = М₂М₄

Р₂; Л₄₂; М₄₁ доғалданған сызықпен қосамыз.

↑Р₂Р₂₁ = Р₄Р₄₁

Р₃^' Р₂₁ – доғаланған сызықпен қосамыз.

Р₂₁; Л₄₂; М₄₁ – жеңнің үстіңгі бөлігінің шынтақ тігіс

№13 билет

Иық бұйымдарда түймеліктің орналасу амалы .

Бір өңірлі бұйымда түймеліктің орналасуы

Алдыңғы бойдың ортаңғы сызығынан 0,5 см оңға қарай жүргіземіз, сосын түймеліктің ұзындығын солға қарай түсіреміз. Түймеліктің ара-қашықтығы модельге байланысты.

Екі өңірлі бұйымдарда түймеліктің орналасуы

↓А₅А₅₁ = 1,5÷2 см.

Өңірдің шетінен = R_түйме + 1 см

у = у'

Түймеліктің арақашықтығы модельге байланысты.

Қайырмалы жағалардың түймелігінде ашық түймеліктің орналасауы Л нүктеден 1 см төмен қарай орналасады.

Ашық түймеліктерде түймеліктің орналасуы

Ерлер жейделерінде және әйелдер блузкаларында вертикальді түймелік дәл алдыңғы бойдың ортаңғы сызығында орналасады.

Лацканның қайыру сызығы түзу және доғаланған пішінді болуы мүмкін. Түзу пішінді жоғарыланған түймелікке сәйкес болады, доғаланған –төмендетілген түймеліктерде болады.

Қосымшалар және оның түрлері.

3.Белдемшенің торын құрастыру.

Құрастыру

Түзу бұрыш ↑НТ – Дюсз

↓ТБ – бөксенің деңгейі (алдын-ала есебі)

Т және Б нүктелерден → горизонтальді сызықтар жүргіземіз.

Белдемшенің ені бөксенің деңгейінде:

ББ₁ = Сб + Пб

Б₁ нүктесінен төмен қарай вертикаль түсіреміз, қиылысы Н₁ нүктесі болып табылады.

↑Н₁Т₁ – белдемшенің алдыңғы ұзындығы (алдын-ала есебі) Дюсп.

Жан тігісінің орналасуы:

→ ББ₂

шалбар белдемше	Қынамалығы
	өте тығыз		Тығыз		орташа		кең
	Пт	Пб	Пт	Пб	Пт	Пб	Пт	Пб
	0 0	0,5 0,5	0,5-0,7 0,5-0,7	0,7-1 0,7-1	1 1	1,5-2 1,5-2	> 1 > 1	> 2 > 2

Б₂ нүктесінен төмен қарай вертикаль қиылысы Н₂ нүктесі

↑Н₂Т₂ – Дсб (алдын-ала есебі).

ТТ₂ нүктелерді және Т₁ нүктені қосамыз.

Осьтік сызықтарды анықтау:

→ ББ₃ = 0,4 ББ₂; ← Б₁Б₄ = 0,4Б₁Б₂

Б₃ және Б₄ нүктелері арқылы жоғары қарай вертикаль жүргіземіз.

Бел бүкпесін есептеу: ∑В = (ТТ₂ + Т₂Т₁) – (Ст + Пт)

Жан бүкпесі: 0,5∑В (50%)

Алдыңғы бүкпе: 0,15∑В (15%) 100%

Артқы бүкпе: 0,35∑В (35%)

Жеке тұлғаға байланысты осы пайыздар өзгереді.

Алдыңғы бой бүкпесінің ұзындығы: 10-12 см (бойға байланысты)

Артқы бой бүкпесі: 15-17 см.

Жан бүкпесі: 15-19 см.

Бүкпелердің ұштарын теңестіреді және белдемшенің жоғарғы қиығы жабық түрде анықталады, сонымен қатар қиғаш, доғаланған болып безендіріледі.

Сурет 1. Белдемшенің конструкциясы

Егерде белдемшенің етегін 3 см-ге дейін кеңейтсе, оңда түзу болып саналады, ал 3 см < оңда кеңейтілген.

