43.Мультимедиалық сыныпта сабақ өткізуге байланысты іт құралдарын қолдану

Мультимедия технологияларын қолдану үйретілетін бағдарламалық қамтамассыздандыру мүмкіндіктерін көрнекті көрсетуіне мүмкіндігін береді, соның ішінде, слайд-презентациялармен көрсету оқытудың тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік береді. Сонымен, мультимедиялық технологияларды оқу үрдісінде қолдану оқу ақпаратын көрнекті етеді, оны оңай және тез қабылдап меңгерілуіне жол береді. Интерактивті – inter (бірлесу), act (әрекет жасау) мағынасын білдіреді. Білім берудегі интерактивті технология – сабақ барысында оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту барысы. Интерактивті тақта – бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашыға екі т үрлі құралдарды біріктіретін: ақпараттың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі күні бірнеше интерактивті тақта түрлері бар. Солардың бірі – ACTIVboard (Promethean компаниясы), ACTIVstudio программасы арқылы іске қосылады. Бұл құрылғы компьютер, мультимедиялы қ проектор және ақпараттарды енгізуге арналған активті қаламнан тұрады. Осы техникалық оқыту кешеніне кіретін интерактивті құралдарға тоқтала кетсек. ACTIVstudio-ның көптеген құралдары бар, атап айтқанда, объектілер құратын, арнайы эффектілер енгізетін презентацияда интерактивті элементтерді қолданатын. Бұл құралдарды пайдалану үшін нақты презентацияларда құралдар панелінің көмегі қажет. ActinPen – бұл меңзерді басқару құрылғысы және компьютер мен тақта арасындағы байланысты іске асырушы құрылғы. Активті қалам мен «тыш қан» құрылғысының арасында өзара байланыстар бар, яғни активті қалам «тышқан» құрылғысының қызметін атқара алады. ACTIVwand. Электронды ACTIVwand нұсқауышының ұзындығы 54 см, тақтаның жоғарғы бөлігінен кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанында орналасқан батырма ташқанның сол жақ батырмасының қызметін атқарады. ACTIVwand нұсқауышы web-бетте жұмыс жасағанда «rollover» және «hover» ат қаруға өте қолайлы.ACTIVstudio бағдарламасында флипчартта мәтіндік немесе графиктік түрде тест сұрақтары кітапханада сақталады да, тесті ң нәтижесін кесте немесе диаграмма түрінде компьютердің жадында сақтайды. Тестің нәтижесін EXСEL немесе WORD редакторларында экспорт жасауға болады.

44.Интерактивті тақтада сандарды енгізу және оларды өңдеу Құралдар тақтасында тағы да арнайы жасалған үш құралдар бар: бөлшек, экран пернетақтасы және циркуль. Бөлшек құру - батырмасын шерткенде «Фрагмент құру» жаңа терезе ашылады. Ескерту: бөлшек тақта немесе планшет компьютерге қосылғанда ғана жұмыс жасайды. Төменгі жоғарғы бөліміне 1 және төменгі бөліміне 2 санын жазыңдар да, «Флипчарт бетіне қосу» батырмасын шертіңдер. Бөлшекті экранға шығарғанда Мәтін қолданылады. Бөлшекті өшіріп бөлшек құру тақтасын жабыңдарACTIVstudio-ны іске қосыңдар және Менің флипчартымнан Флипчарт 5 ашыңдар. Бетті таңдап 7 бет құрыңдар. Қайталап сақтаңдар Флипчарт 6 атымен сақтаңдар. Сандар тақырыбын жазыңдар. Мәтінді редакторлеу құралдарын жабыңдар. Негізгі құралдар тақтасын іске қосыңдар. Сызғыш (см) құралын таңдап алыңдар. Сызғыш бетте пайда болуы керек. Сызғыштың төменгі жағына меңзерді қойсаңдар, меңзер+ таңбасына айналады. Бұл сызғышты қозғалтуға мүмкіндік беретін таңба. Сызғышты терезенің ортасына қойып, меңзерді оның жоғарғы жағына орналастырғанда меңзер айналдыру таңбасына ауысады.