М.Тынышпаев атындағы ҚазККА «Өміртіршілік қауіпсіздігі және экология» кафедрасы 2013-2014 оқу жылы

№1 ЕМТИХАН БИЛЕТІ « Экология және тұрақты даму» пәні бойынша

Бекітемін Кафедра меңгерушісі Зальцман М.Д._________ «_____»______________2013ж. №___ Хаттама

1 Блок. Тест сұрақтары.

1. "Экология" термині грекшеден қандай ғылым болып аударылады:

А) табиғат туралы;

Б) шаруашылықты ұтымды жүргізу туралы;

В) үй, баспана туралы;

Г) табиғат эконмикасы туралы;

Д) организмдердің тіршілік ерекшелігі туралы ғылым.

2. Лимиттеуші (шектеуші) фактор деп:

А) организмнің дамуына кері әсер ететін қоршаған ортадағы кезкелген фактор;

Б) мәні организм төзімділігінің жоғарғы не төменгі шегіне жақын тұрған кезкелген экологиялық факторды атайды;

В) мәні қарастырылып отырған организм үшін оңтайлы деңгейге жақын тұрған экологиялық факторды атайды;

Г) қоршаған ортада болуы организмнің өсіп-өркендеуіне әкеліп соғатын қоршаған ортаның кезкелген элементін атайды;

Д) қоршаған ортада болуы организм өмірінің мейлінше ұзаруына әкеліп соғатын экологиялық факторды атайды.

3. Төменде келтірілгендердің қайсысы абиотикалық факторларға жатады:

А) жәндіктердің өсімдіктерді тозаңдандыруы;

Б) комменсализм және мутуализм;

В)бәсекелестік және нейтрализм;

Г) судың ағыс жылдамдығы мен температурасы;

Д) жыртқыштық және паразитизм.

4. Тірі организмдер қауымдастығындағы "жыртқыш-жемтік" қатынасын зерттейтін экологияның бөлімі:

А) демэкология;

Б) аутэкология;

В) синэкология;

Г) глобалдық экология;

Д) геоэкология.

5. Экология мына мәселелерді зерттейтін ғылым:

1. гендердің қызмет атқару заңдылықтарын;

2. жердің геологиялық тарихын;

3. жердің әртүрлі климаттық аймақтарындағы ауа райының көп жылдық ерекшеліктерін;

4. организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен өзара байланысын;

5. халықтың өсу заңдылықтарын, қоныстану географиясын, құрылымын, құрамын, жас ұзақтығын.

6. Урбанизация дегеніміз - бұл:

1. қала халқының ауылды жерлерге көшуі;

2. табиғи кешендерді толық техногенді кешенге ауыстыру;

3. салауатты өмір салтын уағыздау;

4. ауылды жерлерде қатынас пен байланыс жүйелерін дамыту;

5. Қазақстан экономикасының дамуы.

7. Төменде келтірілген факторлардың қайсысы климаттық факторларға жатады:

1. ауаның ылғалдылығы;

2. паразитизм;

3. топырақтық химиялық және механикалық құрамы;

4. жыртқыштық;

5. жануарлардың өсімдіктерді таптап тастауы.

8. Ю.Либихты? "минимум ережесіні?" негізгі мәні мынада:

1. егер, организмнің тіршілігі үшін қажетті экологиялық факторлардың барлығы минимум аймағына таяу орналасса, онда организм өзін біршама тәуір сезенеді;

2. егер, организмнің тіршілігі үшін қажетті экологиялық факторлардың барлығы минимум аймағына таяу орналасса, онда организм өзін тамаша сезенеді;

3. егер, организмнiң тiршiлiгi үшiн қажеттi экологиялық факторлардың барлығы ұзақ уақыт бойы оптимум аймағына таяу орналасса, онда организм опат болады;

4. егер, организм тiршiлiгi үшiн қажеттi экологиялық факторлардың бiреуi ғана минимум мөлшерiнен төмендеп кетсе (минимумнан төмен болса), онда организм опат болады;

5. организмдердің өсіп-өркендеуі үшін негізгі экологиялық факторлардың минималды мөлшері қажет.

9. Синэкология нені зерттейді:

А) өсімдік организмінің тыныс алу қарқынын;

Б) организмнің әртүрлі климаттық жағдайлардағы адаптивтік (бейімделушілік) қасиеттерін

В) организм өмірінің ұзақтығын;

Г) организмнің өсу жылдамдығын;

Д) қауымдастықтың түрлік құрамының уақытқа қатысты өзгеруін.

10. Энергия көздерінің қайсысы экологиялық тұрғыдан алғанда ең қауіпсіз болып есептеледі?

1. тұрмыстық жылыту қазандықтары;

2. гидроэлектростанциялар;

3. теңіз толқындарының энергиясы;

4. атом электр станциялары;

5. жоғарыда келтірілген энергия көздерінің құндылығы шамалас.

11. Топырақ түзуші абиотикалық фактор:

1. уақыт;

2. топырақ микроорганизмдері;

3. өсімдіктер;

4. оттегі;

5. топырақ қабатындағы омыртқасыз жануарлар.

12. Аудан немесе көлем бірлігіне шаққандағы дара организмдердің орташа саны нені көрсетеді:

1. популяция санын;

2. популяцияның өсімталдығын;

3. популяция тығыздығын;

4. түр әралуандылығын;

5. популяцияның өсу жылдамдығын.

13. Биосфераның тірі затына қандай қызмет (функция) тән:

1. вулкандық;

2. тектоникалық;

3. климатық;

4. энергетикалық;

5. сейсмикалық.

14. В.И.Вернадскийдiң биосфера деп ненi атаған:

1. адам қолымен жасалған жасанды сфераны;

2. организмдердің тіршілік ету сферасын;

3. құс жолын;

4. күн жүйесiн;

5. галактикалық жүйені.

15. Адаптация дегеніміз, бұл:

1. қоршаған орта жағдайлары өзгерген кездерде организмнің функционалдық тұрақтылығын сақтауға мүмкіндік беретін реакциялардың жиынтығы;

2. экологиялық факторлардың әсеріне организм төзімділігінің шегі;

3. организмнің өсіп-өркендеуі үшін қажетті экологиялық факторлардың жиынтығы;

4. қоршаған ортаның белгілі бір ресурстарына деген организмнің мұқтаждығы;

5. организмнің тәулік мезгілін анықтау қасиеті.