13. Червякты іліністегі сырғанау. Червякты берілістердің пайдалы әсер коэффициенті?

Червяктың орамын қозғалысқа келгенде ч.дөңгелектің тісінің бойымен сырғанайды.Ч-пен ч. Дөңгелегі 1-1мен перпендикуляр 2 жазықтықта айналуына байланысты қосымша сырңанау п.б. Червяк берілісінің ПӘК-і

Үйкеліс коэффициентінің азаюына байланысты үй. Бұрышының шамасы өсіп ч.ты берілістің ПӘК көбейеді. Сонымен қатар ч-ң көтерілу бұрышының өсуіне байланысты да оның ПӘК-ін арттыруға болады.

14. Червякты берілістерді түзету?

Ч-ты берілісте түзету тек ч. Дөңгелегі арқылы жасалады.Түзету коэффициенті

Түзетілген ч,ты берілісте ч,тың бастапқы цилиндрінің диаметрінен басқа өлшемдері өзгеомейді. Тек есте болатын 1жайт түзету шамасы х=+- 1мм-ден аспауы тиіс.

15. Червякты берілістің бұзылу себептері және жұмыс істеу қабілеттілігі?

Тісті беріліске қарағанда бұл берілісте сырғанау жылдамдықтары өте жоғары және оларды майлау өте қиын. Тістердің майлаусыздан қабысып қалуынан және тозуынан олар қажалады. Сондықтан беттері бұзылады. сондықтан жұмы істеу уақыты тістердің тозуына байланысты. Сондықтан жұмыс істеу қабілеттілігі істің тозуына байланысты деп санаймыз. Беріләстің тозуынан ч. Дөң-ң тістері сынады.

16. Червяк пен червякты дөңгелектің материалдарын таңдау?

Червяк материалын көлемдік және беттік шынықтырудан өткен , қаттылығы 45÷55-ке дейін жететін болаттардан жасайды.

Червяк дөңгелектері

Дөңгелек көбінесе екі бөліктен тұрады. Біліке орналасқан негізгі бөлігі болаттан не шойыннан жасалады. Сол бөлікке қоладан жасалған тәж қолданады. Болат пен қола үйкеліс коэфицентінің азаяуына байланысты беріліс ұзақ уақыт жұмыс істемейді.

4540H маркалы болатан жасалады. Червяк дөңгелегінің материалы олардың тәжінің сырғанау жылдамдығына байланысты алынады. Егер сырғанау жылдамдығы 5…30м/с болса, онда тәж қоладан, егер 6м/с улкен болса, онда алюминий немесе темірден жасалған. Егер жылдамдығы 2 м/с-тан кіші болса шойындардан жасалған СЧ15, СЧ18, СЧ2 маркалы шойындар.

17. Мүмкіндік кернеулер. Ілінісу кезіндегі түсетін күштер?

Мүмкіндік кернеулер

Мүмкіндік кернеулер кестеден алынған мағыналарды төзімділік коэффициентіне көбейтіп анықталады.

-мүмкіндік жанaсу кернеулері

- мүмкіндік иілу кернеулері симметриялық циклдағы реверстік берілістер(қозғалу, айналу бағытын өзгерте алатын)

- мүмкіндік иілу кернеулері пульсирлік цикл (ревертік емес берілістер)

- кестеден алынған мағыналарды материалға байланысты алады.

=60∙n_2∙t n- айн/мин; t- уақыт мерзімі; N_∈ реверстік берілістерге екі есе кем алынады.

0,67≤K_HL≤1.15

Егер де >1.15, онда =1.15ден алынады.

=60∙n_2∙t Шойыннан жасалған дөңгелектерге =1

Айналмалы жүктемелерге N∈ орнына

мұндағы х=4→K_HL

х=9→K_HҒ

Ілінісу кезінде пайда болатын күштер.

- Шеңберлік күш

- Осьтік күш

- радиалды күш

18. Червякты берілістерді беріктікке есептеу?

Ч.ты берілістер жасау беріктігіне жай тісті берілістерге сәйкес Герц формуласы бойынша есептеледі.

Ч.денесін қатаңдықпен беріктікке есептейді. Ең үлкен июші момент Ғ_t күшінің әсерінен болады. М₁=F_tl/4

19. Белдікті беріліс. Олардың түрлері. Артықшылықтары мен кемшіліктері-Белдікті беріліс - қозғалыс және қуаЧ т бір біліктен екінші білікке белдік пен шкиф арасындағы үйкеліс күші арқылы берілетін беріліс. Белдіктер динамикалық күштерді азайтады және тісті берілістерге қарағанда арзанға түсуіне байланысты техникада кеңінен қолданылады. Белдіктер көлденең қимасына қарай жалпақ,сына тәрізді және жұмыр болып үш түрге бөлінеді.