Жарма бөксе сызығынан 15 см-ге төмен орналасады, жарманың ені 4 см болады. Егерде белдемшеде бедерлі тігістер болса, онда остік сызықтар арқылы өтеді, ал иініш болса, онда бүкпелер жан тігіске қарай жабылады. Иініштің биіктігі модельге байланысты. Егерде тұлғаның белі жұқа болып, ал бөксесі шығыңқы болса, онда бел сызығында 2 қосымша бүкпелер құрастырылады. Ортаңғы осьтік сызық қарай 1-1,5 см өзгереді (ортасына қарай) және параллельді құрастырылады 1,5-1 см қысқа болады.

№ 14 билет

Жағалардың топтасу түрлері және оның мойын ойындысымен байланысы.

1 сұрақ. Киімнің сызбасында алдыңғы бойдың бір-біріне кіруі немесе түймеленуі өңір деп аталады. Алдыңғы бойдың ортаңғы сызығынан оңға қарай өңірдің ені болып табылады. Өңір шеті модель бойынша фигуралы немесе домаланған немесе үшкір болуы мүмкін. (сурет 1)

Сурет 1- Пиджактік жағаның конструктивті элементтерКонструктивные элементы пиджачного воротника

Өңірдің түрлері:

Қысқа – өңірдің ені болмайды (сыдырма немесе бау).

Бір өңірлі – жакет, пиджа, «Ә», «Е» - 3 см

көйлек, жейделер - 2÷2,5 см

пальто – 4 см.

Екі өңірлі – пальто, «Ә», «Е», «Б» - 6÷8 см;

жакет, пиджак – 6 см.

Ассиметриялық түймелік. Сызбада түймеліктің орналасуына, өңірдің еніне және түймеге байланысты болады.

Түймеліктің ұзындығы ... + 0,5 см = 3 + 0,5 = 3,5

Мойын ойындыны тереңдетеміз ↓А₅А₅' = 1÷1,5 см.

Бір өңірлі бұйымда түймеліктің орналасуы

Алдыңғы бойдың ортаңғы сызығынан 0,5 см оңға қарай жүргіземіз, сосын түймеліктің ұзындығын солға қарай түсіреміз. Түймеліктің ара-қашықтығы модельге байланысты.

Екі өңірлі бұйымдарда түймеліктің орналасуы

↓А₅А₅₁ = 1,5÷2 см.

Өңірдің шетінен = R_түйме + 1 см

у = у'

Түймеліктің арақашықтығы модельге байланысты.

Қайырмалы жағалардың түймелігінде ашық түймеліктің орналасауы Л нүктеден 1 см төмен қарай орналасады.

Ашық түймеліктерде түймеліктің орналасуы

Ерлер жейделерінде және әйелдер блузкаларында вертикальді түймелік дәл алдыңғы бойдың ортаңғы сызығында орналасады.

Лацканның қайыру сызығы түзу және доғаланған пішінді болуы мүмкін. Түзу пішінді жоғарыланған түймелікке сәйкес болады, доғаланған –төмендетілген түймеліктерде болады.

Әйелдер иық бұйымында кеуде бүкпесін анықтау формуласы.

Кеуденің ортаңғы нүктесін ассортиментке байланысты үш формуламен табамыз:

←Г₃Г₆ = Г₃Г₄/3 – 1 көйлек

← Г₃Г₆ = Г₃Г₄/2 – 0,5 күздік пальто

← Г₃Г₆= Г₃Г₄/2 қыстық пальто

← Г₃Г₆ = Г₃Г₄/2 – 0,5 (сызбадан) = 21/2 – 0,5 = 10,3

∩↓А₄Г₇ = ВгІІ = 26,2

А₄Г₇ түзу сызықпен қосамыз, осы сызық кеуде бүкпесінің бірінші жағы болып саналады.

А₉ нүктесін екі доға арқылы табамыз.

∩R₁ = А₄А₉ = 2(СгІІ – СгІ) + 2 = 2(48,4 – 44,4) + 2 = 10

∩R₂ = Г₇А₄

↑Г₄П₄ = Г₁П₂ – Г₁П'₁ = 22 – 0,5 = 21,5

↑Г₄П₆ = Г₄П₄/3 (сызбадан) = 7,1

Г₄2 = 0,2Г₁Г₄ = 0,214 = 2,8

→ П₆ П₆₁ = 0,6

П₆₁ нүктесінен П₄ арқылы солға қарай доға жүргіземіз.

