- •Силлабус
- •051301 Жалпы медицина мамандығы бойынша
- •1. Жалпы мәліметтер
- •1.1 С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті
- •1.7 Оқытушылар туралы мәліметтер:
- •1.8 Байланыс ақпараты:
- •2. Бағдарлама.
- •2.3 Пәннің міндеттері:
- •Содержание фармакологии-2 по модулям
- •Оқыту және сабақ беру әдістері
- •2.7. Құралдар және жабдықтау
- •2.9. Фармакология бойынша сабақтардың тақырыптық жоспарлары
- •2.10 Ұсынылатын әдебиеттер тізімі*
- •2.11. Бағдарламалық препараттар тізімі
- •Тромбқа қарсы заттар
- •Ми қанайналымы бұзылысында қолданылатын заттар
- •Тырысу синдромында қолданылатын заттар
- •Бронходилятаторлар
- •Тыныстың жетіспеушілігінде қолданылатын заттар
- •Модуль «Қан түзу жүйесі»
- •Модуль «Ас қорыту жүйесі»
- •Модуль «Жүрек-қан тамыр жүйесі»
- •Модуль «Несепжыныс жүйесі»
- •Модуль «Эндокринді жүйе»
- •Модуль «Тірек-қимыл жүйесі, тері және оның қосалқылары»
- •Оқытудың әдістері:
- •2.13 Білімді бағалау критериилері мен ережелері:
- •1. «Фармакология-2» пәні бойынша студенттердің білімін бағалау
- •2. «Фармакология-2» пәні бойынша дағдыны бағалау
- •3. «Фармакология-2» пәні бойынша коммуникативті компетенцияны бағалау
- •4. «Фармакология-2» пәні бойынша өз білімін жетілдіруді бағалау
- •5. «Фармакология-2» пәні бойынша құқықтық компетенцияны бағалау
- •Рецепт жазу (ең жоғарғысы 40 балл)
- •2. Жағдайлық есепті шешу (ең жоғарғысы 40 балл)
- •3. Коммуникативті компетенцияны бағалау (ең жоғарғысы 20 балл)
- •«Жүйке жүйесі» модулі бойынша дәрістік кешен
- •Тақырыбы: «Ми қабығы қабыну ауруларының этиопатогенетикалық және симптоматикалық терапиясының негізгі жолдары»
- •Дәрістің тезистері:
- •5. Әдебиет:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс):
- •1. Тақырыбы: «Негізгі нейропротективті заттар. Ожж регенераторлы-репаративті үрдістерді жақсартуға бағытталған препараттар».
- •3. Дәрістің тезистері
- •5. Әдебиет:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс):
- •«Жүйке жүйесі» модулі бойынша практикалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1.Тақырыбы. Ми қанайналымының жедел және созылмалы бұзылыстарында қолданылатын заттар
- •5. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •Тесттік тапсырмалар
- •Тест №8. Ми қанайналымын жақсартатын препараттар: (4)
- •«Жүйке жүйесі» модулі бойынша соөж арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1. Тақырыбы: «Тырысу синдромы кезінде қолданатын заттар»
- •3. Оқытудың мақсаттары:
- •5. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •7. Әдебиеттер:
- •Өзіндік бақылауға арналған тесттік тапсырмалар
- •Соөж арналған тесттік тапсырмалардың жауаптары
- •2.Оқытудың міндеттері:
- •5. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •7. Бақылау:
- •1. Тақырыбы: «Пневмония кезіндегі микробқа қарсы емнің принциптері мен препаратты таңдау. Балаларда әсер етуі мен қолдануының ерекшеліктері»
- •3. Дәріс тезистері:
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақатры (кері байланыс)
- •1. Тақырыбы: «Бронхиалды өткізгіштіктің бұзылуы синдромында қолданылатын заттарды таңдаудың негізгі прициптері. Балалар практикасында қолдану ерекшеліктері»
- •3. Дәріс тезистері:
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс)
- •«Тыныс жүйесі» модулі бойынша практикалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар
- •2. Оқыту міндеттері:
- •3. Хронометраж
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер:
- •7. Бақылау
- •Тесттік тапсырмалар
- •2. Оқыту міндеттері:
- •3. Хронометраж
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер:
- •7. Бақылау