Сызғышпен жаттығыңдар, айналдыру бұрышына көңіл бөліңдер - сызғышпен горизонталь аралығында – сызғыштың ортасында көрінеді. Сызғышта екі рет шертіңдер, математикалық құралдар тақтасы ашылады. «Объектінің көлемін үлкейту» батырмасын шертіңдер. Сызғыш ұзарады. «Объектінің көлемін кішірейту» батырмасын шертіңдер. Сызғыш қысқарады. Өшіру батырмасын шерткенде сызғыш жоғалады. 3. Сызғыштың көмегімен үшбұрыш салу. Қайтадан сызғышты (см) таңдап алыңдар. Құралдар тақтасын жабыңдар. Сызғышты екі рет шертіп ұзындығын 16 см өзгертіңдер. Математикалық құралдар тақтасын жабыңдар. Сызғышты флипчарт бетінің төменгі жағына қойыңдар. Негізгі құралдар тақтасынан Қаламды таңдаңдар. Меңзерді сызғыштың үстіне келтіріңдер, меңзер қарындашқа айналады түзу сызық жүргізуге болатын. 0-ден 16-ға дейін сызық жүргізіңдер. Сызғышты сағаттың бағытына қарсы айналдырып 40 градусқа 0-ден 16-ға дейін сызық жүргізіңдер. Сызғышты айналдырып үшінші сызықты салыңдар да: А,В және С әріптерімен бұрыштарын белгілеңдер.

45.ACTIVinspire программасында дыбыстық ақпараттарды қолданып флипчарт құр Таңдалған объекті мен ашық тұрған шолушыларымен бірге:1.«Ағымдағы белгіленгендер» («Текущее выделение") бөлімінен «Беттер қимылы» (Действия со страницей.) таңдаймыз. 2.Фон қою (Задать фон) батырмасын шертеміз.3.Өзгерісті қолдану (Применить изменения) батырмасын шертеміз.4.Қойылған қимылды тексереміз. Объектіге қаламды апарғанда «Фон қою» ("Задать фон") диалогтық терезесі ашылды. Фон мен компоновка таңдаймыз, ОК батырасын шертсек болды. Қосымша ақпаратты алу үшін:Сілтеме > Қимыл> Беттер қимылыСсылки > Действия> Действия со страницей. Объект қимылы – бүтін объектТаңдалған объекті мен қимылдар шолушысы:1.«Ағымдағы белгіленгендер» («Текущее выделение") бөлімінен «Объект қимылдары» (Действия с объектами) таңдаймыз. 2.Төмен жылжытып Белгілеу (Отразить) батырмасын шертеміз. 3.Қимылдар қасиетінен таңдау выбора батырмасын шерткенде, «Объектіні таңдау» ("Выбор объекта")диалогтық терезесі ашылады. 4.Объектіні таңдайық, біздің мысалда мәтінге арналған бұлттар. 5.Өзгерісті қолдану (Применить изменения) батырмасын шертеміз . 6.Қойылған қимылды тексереміз. Бұлтты мәтінге шерткенде айналу бейнесі шығады. Енді ол басқа бетті көрсетеді.

46.ІТ құралдарының мультимедиалық технологияларын пайдаланып электронды оқулықтар дайындаудың жолдары Электронды оқулықта кітапта жоқ қосымша материалдар беріледі. Электрондық оқулық арқылы оқушы білім көзіне өзі жетеді Электрондық оқулықтар ара-қашықтықтан оқыту формасына негізделіп жасақталады және оны жүзеге асыру үшін қолданылады.Электрондық құралдармен жұмыс істеп, оқыта алатын мұғалімдерді даярлау міндеті тұр. Дәстүрлі оқулықтарға қарағанда электрондық оқулықтар үнемі толықтырылып отырады.Мультимедиялы энциклопедиялар электронды оқулықтар. Бұндай сабақтарды оқушылар мұғалімнің электронды оқулық тексіне сай құрастырған инструктивті карточканы алады. Онда сұрақтар көрсетіледі, электронды оқулықтан жауаптарды тауып, жұмыс дәптерлеріне жазады; сабақ тақырыбы бойынша қандай суреттерді салу керек екендігі және қандай мағлұматтарды тауып берілген таблицаларға енгізу керек екендігін көрсетеді.