А9 нүктеден ← төмен қарай доға жүргіземіз, ол доға бізде мынаған тең болады: ↓А₉П₅ = Шп = 13,2

А₉П₅ нүктелерді түзу сызықпен қосамыз, бұл алдыңғы бойдың иық тігісі болып саналады.

3.Үш тігісті қондырмалы жеңді құрастыру.

Үш тігісті жең

Екі тігісті жеңнің сызбасында (жоғарғы және төменгі бөліктен тұратын жеңде) үш тігісті жеңді сызамыз.

О₁ нүктеден екі жаққа 0,5÷1 см аламыз.

О₂ нүктеден екі жаққа бүкпенің енін түсіреміз (1,5÷3)

→ О₂О₂₁ = О₂О₂₂ = 1,5÷3 см.

Түп биіктігін үш тігісті жеңде 0,5 см-ге көтереміз, бүкпенің ұзындығы 8-10 см.

№15 билет

Әйелдер бел бұйымдарына мінездеме беру.

1 сұрақ. Белдемшені құрастыру үшін керекті өлшемдер.

Бел бұйымдарына шалбардың және белдемшенің әртүрлі модельдік пішіндері жатады.

Бел сызығы – тірек нүктесі болғандықтан – бел бұйымдары деп атайды. Бел бұйымдарының пішіні бел сызығында және бөксе сызығында безендіріледі және моделге байланысты өзгереді. Шалбардың пішіні әртүрлі болуы мүмкін: классикалық немесе бел, бөксе, тізе сызығынан кеңейтілген.

Белдемшелердің пішіндері құрастыру тәсіліне байланысты түзу, конусты, клиновидті болады және осы пішіндер әртүрлі моделдік ерекшеліктерімен болуы мүмкін.

2.Қосымшалар және оның түрлері.

Қосымша өлшемдер.

8а – Екiншi кеуде енi Шг2. Әйелдерде ойша қолтықтың алдыңғы бұрышына төменгі өткiзiлген кеуде бездерiнiң шығыңқы нүктесi бойымен көлденеңнен тiгiне дейiн өлшейдi.

Өлшеу көлемiнiң жартысын жазып алады. Өлшеу иықтың белдiктi иiлген дене бiтiмiн бұрылысты және кеуде бездерiнiң үлкен шығыңқылығы бар толық дене бiтiмдерiне бұйымдарды құрастыру барысында бүкпе ерiтiндiсiн және кеуде енiн өлшеу деңгейiндегi конструкция белгiлерiнiң көлемiн анықтауға қызмет етедi.

9а – Мойын негiзiндегi жобаланатын иық тiгiстiң жоғарғы нүктесiнен артқы тiк бойымен бел сызығы деңгейiне дейiнгi ара қашықтық.

Ара қашықтықты мойын негiзiндегi иық жапсырмасының жобаланатын иық тiгiсiнiң жоғарғы нүктесiнен паралель омыртқаға жауырынның көбiрек шығыңқы нүктесi арқылы әрi қарай тiгiнен төменге қарай бел сызығына дейiн өлшенедi. Осындай өлшеу бел деңгейiндегi арқасы үлкен тiгiстi дене бiтiмге түзу силуэттi бұйымдарды конструкциялау үшiн қажет.

13а – Алдынан қиғаш иық биiктiгi Вп.к.п.2.

Ерлерде - иық тiгiстiң соңғы нүктесiнен алдыңғы орташа датальды сызықты бел сызығының қиылысына дейiнгi әйелдерде – кеуде безiнiң шығыңқы нүктесiнен жобаланатын иық тiгiстiң соңғы нүктесiне дейiнгi қысқа қашықтық өлшенедi.

Өлшеу иiлген ең кiшi дене бiтiмiне киiм конструкциялау барысында қолтық ойындысының алдыңғы бөлiгiнiң биiктiгiн анықтау үшiн қызмет етедi.

13б – Емшек нүктелерi арасындағы ара қашықтықтың Цг. кеуде бездерiнiң шығыңқы нүктелерi арасындағы ара қашықтықты көлденеңнен тек қана әйелдерде өлшенедi.

