1. Просклоняйте следующие слова в давнопрошедшем времени:

Образец: бара

Единственное число

Мин барган иде-м (я ходил)

Син барган иде-ң (ты ходил)

Ул барган иде (он ходил)

Множественное число

Без барган идек (мы ходили)

Сез барган идегез (вы ходили)

Алар барганнар иде (они ходили)

эшлә, әйт, өйрәт, аңлат, белеш, уйла, укы, яз (пиши), сөйлә, бел (знай).

2. Җөмләләр төзегез (составьте предложения).

1) әйбәт, күрсәтәләр, телевизордан, кино, бүген;

2) башка, бик, синнән, күңелсез;

3) китап, рәсем, бар, ә, эчендә, тышында, китап, ята, акча;

4) дигән “Татар телен һәм мәдәниятен өйрәнү” үтте темага конференция кичә;

5) галимнәр, әһәмиятле, фикер, алышу, күрсәттеләр, җитешсезлекләрне, вакытында, әйттеләр, фикерләр;

6) зур, аланга, балалар, янындагы, авыл, йөриләр;

7) сөйләде, турында, үзенең, Нияз, эше.

3. Напишите сочинение на тему: “Минем көндәлек шөгыльләрем” («Мои повседневные дела (занятия) »).

Ундүртенче дәрес Будущее неопределенное время

(билгесез киләчәк заман)

► Будущее неопределенное время выражает действие, которое совершится после момента речи, но в совершении которого говорящий не совсем уверен. Данное время образуется прибавлением аффиксов -р (после гласных) и -ар/-әр, -ыр/-ер (после согласных).

Личные аффиксы первого типа

Единств. число	Аффиксы	Множеств. число	аффиксы
Мин	-мын/-мен	Без	-быз/-без
Син	-сың/-сең	Сез	-сыз/-сез
Ул	-	Алар	-лар/-ләр; -нар/-нәр

Единственное число Множественное число

Мин алырмын (я возьму) Без алырбыз (мы возьмем)

Син алырсың (ты возьмешь) Сез алырсыз (вы возьмете)

Ул алыр (он возьмет) Алар алырлар (они возьмут)

Утвердительная форма

Единственное число

Мин сөйләрмен эшләрмен барырмын кайтырмын

Син сөйләрсең эшләрсең барырсың кайтырсың

Ул сөйләр эшләр барыр кайтыр

Множественное число

Без сөйләрбез эшләрбез барырбыз кайтырбыз

Сез сөйләрсез эшләрсез барырсыз кайтырсыз

Алар сөйләрләр эшләрләр барырлар кайтырлар

Отрицательная форма

Отрицательная форма будущего неопределенного времени образуется присоединением к корню слова аффиксов -мас/-мәс во 2-м и 3-м лицах.

Единственное число

Мин сөйләмәм(ен) эшләмәм(ен) бармам(ын) кайтмам(ын)

Син сөйләмәссең эшләмәссең бармассың кайтмассың

Ул сөйләмәс эшләмәс бармас кайтмас

Множественное число

Без сөйләмәбез эшләмәбез укымабыз кайтмабыз

Сез сөйләмәссез эшләмәссез укымассыз кайтмассыз

Алар сөйләмәсләр эшләмәсләр укымаслар кайтмаслар

Яз килер, Карлар эрер, Бозлар китәрләр, Тау битләре ачылыр, Безнең кырда Зәңгәр гөлләр күкрәп үсәрләр (Һади Такташ). Киләсе елда җәй бик эссе булыр, чөнки кыш бик салкын булды.

Мин мәктәпне бетерермен һәм югары уку йортына укырга керермен. Без сыйныфташлар белән бергә имтиханнар тапшырырбыз. Институтны бетерермен һәм яхшы белгеч булырмын. Иртәгә мин имтиханнарга хәзерләнермен.

- - - - -