Билет № 1

1. Сб жүйесінің классификациясы

Соңғы жылдары телекоммуникациялық радио желілердің дамуы кешкін секілді тез өсуде. Әсіресе бұл жылжымалы жүйелерге қатысты. Қазіргі кездің өзінде өлемде кең таралған арнасы жиілікті, уақытша және кодалы бөлінген мобильді жүйелер іске қосылуда (үялы байланыстың АМР8, О8М, СБМА стандарттары, транкингті байланыстың ЕВАС8, МРТ1327 стандарггары т.б.).

Дегенмен, кенет бүл жүйелер бір-бірімен үйлеспейтінін айта кеткен жөн және түтынушы ер жағдайда өр түрлі терминал қолдануға мәжбүр. Сонымен қатар, әр мемлекетге глобальді роумшггі қамтамасыз етпейтін стандарттары қолданылады.

СБ жүйелері келесі бірнеше белгілер бойынша классификацияланады:

а) ұрпак бойынша:

1. бірінші ұрпақтың аналогты жүйелері;

2. екінші үрпақтың санды жүйелері;

3. үшінші үрпақтың әмбебап жүйелері;

4. төртінші үрпақтың кең жолақты мультимедиялы жүйелері;

б) арнаулары бойынша:

1. үялы;

2. пикосоталы (сымсыз телефонды);

3. транкингті;

4. спутникті;

5. оптикалық;

6. пейджингті;

в) көпстанциялы кіру әдістері бойынша:

1. жиілікті бөлінуі бар ҒБМА арналары;

2. уақытгы бөлінуі бар ТБМА арналары;

3. кодты бөлінуі бар СБМА арналары;

4. аралас;

г) байланыс арнасын ұйымдастыру әдісі бойынша:

1. симплексті;

2. дуплексті;

3. жартылай дуплексті.

1. Bluetooth технологиясы

Bluetooth – 1998 жылы Ericsson, IBM, Intel, Nokia,Toshiba компаниялар тобымен құрылған сымсыз мәліметтерді тарату технологиясы. Bluetooth көмегімен кез келген құрылғыларды бір-бірімен қоса аламыз: мобильді телефондар, ноутбуктер, принтерлер, сандық фотоаппараттар, тоңазытқыштарды, микротолқынды пештерді, кондиционерлерді де қосуға болады. Bluetooth бұл ISM (Industry, Science and Medicine-медициналық, ғылыми, өндірістік мақсаттарда қолданылатын диапазон) диапазонында жұмыс істейтін жоғары жылдамдықты (2,4-2,48 МГц) қабылдағыш-таратқыш кішігірім чип болып табылады. Мәліметтерді тарату үшін ассиметриялы (721 Кбит/сек бір бағытта және 58 Кбит/сек басқа бағытта) және симметриялы (433 Кбт/сек) әдістер қолданылады. Интерфейс Bluetooth қуатына 10 немесе 100 м аумағына байланыс орнатыла алады. Әрине, арақашықтық айырмашылығы өте үлкен, дегенмен, 100 м аумағындағы қосылыс төмен энерготұтыну, ықшам өлшемді және аса жоғары емес компоненттер бағасын ұстап тұруда. Осылайша, аз қуатты таратқыш не бары standby режимінде 0,3 мА қолданып және ақпаратпен ауысу кезінде орташа алғанда 30 мА қолданады. Bluetooth қолданудағы негізгі бағыты – ол мобильді телефон, PDA, MP3-плеер, копьютерлер және тіпті микротолқынды пештер мен тоңазытқыштар сияқты әр түрлі құрылғылардан тұртын персоналды желілерді (PAN – private area networks) құру. Bluetooth желісінің негізгі құрылымды элементі «пикожелі» (piconet) болып табылады, ол бір ғана шаблонда екіден сегізге дейінгі құрылғылар жиыны ретінде жұмыс атқарады.

Билет № 2

1. Транкингті жүйенің айрықша белгісі

Транкинг - бүл үлкен көп абонентердің шектелген арнаға ерюн кіру әдісі (жиынға, стволға немесе шет ел терминологиясы - транкқа). Уақыттың кейбір мезеттерінде барлык абоненттер активті болмағандығынан\, керекті арна саны жалпы абонентгер санынан біршама аз. Мысалы, арна саны беске тең болғанда (төрт сөзді арна және бір басқару арнасы), транкингті байланыс шамамен үш жүз абонентке қызмет көрсете алады.

Транкті жүйенің айрықша ерекшілігі бір-бірімен басқарудың орта шина көмегімен байланысқан, әдетте бірнеше ретранслятордан түратын, ретрансляторлы пунктің ортақ жиіліктік жолағын тиімді қолдану мүмкінділігі. Транкинг жүйесінің жеңіл архитектурасы жекеше шақырулармен қоса, бірнеше абонент тобьшың шақыруларын немесе бірден желінің барлық абоненггер шакыруларын тарата алады. Бүндай жүйелерде сәулеленуге бағытталған станция жүмысы, өдетге, үздіксіз орындалады, ал тек радиотелефон тангентіне басқанда эфир жүктемелігін азайтады. Дегенмен, қазіргі бірінші үрпақтьщ профессионалды транкингті байланыс желілері жоғары конфеденциалдықты жече сенімді снционирленген рүхсаттан сенімді қорғаушылықпен қамтамасыз етуге кепілдік бермейді, әсіресе олар абонентгер аудентификациясын және абонентгік құрылғының идентификациясын да қамтамасыз ете алмайды. Бүл мәселелер бір-бірімен үқсаспайтын екінші үрпақтың профессионалды байланыстың сандык жүйесінде шешімін тапты (АРСО, ТЕТКА). ТЕТКА ерекшелетентін байланыс протоколы бар және жиіліктің әр түрлі диапазондарында минималды шығынмен жүйе күра алатын, әмбебап техникалық мәселелер қарастырылған. Жиілікті ресурстардың экономдылығы ғана емес, сонымен қатар ТЕТКА жүйесі, үшінші үрпақтың қызмет керсету перспективасы және әртүрлі енгізу сценарилерін қүрай отырып, техникалық мүмкіндіктерді үлғайтуды қамтамысыз етеді.