Практикалық жұмыс №5 Хабарды беру арналарында өлшеудің негіздері

Жұмыс мақсаты: Хабарды беру арналарында өлшеудің негізгі әдістерін үйрену.

1.1 Теориядан қысқаша мәлімет

Халықаралық байланыс арналарының жағдайын сипаттайтын негізгі көрсеткіш- арнаның құрамды бөлігінің әр түрлі қосылу нүктелерінде өлшенген деңгейі болып табылады.Арналарды құрұға көмектескен денгейлер, аппаратураның паспорттық деңгейлеріне сейкес келуі керек. Көрмеге өлшеулер нәтижесін диаграммамен көрсетеді,яғни олардың екі соңғы(шеткі) және немесе қайта қабылдау пунктінің аралығының барлық тізбегіндегі графикалық көрінісі. Денгейлермен шеткі және аралық аппаратураларды тексеріп және реттеп болғаннан кейін, басқа паспорттық беріліс арнасын өлшеуге кіріседі.

А- В бағытындағы деректер арнасының тональді жиілік(т- ж) денгейін өлшеуге, А стансиядағы арна кірісіне жиілігі 800 Гц сигнал беріледі, оның қуат денгейі 0 дб тең (сөндірулі транзитті ұзартқыш ТУ 1де, өшу ұзартқышына тең өлшем дб денгейіне дейін төмендетіледі) (5.1 сурет )

Сәйкесті 2,3,4,5 және6 нүктелеріндегі деңгейді өлшей отырып, реттегіш көмегімен паспорттық деңгейлерге сай деңгейлер өлшемінің күшейтілуін орнатады. В-А бағытындағы беру деңгейлерін өлшеу дәл сондай ретпен жүреді, мұндай 6 нүктеге сигнал беріледі.

Тональдық жиілікті арна деңгейінің диаграммасы мысалы ретінде 5,2 суретте көрсетілген. Екі сымды арнаны өлшеуде, шеткі және аралық реттегішті нөльдік жағдайға орнату керек

5.1 Сурет – Төменгі жиіліктегі екі желілік дуплексті каналдың структуралық сұлбасы

5.2 – Төменгі жиіліктегі каналдың деңгейлік диаграммасы

5,1 . 5,2 сурет. Тығыздау аппаратураның көмегімен орнатылған, беру арнаның деңгейі диаграммасының өлшеу процессі үшін аралы аппартураның қарапайымдандырылған структуралық сұлбасында қарастырылған.( 5,3 сурет)

5,3 Сурет – Жоғарғы жиілікті үшканалдық телефон аппаратурасының структуралық жалпы сұлбасы

Өлшеу алдында беру, тракттан амплитуда шеттегішті алып тастайды, АРУ аспаптарын блоктайды, бақылаушы жиілік беруді тоқтатады, ал сол мезетте өлшенбейтін арнаны 2 станцияда да 600 Ом кедергімен толтырады. А-Б бағытындағы А станциядағы Пер ұясына (немесе Лин А) аппаратуралардың паспорттық берілістеріне сай деңгейлі жиілігі 800 Гц сигнал беріледі.Генерацияның пайда болуын және жоғалуын, бақылау позициясына қосылған, сөйлесу – шақыру қондырғысындағы телефонмен тексереді. Арнаны генерацияға жақын жағдайда қалдырып, аг і және а қалдықты өлшуліктің мәнін есептеиді кері байланыстың пайда болуын болдырмау үшін өлшеуіш генератор қосылған жердегі, станцияның қабылдау трактысын, қабылдағыштың төменгі жиілікті шығысындағы деференциадағы жүйенің алдындағы ұяға бейтарап штепсель қоя отырып, өлшеу уақытында айырып тастайды. Жоғарғы жиілікті телефондау аппаратурасында орындалған арна мен төрттік өткізгішті төменгі жиілікті арнаның тұрақтылығын тексеру аналогты ретпен жүргізіледі, ал ол генерацияның порогын шеттік күшейткіштердегі күшейудің өзгерумен табады. 800 Гц жиіліктегі қалдықты өшулік 6,95 дб кезде тұрақтылық мәні екілік өткізгішті тональды жиілік арасында 1,74 дб (0,2нп), ал төрттік өткізгішті тональды жиілік арасында және толықтырудың жоғары жиілікті жүйесінің арасында 5,21 дб (0,6нп) болу керек. Егер тұрақтылық мәні нормадан төмен болса онда баланысты контурды таңдауды, жақсарту керек және арнаның тұрақтығын тексеруді қайталап жүргізу керек.Гп және Пр (немесе Лин Б) ұясындағы А, П және Б станцияларының деңгейлерінің тізбектеп өлшем жүргізу және аппартураның бір қалыптылығын келтіру арқылы, көрсетілген нүктедегі беру деңгейінің мәні байланыс арнасының паспортты берілгеніне сәйкес келуі керек. Лин А және Лин Б ұясының орнына Пер және П ұясын қолданғанда төмен жиелікті қарама – қарсы бағыттағы күшейткіш қалыптағышын нольдік қалыпқа ауыстырады. Өлшемдер беру трактына паралель үлкенойды кіріс деңгейінің көрсеткіштерін қоса отырып көрсетеді. Мұндай жағдайда тура және кері бағыттағы әрбір арна бөлек- бөлек өлшенеді. Берудің екі бағытында да бақыланатын жиілік тоғының деңгейлерін өлшеу үшін беру станцияларында бақыланатын жиілік көздері кезекпен қосылады және қабылдағыш станцияларында олардың деңгейлері өлшенеді. Деңгейлер мәні аппаратураның паспортты берілгеніне сәйкес келуі керек.