15а – Бел сызығынан алдыңғы жағынан еденге дейнгi ара қашықтық Дс.п. Әйелдерде – бел сызығынан қарынның ең шығыңқы нүктесi арқылы және әрi қарай тiгiнен еденге дейiнгi арақашықтық өлшенедi.

Iшкi бетiмен аяқ ұзындығы Д.н (сурутте берiлмеген).

Аяқтарды жеңiн алып тұрған қалпында оның iшкi бетiмен еденге дейiнгi аралық өлшенедi.

Қарын шығынқысы деңгейiндегi алдыңғы енi Ш.к. (сурет). Қарынның көбiрек шығыңқы нүктесi деңгейiндегi доғамен көлденең қолтық астының жоғарғы бұрыштарынан жүргiзiлген вертикальдар арасындағы ара қашықтық. Өлшеудiң жарты өлшемдерiн жазып алады. Вертикальдарды анықтау үшiн жүк – салбырауын оны қолтық астының алдынғы бұрыштарынан түсiре отырып пайдалануы мүмкiн.

Өлшеу барысында қарынның формасына қарай аудару қажет: тегiс iсiңкi, тегiс, орташа сызық деңгейiндегi қалыптасқан ең шығынқы нүктесі.

Iштiң (қарынның) шығыңқы деңгейi Ув.ж. Бел сызығынан iштiң көбiрек шығыңқы нүктесiне дейiнгi ара қашықтықтың тiгiнен өлшенедi. «+» және «-» белгiлерi бел сызығына қатысты iштiң ең шығыңқы нүктелерiнiң жағдайын көрсетедi: Ув.ж. «+» белгiсiмен ең шығыңқы нүктенiң бел сызығымен жоғары, «-» белгiсiмен бел сызығынан төмен орналасатындығын көрсетедi.

Тiзе деңгейiндегi аяқтың қыйсықтығы К н.к. Тізе деңгейiндегi ара қашықтық денгейiндегi аяқтар аралығындағы қашықтықта өлшенедi. Өлшем – бейнесiндегi формалы аяқтары бар дене бiтiмдер үшiн шалбардың бүгiлу сызықтарын жүргiзу орындарын анықтауға арналып пайдаланылады.

Толарсақ деңгейiндегi аяқтың қисықтығы Кн.ш.

Толарсақ деңгейiндегi аяқтар арасының ара қашықтығын өлшеу. Осы кесiндідегi формалы өлшем X- бейнесiндегi формалы аяқты дене бiтiмдер үшiн шалбардың бүгiлу сызығын жүргiзу орнын анықтауға арналып қолданылады.

21. Бiлезiк айналымы О.зап.

Бөксе айналымы О.бед. Сан асты қатпарларын сантиметрлiк таспаның көмегімен бөксені айналдыра өлшейді; таспа таяқтың сыртқы бетiне тұйықталуы тиiс. Толық және жiңiшке аяқтар түрi белгiленедi.

Балтыр айналымы О.и. Балтырлы бұлшықетi тұсында максималды аяқ айналымы өлшенедi. Сантиметрлiк таспаны аяқты айналдыра орналастырады және сирақтың (жiлiншек) сыртқы бетiмен тұйықталады.

Тiзе айналымы О.к. Өлшеу барысында сантиметрлiк таспаны тiзе тоқпағы деңгейiнде аяқты айналдыра көлденеңнен орналастырады, аяқтың сыртқы бетiне тұйықталады.

Күн белдемшесін құрастыру

k = 0,32 күн

Конструкция вертикаль сызығында құрастырылады:

ОТ↑ = Ст·k ↓ТН = Дюсз ↓ТБ =

ОТ, ОБ, ОН – радиуспен → доға жүргіземіз. ТТ₁ = Ст + Пт

О және Т₁ нүктелерін қосамыз, төмен қарай жалғастырып, Н₁; Б₁ нүктелерін табамыз.

Белдемшенің енін анализдеу:

ББ₁ > Сб + Пб, егерде жетпесе онда Б₁ нүктесінен → Б₂ түктесін табамыз. Жаңа сызық О нүктесінен және Б₂ нүктесінен өтеді.Бел сызығындағы артық санды бүкпеге немесе отырғызуға жібереді.

Rт=0,32*(Ст+Пт)=0,32*(37+1)=12,16

№ 16 билет.