3.1 Кх «Табыс» еңбектерін қорғау жұмыстарын ұйымдастыру

Еңбек қауіпсіздігі – еңбек қызыметі процесінде қызыметкерлергезианды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың әсерін болғызбайтын іс-шаралар кешенімен қамтамасыз етілген қызыметкерлердің қорғалу жай күйі.

Зианды өндірістік фактор – әсері қызыметкерлердің сырқаттауына немесе еңбек қабілеттілігін төмендеуіне (мүмкін) әкеп соқтыратын жағдайлар. Көбінесе өндіріс орындардағы қозғалмалы жүйелер, машиналар, тетіктер, құрылғылар мен құралдар қауіп төндіреді.

Өндірістік химиалық қауіпті факторлар, улы, қышқылды заттардың адам ағзасына әсері. Қауіпті өндірістік факторларды технологиалық процесстерге, құрылғылардың конструкциасына, еңбекті жоспарлау т.с.с байланысты. қауіптің пайда болу жағдайына байланысты айқын және жасырын деп бөлінеді.

-Айқын қауіп, өзінің айқын сырт белгілерімен сипатталады, мысалы машинаның қозғалмалы бөлігі, өрт, көтерілген және биікте тұрған жүк.

-Жасырын қауіпті, машинадағы, бөлшектер, құралдар, қауіпті және апаттық жағдайда пайда болатын кішігірім жетіспеушіліктермен белгіленеді. Жасырын қауптің пайда болу себебі, қолайсыз жұмыс орындарыны мен құрал жабдықтарды мақсатымен қолданбау, үзілген электр желілері, жұмыскерлердің қателіктері мен дұрысыздығы. Ауыл шаруашылық мамандар алдында, ауыл шаруашылық өндіріспен қатар, еңбекті қорғау мейрамдарын ұйымдастырып өткізіп отыру. КХ «Табыс» шаруашылығының еңбекті қорғау жағдайына директор жауапты. Жыл сайын, мекеме директоры атқарушы персоналдар ішінен, еңбек қауіпсіздігі мен ұйымдастыру жұмыстарына жауапты адамды тағайындайды. Шаруашылықтағы еңбек қауіпсіздік жұмыстарын ұйымдастыруында, еңбек қауіпсіздік инженері жауапты.КХ «Табыс» мекемесінің инженерінің міндеті, осы аумақтағы өауіпсіздікке байланысты шараларды басқару. Ол техникалық қауіпсіздік жағдайын тексеру мен өндірістік тазалық пен нұсқаулық дұрыстығын тексереді. Сондай ақ, инженер, жұмыс нұсқаулығын дайындау, кіріспе, қайталамалы және жаңа нұсқауламалар, жұмыскерлерді үйрету, еңбек жағдайын жақсарту шараларын жетілдіру, есепсіз жағдайлардын тексеру, оларды алдын алу жұмыстарына қатысып, техникалық қауіпсіздік жайында жазбалар жүргізеді. Еңбек қорғаныс инженерінде жеке әдеби болмесімен жабдықталған. Бұл кабинетінде, еңбек қорғаныс жайлы сабақтар мен жұмыскерлермен қауіпсіздікке байланысты жеке сұхбат жүргізеді. Белгіленген уақыт ішіндегі еңбек қауіпсіздігінің инструктажы бойынша, шаруашылықта кіріспе нұсқаулықтар өткізіледі, бірінші жұмыс үстінде, ал қайталанбалы нұсқаулықтар мүлдем өткізілмейді. Инженер, әрбір жаңа келген жұмыскерлермен кіріспе нұсқаулықтар жүргізеді. Нұсқаулықты өткізумен, шаруашылық цехтағы еңбек қауіпсіздігіне жауаптылар және әр бөлімнің басқарушыларымен жүргізіледі.