Сына және жалпақ кең қолданыста жұмыр шкифпен жанасқанда меншікті қысым пайда болады. Сондықтан тез тозады.

Белдікті берілістердің артықшылықтары:

1.Қуаты едәуір қашықтыққа беруге мүмкіндік туғызады. (15…60)

2.Белдікті беріліс басқа берілістерге қарағанда бірқалыпты және дыбыссыз жұмыс істейді.

3.Белдік өзінің сырғанау қабілеттілігіне байланысты динамикалық және соққы күштерді азайтады.

4.Белдіктің құрамы қарапайым, арзан келеді және олардың бүлінген бөлшектерін тез ауыстыруға болады.

Белдікті берілістердің кемшіліктері:

1.Жұмыс істеген беріліс соңы тұрақсыз.

2.Шкифтерге жылдамдығы арқан сайын жұмыстың істелген мерзімі азаяды.

3.Орташа жылдамдықпен жұмыс істеген мерзімі 5000сағат. Ал жоғарғы жылдамдығы берілістер күші 500сағат.

4 .ПӘК төмен 0,85-0,95

Қазіргі уақытта белдікті берілістер қозғалыста өте үлкен қашықтыққа беретін немесе беріліс санының дәлдігін үлкен жерлерде қолданады. Ал егер P=50кВт болса, онда шкиф мөлшері өте үлкен, әрі ыңғайсыз келеді.

Белдікті берілісті қолданылуы:

Үлкен қашықтыққа беру үшін, беріліс санының дәлдігін қажет етпейтін жерлерде, қуат 50кВт-тен аспайды.

Белдікті берілістер конструкциясына байланысты мына түрлерге бөлінеді:

1.Кіретін роликсіз, бірбағытта айналатын белдікті беріліс.

2.Кіретін роликті, бірбағытта айналатын белдікті беріліс.

3.Айналыс бағыты өзгеретін белдікті беріліс.

4.Қозғалысты бірнеше білікке беретін белдікті беріліс.

Жасалатын материалдарына байланысты белдікті берілістер былай бөлінеді:

1.Қайыстан жасалған белдікті берілістер иілгіш келетіндіктен, кіші диаметрлі шкифтерде жұмыс істеуге блады (қалыңдығы δ=3…6мм; ені b=20…300мм). Белдіктің бұл түрімен үлкен жылдамдықта жұмыс істеуге болады(ϑ=40…45м/с). Бағасы өте қымбат және өндірістің өте қажетті жерлерінде пайдаланылады.

2.Резина араласқан белдік бірнеше қабат мақтадан жасалған матадан тұрады. Бұл белдікті берілістер бүлінбейтін таза жерлерде қолданылады.

3.Мақта-матадан жасалған белдікті берілістер өте созылғыш, жылдам жұмыс жасайды. Олар серпімді, үлкен жылдамдықпен кіші диаметрлі шкифтерде жұмыс істей алады.

4.Жаңа материалдардан жасалған жалпақ белдіктер полиамид, пластинадан жасалады. Жылдамдығы 80…100м/с-қа дейінгі берілістерде қолдануға болады.

5.Жұмыр және сына тәрізді белдіктер. Жұмыр белдіктер теріден,капроннан жасалады. Диаметрі 3…12мм аралығында. Сына тәрізді белдіктер мақта-матадан жасалады, кіші диаметрлі шкифтерде қолданылады.

20. Белдікті берілістердің негізгі сипаттамалары-Белдікті берілістердің негізгі сипаттамалары:

1.Қуат.(0,3-50кВт)

2.Беріліс қатынасы және жылдамдық. Сына тәрізді беріліске u=10ға дейін, u=4тен аспау керек, себебі олардың көлемі үлкейеді.

3.Қолдану саласы.Жалпақ белдіктіктер өте үлкен қашықтықта өте үлкен жылдамдық.

4. Осьаралық қашықтық.

a_ω=2(D_1+D_2 )

Сына тәрізді a_ωmin=0,55(D_1+D_2 )+h

h- белдік қимасының биіктігі.

a_ωmax=0,55(D_1+D_2 )+h