Байланыс арналарындағы өлшеудің жиелік сипаттамасын өлшеу.

Арнаның өшулігі деп а_г - р_пер-р_пр, айырмасын айтады, мұндағы р_пер - берудегі деңгей, ал р_пр – қабылдау соңындағы деңгей, ол қуат қатынастары арқылы өрнектеледі. Егер өлшемдерді шығарғанда арна нүктелеріндегі кері кедергі элементтері екі соңында да өзара тең болса онда кернеу бойынша өлшенген деңгей қуат бойынша өлшенген тең болады.

Арнадағы жиілік бұрмаларындағы нәтижесінде қосынды сигналдың жеке құраушылардың қалдық өлшеулігі жиілікке байланысты.

Қалдық өлшеуліктің жиілік сипаттамасының өлшемдері керекті деңгейдегі және жоғары сапалы жаңғыртудағы ақпараттарды берудің (телефондағы сөйлесудің, телеграфты сигналдың, берілген есептеуіш орталықтың ) арналарының мерзімділігін анықтайды. Арнаның жиілік сипаттамасының өлшемі 800 Гц. Жиілігіндегі деңгейді қалыпқа келтіргеннен кейін деңгей диаграммасының есептеулер сәйкестігін шығарады. 800 Гц жиілігіндегі қалдық өлшеулікпен басқа жиіліктегі қалдық өлшеуліктің арасындағы айырмашылық жиіліктің эффективті берілетін жалақы аралығындағы әрбір аппаратура типі үшін нормаланады. Мысалы, В-3-3 аппаратура типі үшін бұл айырмашылық ұлғаю жағында мына мәндерден үлкен болмау керек. 2,17 дб(0,25Нп) f= 300-400 Гц- ге,1,74 дБ ( 0,2 Нп) f= 400-600 Гц- ге, 0,8 дБ (0,1Нп) f=600-2400 Гц, 1,74 дБ (0,2Нп) f= 2400-3000 Гц- ге, 2,17 дБ( 0,25 Нп) 7-3000-3400 Гц-ге. Эффективті берілетін жиіліктің барлық диапазонында қалдық өлшеуліктің азаюы 800 Гц жиілігіндегі қалдық өлшеулікпен салыстырғанда 0,87 дБ (0,1 Нп)- ден артық болмау керек.

Арнаның тұрақтылығын тексеру.

Егер тым болмаса бір күшейткіштің күшейткіші жұмыс режимінде күшейтудің мәніне жақын болса, ол кезде күшейткіш генерирлей бастайды, онда байланыс арнасының жұмысы тұрақты болды.

Арнаның тұрақтылығы - 0,5)

Мұндағы; ar1 және ar2 - жұмыс режимінде өлшеген біреудің екі бағытындағы өшу қалдығының мәні.

Тұрақтылықты өшу қалдығын өлшеуден кейін тексереді.

Төмен жиіліктегі екі өткізгішті арнада көбіне генерацияның тууына ыңғайлы жағдай бейбос жүріс режимі болып табылады. Ал тұрақтылауы орта немесе арнаның ортасына жақын біреу, дуплексті күшейткіш болып табылады. Бейбос жүріс режимінеде режим мәнделеді.

5,1 суретінде 1және 6 нүктесінде арна жүктелмеген.

Генерация бойында өшу қалдығының мәнін алу үшін келесі жағдай ұсынылады. Арнада бейбос жүріс режимі орнатылады және орта күшейткіштің екі бағытында да күшейткіш генерирлеп бастау үшін біртіндеп күшейту ұлғайтылады.

Генерацияның жұмысы біткеннен кейін күшейту біртіндеп мәніне дейін азаяды, яғни неғұрлым генерацияға жақын деп санауға болатын мәніне дейін.

Жұмыстың мазмұны

Жұмыстың мақсаты

1. Өлшеудің әдістері

2. Арнаның тұрақтылығын тексеру

3. Бақылау сұрақтарына жауап беру

Бақылау сұрақтары

1. Деректер арнасын деңгейін өлшеуге арнаға қанша жиілікті сигнал беріледі.

2. Дуплексті екі желілікпен, үшканалды телефон аппаратураларының айырмашылығы неде.

3. Байланыс араналарындағы қалдықты қалай өлшейді.

4. В-3-3 аппаратурасында ұлғаю жағында қандай мәндерден үлкен болмау керек.

Әдебиеттер тізімі

1. Сапожников В.В. и др. Логический метод. Контроль электрического монтажа. – Электронные моделирование, 1984 г.

2. Мирский Г.П. Электронные измерения. – Радио и связь, 1986 г.

3. Дмитриенко И.Е. и др. Измерения в устройствах автоматики, телемеханики и связи на железнодорожном транспорте.- Транспорт 1994

4. Верник С.М. и др. Повышение точности измерений в технике связи. – Радио и связь, 1981 г.

5. Леонов Д.И. Основы технической эксплуатации БРЭА. – Легпромиздат, 1991 г.

6. Байда Н.П. Микропроцессорные системы поэлементного диагностирования РЭА.- Радио и связь, 1987 г.

38