Техникалық қауіпсіздікке байланысты бақылаулар өткізілмейді. Әрбір нұсқаулықтан кейін, нұсқаулық жұмыстардың қорытындысы жайлы жазбалар өткізіліп, нұсқау жүргізуші қолы қойылады. Шаруашылықта жазба журналы нөмірленген, жіптеліп бекітілген. КХ «Табыс» шаруашылығындағы қауіпсіздікке байланысты шаралар жоспарынан, еңбек жағдайларын жақсарту мен санитарлы-сауықтыру шаралары жүргізіледі. Комплексті жоспар әкімшілікпен бірге, өндірістік объектілерінің техникалық-инженерлер мен санитарлық-техникалық жұмыскерлерімен жүргізіледі. Комплексті жоспарда келесі шаралар көрсетілген: құрал-жабдықтарды модернизациалау мен автоматтандыруды енгізу, дистанционды басқару мен бақылау, қорғалмалы және блокировкалау құралдарын қолдану. Жоспар бойынша, әкімшілік профкомның келісімімен, әкімшілік пен еңбек ұжым арасында келісім бойынша жылдық жоспар құрастырылады. Ұжымдық келісімде әйелдер мен балалардың жұмыс істеу жағдайлары туралы айтылған: балалар мен жүкті әйелдер үшін жұмыс уақытын қысқарту және түнгі уақыт жұмысынан босату. Профессионалды аурулардың алдын алу үшін, шаруашылықта жыл сайын, яғни ақпан мен наурыз айларында мекемеде маңызды медециналық бақылау жұмыстары жүргізіледі. Денсаулығында ауытқулар анықталған жұмыскерлер есепке тұрады, керекті жағдайда профком жарлығы бойынша санаториаға жолдама беріледі.

КХ «Табыс» мекемесінде жұмыс жоспары нақты құрылып, еңбек талаптарына жауап береді. Еңбек тәртібін сақталмауы, жұмыскерлердің жарақ алу өаупін артады. Жарақаттардың негізгі себебі, жұмыскерлердің жұмысқа деген ұқыпсыздығы мен техникалық қауіпсіздікті сақталмауы. КХ «Табыс» мекемесінде, жарақат қаупі жоғары цех – мал шаруашылық цехі. Апат болған жағдайда, біріншіден арнайы коммиссиа құрылады, ол апат жағдайының себебін анықтап, кейін Н-1 акт формасын құрастырады. КХ «Табыс» шаруашылығында еңбек қауіпсіздігіне көп көңіл бөлінеді. Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етуіне басты мамандар жауапты. Сондай ақ, инженер, жұмыс нұсқаулығын дайындау, кіріспе, қайталамалы және жаңа нұсқауламалар, жұмыскерлерді үйрету, еңбек жағдайын жақсарту шараларын жетілдіру, есепсіз жағдайлардын тексеру, оларды алдын алу жұмыстарына қатысып, техникалық қауіпсіздік жайында жазбалар жүргізеді: қайталанбалы, жұмыс орында бірінші нұсқаулық, жазбамен қатар жүретін қайталанбалы нұсқаулықтар. Ауыл шаруашылығындағы ірі қара малдармен жұмыс барысында техникалық қауіпсіздікті сақталу тиіс, кері жағдайда әкімшілік жазаға тартылады. Ірі қара малдармен жұмысқа 18 жасқа толған жұмыскерлерге рұқсат етіледі. Жұмыс барысына 16 жасқа толған және медециналық коммисиадан өтіп, профсоюз комитетінің келісімімен рұқсат етіледі. Малдармен жұмыс барысындағы апаттан зиан шеккенге бірінші медециналық көрсетіп, әкімшілікке хабар салу керек. Техникалық қауіпсіздік пен адам қауіпсіздігі үшін басты дәрәгер, зоотехник, басқарушы мен бригадир жауапты. Зооантропогендік аурудың алдын алу мақсатында, ауру малмен жұмыс барысында арнайы жеке гигиена шараларын сақтау керек. Малмен жұмыс барысында, оны тік немесе жатық қалпында бекіту керек, қатал түрде беріксіз бекіту құралдарын қолдануға тыйым салынады.