21. Белдікті берілістердің кинематикасы. Белдіктегі кернеу мен күштер?

Белдіктегі кернеу мен күштер.

Күштер:

б еріліс тоқтап тұрғандағы тарту күші

бірінші шкифтен тарту күші

екінші шкифтегі трту күші

-Шеңберлік

- шеңберлік момент

Кернеулер

1)

2)

- Тарту күш-н болады

-бірінші шкиф кернеуі

-екінші шкиф кернеуі

- инерция күшінен пайд болатын кернеу

22.Белдіктің жұмыс істеу қабілеттілігі және белдікті берілістерді есептеу

Белдіктің жұмыс істеу қабілеттілігі

1.Қуаты едәуір қашықтыққа беруге мүмкіндік туғызады. (15…60)

2.Белдікті беріліс басқа берілістерге қарағанда бірқалыпты және дыбыссыз жұмыс істейді.

3.Белдік өзінің сырғанау қабілеттілігіне байланысты динамикалық және соққы күштерді азайтады.

4.Белдіктің құрамы қарапайым, арзан келеді және олардың бүлінген бөлшектерін тез ауыстыруға болады.

Белдікті берілістерді есептеу

Сына тәрізді белдіктерді есептеу жолдары:

1. Арнаулы грамма бойынша берілетін қуат пен айналу жиілігі бойынша белдіктің түрі мен профилін анықтау.

2.МЕСТ бойынша шкиф диаметрлері анықталады.

3. Керекті белдіктер санын мына жолмен анықтайды:

а) МЕСТ кестесінен алынған белдік түрі бойынша мүмкіндік қуат алынады;

б)кесте бойынша дұрысталған коэффициенттер есептелінеді;

в)белдіктің керекті санын анықтайды;

-дұрысталған коэффициент

Р₀- мүмкіндік қуат

23.Жалпақ белдікті берілістерді тарту қабілетіне байланысты есептеу.

Жалпақ белдікті есептеу сырғанау графигіне негізделген. Сырғанау графигі тарту коэффициентімен салыстырмалы сырғанау коэффициентінің байланысын көрсетеді.

Тарту коэффициенті – пайдалы беріліс күшінің белдік тармақтарының тартылу күшінің қосындысына қатынасы.

- Салыстырмалы сырғанау

V₁- жетекші шкифтегі айналу жылдамдығы

V₂-жетектегі шкифтегі айналу жылдамдығы

Сырғанау графигін эксперимент арқылы анықтайды.

Сырғанау графигі.

Белдікті берілісті есептеуде олардың жұмыс істеу жағдайын, орналасу режимдерін ескеру керек. Олар кейбір түзету коэффициенті арқылы алынады. Осы коэффициентті мына формуламен анықтайды:

- берілістің орналасуын және белдіктің керілуін есептейді.

- қамту бұрышын есептейді.

-жылдамдық коэффициентін белдіктің жылдамдығына байланысты алады.

24.Сына тәрізді, кесетін ролигі бар, тісті белдікті берілістерді есептеу

Сына тәрізді белдіктерді есептеу жолдары:

1. Арнаулы грамма бойынша берілетін қуат пен айналу жиілігі бойынша белдіктің түрі мен профилін анықтау.

2.МЕСТ бойынша шкиф диаметрлері анықталады.

3. Керекті белдіктер санын мына жолмен анықтайды:

а) МЕСТ кестесінен алынған белдік түрі бойынша мүмкіндік қуат алынады;

б)кесте бойынша дұрысталған коэффициенттер есептелінеді;

в)белдіктің керекті санын анықтайды;

-дұрысталған коэффициент

Р₀- мүмкіндік қуат

Цилиндірлі тісті берілістерді есептеу.

1)Іліністі күштер:

Шеңберлік күш:

Осьтік күш: тік тістілер

Радиалдық күш:

2)Түзу және қиғаш тісті дөңгелектерді есептеу. Жанасу беріктігін есептеу. Бұл есептеуді жатық берілістерге жүргізеді. Егер тістің жұмыс істеу қабілеттігі оның жанасу беріктігіне қатысты болса, онда оларды есептеу біліктер ара қашықтығына байланысты жүргізіледі. Осы беріктіке есептегенде әсер ететін күштер тістің орталық цетіріне шоғырланған. Ең үлкен жанасу кернеуі Герц формуласымен байланысты есептелінеді

Түзу тісті к=310 қиғаш тісті к=270 -дөңгелектің білігіндегі момент, H*мм

u - беріліс қатынасы

b- дөңгелек тәжісінің ені (тіс ұзындығы),мм

- осьаралық қашықтық,мм

k- тістердің орналасуын ескеретін сандық коэффициент

k_H- күш коэффиценті

;

- тістердің арасындағы жүктемелердің әркелгілігін ескертетін коэффициент

- дөңгелектің тәжісінің еніндегі жүктемелердің әркелгілігін ескертетін коэффициент

- динамикалық коэффициент, тістің қандай жылдамдықпен және дәлдікпен дайындалғанына байланысты алынады.

Жанама кернеулеріне байланысты беріктік шарты:

(2)

[ ]- дөңгелек материалының мүмкіндік жанама кернеуі

(2) формуладан жобалау есептеудің осьаралық қашықтығын анықтауға болады

(3)

Мұндағы:

- түзутістілерге

- қиғаштістілерге

- шеврондытістілерге

(4)

Қиғаштісті берілістерге

; мұндағы - дөңгелек тірекке байланысты симметриялық симметриялық емес, консольді күйде орналасса және мөлшеріне байланысты таблицадан алынады. Табылған стандарттық мөлшерге дейін дөңгелетеді. Сонан кейін берілістің геометриялық параметрлерін анықтайды. Сонымен қатар есептеп, жылдамдық (ν) және дәлдікті анықтайды.

Егер де үлкен болып, ал кішірейсе, онда (2.6) және (2.7) формулалар бойынша берілістің беріктігін тексеру қажет.

3. Дөңгелектердің тістерін иілуге есептеу

Жабық берілістерге мына формуланы қалданылады:

(5)

мұндағы: -шеңберлік күш;

b-дөңгелектің тәжісінің ені;

-стандарттық нормальды модуль, қиғаштістілерге , түзу тістілерге m - шеңберлік модульді алады;

-күш коэффициенті;

-тістің ұзындығы бойынша жүктемелердің әркелкілігін ескеретін коэфициент;

--динамикалық коэффициент. Бұл коэффициент кестеден алынады.

-тістің формасын ескеретін коэффициент. Кестеден тістердің эквивалентті санына байланысты алынады.

-тістердің арасындағы жүктемелердің әркелкілігін ескеретін коэффициент, тіктістілерге =1

- иілудегі мүмкіндік кернеу. Егер де екі дөңгелектің қайсысында

көп болса, соған есептеуді жүргізу керек.

Ашық берілістерге жобалап есептеуді иілу кернеуі арқылы жүргізеді. Осы (5) формуладан модульді анықтайды.

(6)

мұндағы: дөңгелектің енінің коэффициенті, немесе - тік тістілерге, - қисықтістілерге.