Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
shpora_pravo_-_Tuka_-_kopia.docx
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
165.54 Кб
Скачать

50 Конституциялық құқықтық бостандықтар мен міндеттердің жүйесі

Конституциялық құқық — құқық жүйесінің басты саласы (кейбір елдерде ол "мемлекеттік құқық" деп аталады). Конституциялық құқық, құқықтың басқа салаларының жасалуы, әрекет ету мен қалыптасуының негізі болып табылады. Мұндай салалар бүгінгі күні жиырмадан астам: мысалы, әкімшілік құқық, азаматтық құқық, қылмыстық құқық, қаржы құқығы және т.б.

Конституция жеке тұлғаның аса маңызды, әлеуметтік құқықтары мен бостандықтарын бекітеді. Олар оның ерікті адами тұлғаға тән ар-ожданы мен қадір-қасиетін қамтамасыз етеді. Конституциялық құқықтар мен бостандықтар қоғамды құру және басқару ісі мәселелерін шешуге қатысуға табиғи құқықтарды бекітеді. Сонымен қоса конституциялық құқықтар мен бостандықтарды жүзеге асыру мемлекеттің конституциялық екендігін дәлелдейтін демократиялық бастауларды іске асыруды қамтамасыз етеді.Конституциялық құқықтар мен бостандықтар бастапқы сипатқа ие, олар аласталмайды және әркімге тумысынан тиесілі. Конституциялық құқықтар мен бостандықтар әрбір адам мен азаматқа бекітіледі және тұлғаның құқықтық мәртебесінің өзегін құрайды.

51. Шарттың ұғымы мен жасалу нысаны(формасы)

Екі немесе одан да көп тұлғаның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісімі шарт болып танылады. Шарттық қарым-қатынастарды қоғамдық қатынастардан айырып қарауға болмайды, олар да қоғамдық қатынастардың бір тармағы. Шартты мәміледен ажырата қарағанымыз жөн, себебі мәміле біржақты да болуы мүмкін. Мәселен, сыйға тарту шарты немесе өсиет қалдыру. Шартқа екі тарап қатысқандықтан екеуінің де еркі қажет, яғни екі тараптың негізгі мақсаты – өздеріне қажетті құқықтық салдарды туғызу. Тараптардың арасында шарттың барлық елеулі ережелері бойынша талап етілетін нысанда келісімге қол жеткен кезде шарт жасалды деп есептеледі. Шарт жасасу шарттық қатынастарға түсу жөніндегі ұсынаыстан басталады. Бір тараптың екінші тарапқа бағытталған ұсынысын оферта деп, ал екінші тараптың бұл ұсынысты қабылдауы акцепт болып есептеледі. Шарт жасасу жөніндегі ұсыныс, біріншіден белгілі тарапқа бағытталуы тиіс, екіншіден, жеткілікті дәрежеде айқын болуы тиіс. Егер ұсыныста шарттың елеулі ережелері немесе оларды анықтау туралы тәртібі көрсетілсе, ол жеткілікті дәрежеде айқын деп танылады.

52. Конституциялық дамудың негізгі кезеңдері

Қазақстан Республикасындағы Конституцияның тарихи да­му­ы қоғам мен мемлекет дамуының негізгі кезеңдерімен байланысты және соған сай келеді.

І. 1926 жылғы 18 ақпандағы Қырғыз Советтік Социалистік Республикасының Конституциясы.

ІІ. 1937 жылғы 26 наурызда Советтердің Х Бүкілодақтық сьезінде қабылданған Қазақ Советтік Социалистік Республи­ка­сының Конституциясы.

ІІІ. Қазақ КСР-ның кезектен тыс ІХ шықырылған Жоғарғы Кеңесінің сессиясында 1978 жылдың 20 сәуірінде қабылданған Қазақ Советтік Социалистік Республикасының Конституциясы.

IV. 1993 жылғы ҚР Конституциясы.

Қазақ КСР Жоғарғы Советінің 1990 жылдың 25 қазанында қабылданған конституциялық құрылысты жасаудың басы болып саналған «Қазақ Советтік Социалистік Республикасының мем­ле­кеттік егемендігі туралы Декларациясы»

Конституция белгілі бір кезеңдегі қоғамның әлеуметтік-экономикалық, рухани және құқықтық дамуының нәтижесі ретін­де демократияның даму деңгейін белгілейтін, аталмыш қоғамдағы жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын көрсе­тетін, экономикалық және әлеуметтік өмірдегі мемлекеттің рөлін айқындайтын, халықтың қоғамдық белсенділігі мен саяси жүйесін сипаттайтын құжат болып саналады. Басқаша айтқанда, Конституция мемлекет пен тұтастай қоғамның тек негізгі заңы ғана емес, сонымен бірге жоғары заң күшіне ие және Қазақстан құқының бүкіл жүйесі үшін нормативтік база болып санала отырып, саяси-құқықтық құжат болып саналады, сондай-ақ қазір­гі заманғы демократиялық және құқықтық мемлекет белгілері жүйесінде айрықша орын алады.

Қазақстан Республикасының Конституциясы преамбу­ла­дан және 9 бөлімнен тұрады.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]