11 Сабақ
Тақырыбы: Айнымалылар спецификациясы. Дербес корреляция
Дербес корреляция коэффициенттері:
. Егер , онда факторлар мультиколлинеарлы.
Варианттардың берілгені 8 сабақтан алыңыз
12 Сабақ
Тақырыбы: Сызықтық емес эконометриялық модельдер
Міндеті: Айнымалылары арқылы да параметрлер арқылы да сызықты емес модельдер болады. Оларды сызықтыққа келтірудің әртүрлі әдістері де бар. Мысалы, логарифмдеу. Біз екі экономикалық көрсеткіштердің арасындағы байланыстардың әзір түрі (формасы) берілген модельдерді қарастырып зерттейміз. Ол үшін икемділікті де пайдаланса болады.
Мақсаты: Экономикалық көрсеткіштердің теориялық негіздемелері берілмегенмен модельдің формалары – сызықты емес модельдер берілген. Байланыстардың экономикалық мағыналарын зерттеу – лабораторялық жұмыстың мақсаты.
Жұмысты орындау үшін негізгі түсініктемелер, нұсқаулар
Икемділік
коэффициентін пайдалануды ұсынамыз,
өйткені
арқылы:
1) факторының -ке әсер күшін анықтауға болады;
2)
арқылы
модельдің мағыналылығын және
пен
салыстырмалы өзгерісін бақылауға
болады:
немесе
,
- икемділік формуласы.
Егер:
а) - тауар бағасы болса, онда - сол тауарға сұранысты көрсетеді;
б)
- пайда бөлігі болса ( %
арқылы), онда өдіріс
пайдасы
%
өзгереді (
);
в)
- өндіріс ресурстары болса,
1% өзгергенде, өнім көлемі
%
-ке өзгереді(
)
ж.с.с.
Варианттар
1
; 2
; 3
;
4
;
5
;
6
;
7
;
8
;
9
;
10
.
13-сабақ
Тақырыбы: Мультиколлинеарлық құбылыс.
МУЛЬТИКОЛЛИНЕАРЛЫҚ
1
мысал. Кездейсоқ
таңдалған 7 жанұяның жинағы
-тің
табысы -
,
тамақтануға кететін шығыны -
және үй-күйлерінің бағасы -
-ке
байланысы кестеде көрсетілген. Жанұя
жинағы
-тің
қандай факторларға тәуелді екенін табу
керек.
|
2 |
7 |
5 |
4 |
2 |
7 |
6 |
|
40 |
55 |
45 |
30 |
30 |
60 |
50 |
|
10 |
15 |
12 |
8 |
10 |
20 |
15 |
|
60 |
40 |
40 |
15 |
90 |
30 |
30 |
Екі-екіден корреляция коэффициенттерінің матрицасын құрып -пен аз байланыстағы айнымалыларуы модельден алып тастау керек.
Шешуі:
формуласы бойынша қос айнымалының
корреляциялық коэффициентінің матрицасын
құрастырамыз:
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
0,85 |
1 |
|
|
|
0,81 |
0,93 |
1 |
|
|
-0,65 |
-0,38 |
-0,28 |
1 |
2мысал:
Мұндағы
,
,
,
.
Басқа
,
,
,
,
- лер де осыған сәйкес есептеліп табылады.
Ал
.
Матрицадағы
қос айнымалы корреляциялық коэффициенттерінің
мәндеріне байланысты,
мен
-дің
(
)
сызықтық корреляциялық байланысы, ал
-тің
барлық айнымалылармен кері пропорционал
азды-көпті байланыста екенін ескеріп,
жауабы:
-жанұя
жинағы табысқа (
)
ғана байланысты деп қорытамыз.
мен
нің тек
-ғана
аламыз.
14-15 сабақ
Тақырыбы: Гетероскедастикалық. Динмикалық қатар
ГЕТЕРОСКЕДАСТИКАЛЫҚ
ЕКК әдісінің шешуші шарты – кездейсоқ ауытқулардың , дисперсияларының тұрақтылығы: , .
Бұл шарттың орындалуы гомоскедастикалық деп аталады да, орындалмауы: ,
гетероскедастикалық деп аталады.
3 мысал - бір жанға шаққандағы ішкі өнім көлемі, - өндірістің бір жанға шаққандағы өнім көлемі 17 елде төмендегі кестемен берілген.
х |
3 |
6 |
7 |
9 |
13 |
15 |
18 |
21 |
22 |
24 |
25 |
26 |
27 |
28 |
35 |
37 |
44 |
у |
18 |
27 |
18 |
45 |
55 |
68 |
51 |
84 |
85 |
100 |
63 |
130 |
135 |
60 |
70 |
80 |
180 |
ЕКК әдісімен регрессия теңдеуі құрастырылды.
Гетероскедастилықты зерртеу керек.
Шешуі Спирмен рангілік корреляциясын қолданамыз.
х-ранг |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
|
3,6 |
3,3 |
15,2 |
5,5 |
4,2 |
11,4 |
14,4 |
9,8 |
4,9 |
17,1 |
22,8 |
41,2 |
43,3 |
34,5 |
45 |
41 |
38,7 |
ранг |
2 |
1 |
9 |
4 |
3 |
7 |
8 |
6 |
5 |
10 |
11 |
15 |
16 |
12 |
17 |
14 |
13 |
а) б) в) ,
болғандықтан гетероскедастикалық жоқ деген болжам теріске шығады.