47.Интерактивті тақтада объектілерді көшіру және оларды өшіру әрекеттері Редакциялаудың көптеген операцияларын орындау үшін (көшіру, орналастыру, өшіру) алдымен мәтінің керекті бөлігін ерекшелеу қажет.Мәтінді ерекшелеу үшін тышқанда, пернетақтада пайдаланылады. Мәтінің әр түрлі үзінділерін ерекшелеу үшін Word бағдарламасында көптеген еркешелеу әдістері бар:-Сөзді ерекшелеу үшін, оған тышқанмен екі рет шерту қажет;-Сөйлемді ерекшелеу үшін- оның кез келген сөзіне Ctrl пернесін басып тұрып тышқанмен шерту қажет;-Бір жолды ерекшелеу үшін- жолдың сол жақ өрісіне тышқанның көрсеткішін орналастырып, бір рет шерту қажет;-Ағымдағы абзацты ерекшелеу үшін- келесі әдістердің біреуін пайдалануға болады:oТышқанның сол жақ батырмасымен үш рет шерту;oБеттің сол жақ өрісіне тышқанның көрсеткішін орналастырып, екі рет шерту; -Барлық мәтінді ерекшелеу үшін- келесі әдістердің біреуін пайдалануға болады:oБеттің сол жақ өрісіне тышқанның көрсеткішін орналастырып, екі рет шерту;oCtrl+А пернелер үйлесімін басу;oБасты қосымшасындағы Редакциялау тобының лентасындағы Ерекшелеу батырмасын басу және менюден Бәрін ерекшелеу командасын таңдау;- Мәтіннің тік үзіндісін ерекшелеу үшін- тышқанмен ерекшелеген кезде Alt пернесін басып ұстап тұру керек;-Мәтіннің бірнеше бөлігін ерекшелеу үшін- тышқанмен ерекшелеу кезінде Ctrl пернесін басып ұстап тұру керек.Сонымен қатар Word бағдарламасында мәтінді ерекшелеуге өте ыңғайлы кеңейтілген ерекшелеу режимі бар.F8 пернесін басып кеңейтілген ерекшелеу режимін қосуға болады.Кеңейтілген ерекшелеу режимі қосылған кезде F8 пернесі пайдаланылады:- Курсор орналасқан жердегі сөзді ерекшелеу үшін бір рет басу керек;-Курсор орналасқан жердегі сөйлемді ерекшелеу үшін екі рет басу керек;= Ағымдағы абзацты ерекшелеу үшін үш рет басу керек;- Бүккіл құжатты ерекшелеу үшін төрт рет басу керек.Кеңейтілген ерекшелеуді өшіру үшін Esc пернесін басыңыз.

