1 Сурет

Жүйелер ашық және жабық болады. Ашық жүйеге жауын, қар, мұз, жел, нажағай, басқа элетктрмагнит толқындар әсер етеді.

Өздерінің құрлысына байланысты толқындар көлденең, электрлік, магниттік және гибридтік түрлеріне бөлінеді.

Көлденең толқындар, немесе ТЕМ – толқындар ( Т – бірінші әріп ағылшын сөзі transvers көлденең деген сөз) бұл толқынның Е және Н векторлары таралу бағытына перпендикуляр, демек бойлық құрамалары жоқ.

Электр толқындар, немесе Е- толқындар деп аталатын толқындар Е векторының құрамалары көлденең және бойлық бола алады, ал магнит өрісінің тек қана көлденең құрамасы болады сол себептен кейде ТМ – толқындар немесе көлденең магнит толқындары дейді.

Магнит толқындар, немесе Н- толқындар деп аталатын толқындар Н векторының құрамалары көлденең және бойлық бола алады, ал электр өрісінің тек қана көлденең құрамасы болады сол себептен кейде ТЕ – толқындар немесе көлденең электр толқындары дейді.

Гибрид толқындар немесе аралас толқындарда Е және Н векторларының құрамалары көлденең және бойлық бола алады.

2. Электрмагнит өрісінің көлденең және бойлық құрамаларының арасындағы байланыс

Е және Н векторларының амплитудалары біртекті ортада былай таралады:

(1)

Мұнда = Const (фаза коэффициенті) , ал көлденең жазықтықта өзгеретін координаталар. E_m және H_m біртекті Гельмгольц теңдеулеріне бағынады.

(2)

Мұнда

, оператор . (3)

Ал көлденең толқындық саны деп аталады.

Егер E_m және H_m векторларының бойлық құрамалары болса, онда

бағытталатын толқынның өрісін табу E_zm және H_zm құрамаларын табу

әрекетіне келтірілген, себебі көлденең құрамалары бойлық құрамалар арқылы анықталады. Максвелл теңдеулерін Х және У өстеріне проекциясын алайық, және Z – координата бойынша туынды алу

( - i ) ға көбейтүге сәйкес екенін ескерсек

(4)