24.Бірінші ретті апериодтық буын(жиілік сипаттамасы)

Бұл буын бірінші ретті дифференциал теңдеумен өрнектеледі: немесе операторлық түрде былай болады: Статика теңдеуі мына түрде жазылады: , яғни буын позициялы. мүшесінің алдындағы коэффициентті бірге тең етіп алады. Буынның беріліс функциясы

Өтпелі режимде буынның шығыстық шамасы кірістік шаманың өзгерісін лезде қайталамай, шамасымен анықталатын қайсыбір шекті жылдамдықпен біртіндеп өзгереді. Сол себепті бұндай буындарды инерциялы деп атайды.Автоматика элементтерінің ішінде бірінші дәрежелі апериодтық буындар көп тарағаняғни орамдағы процесс бірінші дәрежелі дифференциал теңдеумен өрнектеледі. Мұндай буындар энергия ағынына кедергі тудыратын (актив кедергі) элементтері бар энергиямен қорлануға қабілетті (индуктивтік, сыйымдылық) элементтерді қосу нәтижесінде алынады.

беріліс функциясындағы - ны -мен ауыстырып, жиіліктік беріліс функциясын аламыз: -ның нақты және жорамал бөліктерін , .сонымен қатар модулі мен аргументін алуға болады. Оларды тапқаннан кейін жиілікті 0-ден -ке дейін мен -ның берілген мәнінде өзгерте отырып, амплитудалық-фазалық сипаттаманы салады. АФС төртінші квадратта орналасқан жартылай шеңбер түрінде болады, әрі осы жарты шеңбердің диаметрі буынның беріліс коэффициентіне тең

Жиілік 0-ден -ке дейін артқан сайын буынның шығысындағы тербеліс амплитудасы кемиді, ал осы тербелістің фазасы кірістегі тербеліске қатысты -ге ұмтылады.Модульді логарифмдеу арқылы логарифмдік амплитудалық жиілік сипаттамасын алады: (6.23).Төменгі жиілік аймағында . , яғни апериодтық буынның ЛАС төменгі жиілік аймағында жиілік осіне параллель деңгейінде өтетін түзу болады.

25.Екінші ретті апериодтық буын(жиілік сипаттамасы).

Бұл буын екінші ретті дифференциалдық теңдеумен өрнектеледі: (6.24)немесе операторлық түрде былай болады (6.25).Буынның беріліс функциясы . (6.26).Сипаттаушы теңдеуінің (6.27) (6.28)

екі түбірі бар.Жоғарыда көрсетілгендей буынның еркін қозғалысын анықтайтын дифференциалдық теңдеудің жалпы шешімі мына түрде жазылады: (6.29)Буынның өтпелі процесінің сыйпаты нақты немесе комплексті болып келетін (6.28) түбірдің түріне тәуелді.Егер болса, онда түбірлер комплексті. Оларды төмендегідей етіп белгілейік: ; мұндағы және ─ қайсыбір шартты уақыт тұрақтылары және . кезінде өтпелі процесс бірсарынды, апериодтық сыйпатта өтеді. Осы себептен бұл жағдайда буынды екінші ретті апериодты буын деп атайды. болғанда (6.26) беріліс функциясының бөлімін екі көбейткішке жіктеуге және функцияны келесідей екі эквивалентті түрде көрсетуге болады: (6.30).Екінші ретті апериодтық буынды бірінші ретті екі апериодты буындарды тізбектей қосу арқылы алуына сәйкес, оның жиіліктік сипаттамаларын (6.6-сурет) бірінші реттікіндей әдістермен алуға болады.Екінші ретті апериодты буын, бірінші ретті буын секілді төменгі жиілікті сигналдарды жақсы өткізеді де жоғары жиілікті сигналдарды нашар өткізеді.

14.Тербелмелі буын(жиілік сипаттамасы).

Тербелмелі буын деп екінші ретті дифференциал теңдеумен өрнектелген буынды айтады. - өшу параметрі,теңдеуі операторлық түрде былай болады: осыдан буынның беріліс функциясы мынаған тең: Мұндай буын мысалына магнитоэлектрлік түрлендіргіштер (дауыс зорайтқыш, жарықтың айналық модуляторы).Тербелмелі буынның динамикалық қасиеті

сипаттамалық теңдеуінің түбірлеріне тәуелді. буынның жиіліктік беріліс функциясы мынаған тең: Функцияның нақты және жорамал бөліктері:

Комплексті жиілік функциясының модулі мен аргументі: . годографы нақты осьте болғанда нүктесінде басталады, яғни тербелмелі буын осы жиілікте фазалық ығысуды тудырмайды. Содан кейін жиіліктің өсуіне орай модулі артып, нүктеде максимумға жетеді, ал буынның шығысындағы сигнал кірістен — 90°-қа қалып отырады.

өшу параметрі неғұрлым аз болса, жиілікте модулі соғұрлым үлкен. Жиілікті одан ары арттырғанда шығыстық сигналының амплитудасы кеміп, кезінде модуль

Неғұрлым кіші болған сайын, фаза өзгерісінің жылдамдығы соғұрлым үлкен болады.