48.Microsoft Excel кестелік процессорында «Сөзжұмбақ» құру әрекеттерін орында Microsoft Excel - бұл құжаттарды тез арада таблица түрінде дайындауға арналған программа. Ол математикалық амалдарды, күрделі есептеулерді жеңілдету үшін қолданылады. Осы кестедегі мәліметтер негізінде әртүрлі диаграммалар тұрғызып, мәліметтер базасын даярлауға болады. EXCEL программасын іске қосу үшін «Пуск» менюінің «программы» тобынан «Microsoft Excel» таңдаңыз. Excel терезесі ашылады. Excel:1- меню жолынан тұрады, яғни «Файл», «Вставка», «Правка», «Вид» және т.б.2- Стандартты аспаптар тақтасы3- Форматтау аспаптар тақтасы. Excelде құжатымызды сақтау, жаңа құжат ашу, қағазға басып шығару, қате тексеру т.б операциялар үшін стандартная аспаптар тақтасы, ал құжатымызды өндеуге және көрнекті қылдырып көрсету үшін форматирование аспаптар тақтасы қолданылады немесе меню командалары қолданылады.4- Формула жолында біріншісі- төртбұрышты көрсеткіш тұрған ұяшықтың адресін көрсетеді. = белгісі бар жол формула жолы деп аталады да көрсеткіш тұрған ұяшықтағы текст, формула, яғни ұяшықтағы т.б мәндерді көрсетеді. Егер ұяшықтағы текст қате жазылса, тышқанмен осы жолға түртіп, қате жөндеуге болады. Одан төмен Excel жұмыс парағы орналасқан. Жұмыс парағының төменгі жағында Excel жұмыс режимінің көрсеткіші орналасқан. Excel мәлімет енгізуді күтетін сәтте, ол Дайын режимінде болып, режим индикаторы Готов сөзін көрсетеді. Excelде мәлімет енгізу және қорғауExcelде мәлімет енгізудің 4 түрі бар:1. Сан 2. Текст 3. Дата (мерзім) 4. Формула1. Excelде сан (цифр) жазғанда арасында бос орын болмау керек. Енгізілген сан автоматты түрде ұяшықтың оң жағына тұрады. 2. Текст- Excel санға не формулаға ұқсамаған кез келген символды, әріпті текст ретінде санайды да, автоматты түрде ұяшықтың сол жағына орналастырады. Текст клеткаға сыймаса, жанындағы бос клеткаларды жауып жазыла береді. 3. Дата – Excel дата енгізгенді тез түсінеді. Мысалы, мен А2 клеткасына 1 май 1995 деп жазсам, ол автоматты түрде 1.май.95 деп өзгертіледі де оң жаққа қойылады. Ал формула жолында А2 клеткасында 1.05.1995 көрсетіледі. 4. Формула – Excelде мәліметті автоматты түрде есептеуге арналған формула = белгісінен басталады да клетка адресі мен математикалық операция жазылады. Арифметикалық операция белгілері: + (қосу), - (алу), / (бөлу), * (көбейту) т.б. Формулада ұяшық адресін тышқан курсорымен түртіп көрсетіп, не болмаса адресін клавиатура арқылы енгізуге болады. Клеткадағы формулада не т.б мәліметте қате кетсе түзету үшін көрсеткішпен ерекшелеп, F2 клавишасын басамыз не формула жолына түртіп курсорды қойып түзейміз. Қате жөндеген соң Enter басып шығамыз.

49.Мультимедиа мүмкіндіктерін қолданып сабақ өткізу Мәтіндік ақпаратпен, графикалы бейнемен, дыбыспен, анимациялы компьютерлік графикамен бір кешенде жұмыс істеуге мүмкіндік беретін қазіргі заманғы техникалы орталар мультимедия ортасы деп аталады. Мультимедия (multimedia – көп орталы) – бұл әр түрлі физикалық көрсетілімі бар (мәтін, графика, сурет, дыбыс, анимация, видео) және әр түрлі тасушыларда орналасқан (магниттік және оптикалық дискілер, аудио және видеоленталар) ақпаратты өңдеумен байланысқан компьютерлік технологиялар ауданы. Мультимедия құралдары – бұл әр түрлі орталарды қолданып (дыбысты, видео, графиканы, мәтінді, анимацияны) адамға компьютермен араласуына мүмкіндік беретін ақпаратты және программалы құралдар комплексі. Мультимедия жарнамалық бизнесте, компьютерлік ойындар жасауда кең қолданылады. Мультимедия технологияларының қызықты мүмкіндіктері электрондық оқу құралдарын жасауда және басқа оқып үйренуге арналған материалдар дайындауда көп пайдаланылады. Мультимедиялық технологияларды кеңінен қолдану оқытудың қазіргі компьютерлік технологияларын дамытудың жаңа бағыттарын дамытуға зор үлес қосып келеді. Мультимедия технологияларын қолдану үйретілетін бағдарламалық қамтамассыздандыру мүмкіндіктерін көрнекті көрсетуіне мүмкіндігін береді, соның ішінде, слайд-презентациялармен көрсету оқытудың тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік береді. Сонымен, мультимедиялық технологияларды оқу үрдісінде қолдану оқу ақпаратын көрнекті етеді, оны оңай және тез қабылдап меңгерілуіне жол береді.

