1 Сурет
Егер орта тоқ жүргізетін болса , онда (4) формулада k ны β ға ауыстыру керек және амплитуданың шамасын ескерсек:
E = xoE0xm e-αz Cos(ωt – βz + φ1) + yoE0ym e-αz Cos(ωt – βz + φ2) (5)
(6)
Егер
(7)
Е
векторы Z өсін кесіп өтетін жазықтықта
жатады, ал жазықтық болса ХОZ жазықтығымен
Егер
мұнда
(8)
Бекітілген
кеңістік нүктесінде Е векторының ұшы
уақыт өте түзу сызықпен қозғалады Х
өсімен
бұрышын құрайды.
Толқын сызықты поляризацияланған.
Енді екінші жағТолқын сызықты поляризацияланған.
Енді екінші жағдайды қарастырайық: Ех = Ey , ал фазалар айырымы
.
Онда
(9)
(9)
Осы теңдеулерді (6) шы формулаға қойсақ:
осыдан
m
– бүтін сан (10)
(10)
шы теңдеуден ұққанымыз
бұрышы бекітілінген z нүктесіне t уақытқа
тура пропорционал. E вектор шамасы
тұрақты болып тұрады.
.
Сонымен
бекітілген кеңістік нүктесінде Е
векторы тұрақты бола тұра z0
бағыты
бойын
жиілігімен
айналады, ал Е
векторының ұшы шеңбер сыза бастайды.
Бұндай толқындарды – шеңбер
бойымен поляризацияланған
толқын деп санаймыз.
Егер
,
және
мұнда n = 0, 1, 2, 3…
Сонда
толқынның Е
векторының ұшы шеңберді не оң жаққа
қарай сызады, не сол жаққа қарай. Толқын
бағытымен қарағанда Е
векторының ұшы шеңберді сағат жүрісімен
айналса онда біз бұл толқынды оң
шеңберлі поляризацияланған
деп атаймыз, егер сағат жүрісіне қарсы
бұралса сол
шеңберлі поляризацияланған
деп атаймыз.
2 Сурет
Е векторының комплекстік амплитудасы
(11)
мұнда
,
(12)
(13)
Егер
(11) формулаға
қосып және алсақ ештеме өзгермейді
(14)
(14) формулада бірінші қосынды оң шеңберлі поляризацияланған толқын, ал екінші қосынды сол шеңберлі поляризацияланған толқын.
Егер
әртүрлі болса онда Е
векторының ұшы эллипс сызыды, онда
мұндай толқынды эллипс бойымен поляризацияланған толқын деп санаймыз.
Жоғалту
бар ортада эллипстың үлкен өсі Х өсіне
бұрышқа бұралған.
(15)
3 сурет
№ 11 Лекция
Бағытталатын толқындардың жалпы қасиеттері
1. Бағыттаушы жүйелері және бағытталатын толқындар
Кеңістіктегі еркін таралатын толқыннын басқа еріксіз толқындар болады.
Олар бағыттайтын элементтер арқылы өтеді ( екі орта шекарасы, металдар, диэлектриктер, шалаөткізгіш түтіктер, стерженьдер ( өзектер) т/б ). Бұндай толқындарды бағытталушы толқындар деп атаймыз. Бағыттаушы жүйелер электрмагнит толқындарының энергиясын көзінен
( генератордан) тұтынушыға дейін, мысалы, таратқыштан антеннаға, қабылдау антеннасынан қабылдағыштың кірісіне ж. т/б . Cол себептен бағыттаушы жүйулерін басқаша энергия таратушы жүйесі деп те атайды.
Егер бағыттаушы жүйесінің қима ауданы не болмаса басқа параметрлары бойлық бағытта өзгермейтін болса, онда оны біз бір текті деп атаймыз. Төмендегі 1 суретте біртекті бағыттаушы жүйелері көрсетілген: а) екі сымды, б) коаксиалды, в) екі сымды экрандалған, г) симметриялық, д) бейсимметриялық, е) жолақ жүйелер, диэлектрлік толқын жетектеуші, ж) жарық жетектеуші, з) қуыс металдар толқын жетектеушілер: k) тік бұрышты, и) дөңгелек , к) эллипс тәрәзді.
