
- •Студенттің пәндік оқу-әдістемелік кешені
- •Алматы 2012
- •© Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті
- •1 Пәннің оқу бағдарламасы - Syllabus
- •1.1 Оқытушылар туралы мәліметтер:
- •1.2 Пән туралы мәліметтер:
- •Оқу жоспарынан көшірме
- •1.5 Пәннің қысқаша мазмұны:
- •1.6 Тапсырмалардың тізімі мен түрлері және оларды орындау кестесі
- •Тапсырмалардың түрлері және оларды орындау кестесі
- •1.7 Әдебиеттер тізімі
- •1.8 Білімдерді бақылау және бағалау
- •Бақылау түрлеріне қарай рейтингтік балдарды бөлу
- •«Мұнайхимиялық кешеннің негізгі көмірсутек шикізаты – ароматты көмірсутектер өндірісі» пәні бойынша бақылаудың барлық түрлерін өткізудің күнтізбелік кестесі
- •Студенттердің білімдерін бағалау
- •Модульдар мен аралық аттестация бойынша бақылау жүргізуге арналған сұрақтардың тізімі
- •1 Модуль бойынша бақылау жүргізуге арналған сұрақтар:
- •2 Модуль бойынша бақылау жүргізуге арналған сұрақтар:
- •2 Негізгі таратылатын материалдар мазмұны
- •Курстың тақырыптық жоспары
- •Дәрістік сабақтың конспектілері
- •Ароматты көмірсутектердің қайнау және балқу температуралары
- •Ароматты көмірсутектердің бу қысымын есептеуге арналған тұрақтылар
- •Кейбір ароматты көмірсутектердің тұтану температуралары және буының ауамен жарылғыш қоспа түзу шегі
- •Сурет 1. Бензолды қолданудың негізгі бағыттары.
- •Сурет 2. Катализатордың қозғалмалы қабаты бар бензинді каталитикалық риформинглеу қондырғысының схемасы
- •Пиролиз бензині, риформат және шикі бензол өнімдерінің типтік құрамы
- •Ароматты көмірсутектерді әр түрлі еріткіштермен экстракциялау процесінің негізгі көрсеткіштері
- •Арендерді бөліп алу үшін қолданылатын экстрагенттердің физика-химиялық қасиеттері
- •Сурет 3. Бензинді каталитикалық риформинглеу қондырғысында ароматты көмірсутектерді сұйық фазада экстракциялау блогының технологиялық схемасы.
- •Каталитикалық риформинг процесінде бөлінетін арендердің сипаттамалары
- •Ароматты көмірсутектер фракциясы Сурет 4. «Uhde» фирмасының ароматты көмірсутектерді экстрактивті дистилдеу қондырғысының схемасы
- •Каталитикалық риформинг риформаты
- •Сурет 5. Риформатты селективті гидрлеу блогы бар «Морфилейн» қондырғысында арендерді экстрактивті дистилдеу схемасы
- •Сурет 6. М-ксилолды hf-bf3 қоспасымен экстракциялап бөліп алудың принципиалды схемасы
- •Сурет 7. Кристалдау әдісі арқылы п-ксилол алудың принципиалды схемасы
- •Сурет 8. П-ксилолды бөліп алудың адсорбциялық «Парекс» процесінің принципиалды схемасы
- •Сурет 9. Изомерлеу процесімен бірлескен ксилол фракциясын бөлудің технологиялық схемасы
- •– Этилбензолды айыру бағанасы; 2 – о-ксилолды бөлу бағанасы;
- •"Parex - Isomar" кешенінің типтік материалдық балансы
- •Сурет 10. Толуолды каталитикалық гидродеалкилдеу әдісінің принципиалды схемасы
- •Сурет 11. Толуол мен с8 арендерін термиялық гидродеалкилдеу технологиясының схемасы
- •Толуолды диспропорционирлеу мен гидродеалкилдеу процестерінің салыстырмалы сипаттамалары
- •Сурет 12. "Mobil Oil Corp" әдісі бойынша толуолды диспропорционирлеу процесінің принципиалды технологиялық схемасы
- •Сурет 13. "Trans Plus" процесінің принципиалды технологиялық схемасы
- •Сурет 14. "Detol" процесінің принципиалды технологиялық схемасы
- •"Detol" процесі шикізатының және өнімдерінің типтік құрамы
- •С9 арендердің физика-химиялық сипаттамалары
- •Құрамы с10 болатын арендердің физика-химиялық қасиеттері
- •Сурет 15. Дуролды екі сатылы экстрактілі кристалдау әдісімен бөліп алу және тазалаудың принципиалды схемасы
- •Сурет 16. Бензолды қолданудың негізгі бағыттары.