50.Интерактивті тақтада гиперсілтемелермен жұмыс жасау Word құжатында немесе Web-беттерінде тек мәтін мен графика ғана емес, сонымен біре гиперсілтемелер деп аталатындар да болуы мүмкін. Web-беттеріндегі гиперсілтеменің түрі графика бейне де немесе ерекшеленген мәтін түрінде болады.Word гиперсілтеменің екі – ішкі және сыртқы түрін жасайды.Ішкі сілтемені жасау үшін мына төмендегі әрекеттер орындалады.1.Берілген сілтемеге шертіп, оқырман көшуге тиісті мәтінді немесе графикалық объектіні таңдаңдар.Мысалы, егер сендер осы сілтеменің көмегімен Web-беттің төменгі жағына көшкілерің келсе, беттің төменгі жағындағы мәтінді ерекшелеңдер.2.Вставка Закладка командасын таңдаңдар. Закладка диалогтық терезесі пайда болады.3.Бетбелгінің атауын енгізіңдер және Добавить батырмасын шертіңдер.4.Ішкі сілтеме қызметін атқаратын мәтінді немесе графикалық объектні ерекшелеңдер.Егер сендер тақырыпты ішкі сілтеме ретінде пайдаланғыларың келсе, тақырыпты ерекшелеңер.5.Вставка Гиперссылка өрісін таңдаңдар немесе <Ctrl+K> пернелер үйлесімін басыңдар.6.Закладка батырмасын шертіңдер.Выбор места в документе диалогтық терезесі пайда болады.7.Сілтемені онда орнатқыларың келетін бетбелгі атауын шертіңдер.8.Добавление гиперссылки диалогтық терезесін алып тастау үшін ОК батырмасын шертіңдер.Сыртқы сілтемені жасау үшін мына төмендегі әрекеттер орындалады:1.Сыртқы сілтеме жасағыларың келетін мәтінді ерекшелеңдер.Бұл мәтін оның сілтеме болып табылатынын айқын көрсетуге тиіс және мәтіннен оның неге сілтеме жасайтыны көпе-көрнеу аңғарылуы керек. Немесе сілтемемен қатар сипаттама мәтінін орналастырыңдар, ол да осы гиперсілтеменің неге меңзейтіні туралы оқырманға бағдар береді.2.Вставка – Гиперссылка командасын таңдаңдар немесе <Ctrl+K> пернелер үйлесімін басыңдар.Добавление гиперссылка диалогтық терезесі пайда болады.3.Введите имя файла или Web-страницы өрісін өздерің қосылғыларың келген Web-тораптың URL-ін (мекен-жайын) енгізіңдер. Мысалы, егер сендер Web-беттеріңді «Диалектика» баспасының бетімен байланыстырғыларың келсе, http://www.dialektika.com. мекен-жайын енгізіңдер.4.ОК батырмасын шертіңдер.Сілтемелерді алып тастау үшін мына төмендегі әрекеттер орындалады:1.Гиперсілтемені ерекшелеңдер2.Вставка Гиперссылка командасын таңдаңдар немесе <Ctrl+K> пернелер үйлесімін басыңдар.Добавление гиперссылка диалогтық терезесі пайда болады.3.Удалить ссылку (гиперсілтемені алып тастау) батырмасын шертіңдер.