- •Сурет 17. Этилбензолды "Monsanto Co""Lummus Crest Inc." әдісімен алу процесінің принципиалды технологиялық схемасы.
- •Сурет 18. "Lummus /"Unocal"-"uop" процесінің технологиялық схемасы.
- •Сурет 19. Бензолды сұйық фазада гидрлеу арқылы циклогексан алу процесінің принципиалды технологиялық схемасы.
- •Мұнай бензолының сапасына қойылатын негізгі талаптар (мест 9572-77)
- •Сурет 20. Суды ароматты көмірсутектерден азеотропты тазалаудың принципиалды схемасы.
- •Әлемнің жекелеген елдеріндегі бензол өндірісі, (мың т.)
- •1999 Жылғы толуол өндірісінің қуаттылығы мен оны тұтыну ауқымы
- •Мұнай-газ өңдеу мен мұнайхимияның негізгі процестерін жіктеу схемасы
- •Сурет 21. Жылуалмастырғыш аппараттар.
- •Сурет 22. Құбырлы реакторлар.
- •Сурет 23. Бағаналы реакторлар.
- •Сурет 24. Реакциялық камералар.
- •Тәжірибелік сабақтар
- •2.4 Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары (соөж)
- •2.5 Студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша сабақ жоспары (сөж)
- •Өзін-өзі тексеруге арналған тест сұрақтары
- •Тест сұрақтарының жауаптары
- •Курс бойынша емтихан сұрақтарының тізімі
- •Глоссарий
- •Мазмұны
- •Студенттің пәндік
- •Селенова Багадат Саматқызы Матаева Зайра Тоқтарбекқызы
2 Негізгі таратылатын материалдар мазмұны
2.1 Курстың тақырыптық жоспары кесте түрінде құрылған, онда тақырыптың аты және әрбір тақырыпқа кететін академиялық сағаттың мөлшері көрсетілген.
6-кесте
Курстың тақырыптық жоспары
№ |
Тақырыптардың аттары |
Академиялық сағаттардың саны |
|||
Дәріс |
Тәжірибелік сабақ |
СОӨЖ
|
СӨЖ |
||
1 |
Кіріспе. Әлемдік мұнайхимиялық өнеркәсіптегі ароматты көмірсутектердің рөлі. Қазақстандағы мұнайхимиялық өндірістің даму жолдары. Ароматты қосылыстарды алу көздері. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
2 |
Ароматты көмірсутектердің физика-химиялық сипаттамалары. Ароматты қосылыстардың құрылымы мен қасиеттері. Ароматтылық ұғымына анықтама беру. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
3 |
Ароматты электрофильді және нуклеофильді орынбасу реакциялары. Ароматты бос радикалды орынбасу реакциялары. Ароматты қосылыстарды тотықтыру және тотықсыздандыру реакциялары. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
4 |
Ароматты қосылыстарды қолдану тенденциялары мен жолдары. Катализаторды үздіксіз регенерациялау арқылы бензин фракцияларын каталитикалық риформинглеу. Риформинг процесінің заманауи катализаторларының сипаттамалары. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
5 |
Арендерді шығару және бөліп алу. Риморфинг катализатынан арендерді экстракциялық бөліп алу. Орташа дистиллятты мұнай фракцияларынан арендерді экстракциялау. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
6 |
Ароматты көмірсутектерді экстракция-лау технологиясы. Морфилейннің экстрактивті дистилляциясы. Морфилейннің арнайы қолдану аймақтары. Риформатты гидрлеу. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
7 |
Ксилолдарды шығару және бөліп алу. о-ксилол мен этилбензол алу. м-ксилол алу. п-ксилол алу. Параксилолды адсорбциялау технологиясы. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
8 |
Ароматты көмірсутектердің өзара айналу процестері. Ксилолдарды изомерлеу технологиясы. Алкилбензол-дарды гидродеалкилдеу технологиясы. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
9 |
Толуолды диспропорционирлеу технологиясы. Толуол/С9 трансалкилдеу технологиясы. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
10 |
С9 және С10 арендерін бөліп алу. Нафталинді және басқа да полициклоарендерді бөліп алу. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
11 |
Арендер мен олардың маңызды туындылары өндірісінің өнеркәсіптік процестерінің принципиалды техноло-гиялық схемалары. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
12 |
Ароматты көмірсутектердің сапасына қойылатын талаптар. Талдау және сапаны бақылау әдістері. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
13 |
Ароматты көмірсутектер өндірісінің қалдықтары мен ағын суларды тазалау. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
14 |
Арендер мен олардың маңызды туындыларының рыногы. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
15 |
Ароматты көмірсутектер өндірісіндегі технологиялық процестердің жабдық-тары. Техникалық азот өндірісі. |
2 |
1 |
1/2 |
3 |
|
Барлығы |
30 |
15 |
15/30 |
45 |