- •Тесттік тапсырмалар
- •«Тыныс алу жүйесі» модулі бойынша соөж арналған әдістемелік нұсқаулықтар
- •1.Тақырыбы: «Тыныс жетіспеушілігінде қолданылатын заттар. Балаларда қолдану ерекшеліктері»
- •3. Оқыту міндеттері:
- •6.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •7. Әдебиеттер:
- •8.Бақылау
- •1. Тақырыбы: «Қақырық түсіретін заттар. Балаларда қолдану ерекшеліктері»
- •3. Оқыту міндеттері:
- •6.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •7. Әдебиеттер:
- •8.Бақылау
- •1. Тақырыбы: «Жөтелге қарсы заттар. Балаларда қолдану ерекшеліктері»
- •3. Оқыту міндеттері:
- •6. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •7. Әдебиеттер:
- •8.Бақылау
- •2. Оқытудың міндеттері:
- •Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •7. Бақылау:
- •Өзіндік дайындыққа арналған тесттік тапсырмалар
- •Тест №6
- •Тест №14
- •Тест №21
- •Тест №22
- •«Тыныс алу жүйесі» модулі бойынша сөж арналған әдістемелік нұсқаулықтар
- •1.Тақырыбы: «Респираторлық - дистресс синдромның медикаментозды емі»
- •3.Тапсырма:
- •4.Орындау түрлері:
- •8. Әдебиеттер:
- •7. Бағалау критерилері:
- •8. Әдебиеттер
- •9. Бақылау:
- •Тақырып: «Қарттардағы, балалардағы және жүкті әйелдердегі тыныс алу жүйесінің ауытқуларындағы фармакотерапия ерекшеліктері»
- •Тапсырмалар:
- •Орындалу түрі: презентация.
- •Орындалу көрсеткіштері:
- •6. Презентацияны безендіруге талаптар:
- •8.Әдебиеттер
- •9. Бақылау
- •Модуль «Қан түзу жүйесі»
- •3. Хронометраж
- •6. Әдебиет:
- •7. Бақылау:
- •Тест №1
- •Тест №2
- •Фоль қышқылы (4):
- •«Қан түзу жүйесі» модулі бойынша соөж арналған әдістемелік нұсқаулықтар
- •3. Хронометраж
- •6. Әдебиет:
- •Тест №1
- •Тест №2
- •Тест №3
- •Тест №4
- •Тест №5
- •Тест№ 9
- •Тест№ 10
- •Тест№ 11
- •Тест № 12
- •1. Тиклопидин, клопидогрел 2. Аминокапрон қышқылы, контрикал 3. Трастузумаб, винбластин
- •4. Ломустин, кармустин 5. Циклофосфан, меркаптопурин
- •4. Мутагенді әсер 5. Тератогенді әсер
- •7. Бағалау критерийлері:
- •8. Әдебиет
- •7.Рефератты безендіруге және орындалуына қойылатын талаптар:
- •10. Әдебиет
- •Модуль «Ас қорыту жүйесі» «Ас қорыту жүйесі» модулі бойынша дәрістік кешен
- •1. Тақырыбы: «Асқазан-ішек диспепсиясын емдеудің негізгі бағыттары. Препараттары, жалпы сипаттамасы».
- •3. Дәрістің тезистері
- •Асқазан қызметінің бұзылысынан (ақб) дамыған диспепсияны емдеудің негізгі бағыттары
- •Ішектің моторикасына әсер ететін заттар, ішектің моторикасын төмендететін заттар
- •Ішектің моторикасын жоғарылататын заттар
- •1. Холинергиялық нервтердің тонусын жоғарылататын заттар:
- •2.Ішектің жиырылу қабілетін күшеітетін заттар - іш айдағыш заттар.
- •II. Негізінен аш ішекке әсер ететін іш айдағыш заттар
- •III. Негізінен тоқ ішекке әсер ететін іш айдағыш заттар
- •5. Әдебиет:
- •6. Бақылау сұрақтар (кері байланыс)
- •Асқазан диспепсиясының ойық жара тәріздес түрінде қолданылатын негізгі препараттар.
- •1. Тақырыбы: «Бауыр және өт шығару жолдарының ауруларын емдеуде дәрілік заттарды қолданудың негізгі принциптері»
- •3. Дәрістің тезистері
- •Синтетикалық холеретиктер
- •Өсімдік тектес холеретиктер
- •Өттің бөлінуіне ықпал ететін заттар (холекинетиктер)
- •Гепатопротекторлар
- •Холелитикалық заттар
- •5. Әдебиет:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс)
- •«Ас қорыту жүйесі» модулі бойынша практикалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар. Сабақ 1
- •3. Хронометраж
- •6. Әдебиет:
- •7. Бақылау:
- •«Ас қорыту жүйесі» модулі бойынша жағдайлық есептер. Сабақ 1
- •Тақырыбы. Гепатобилиарлы патологияда қолданылатын дәрілік заттар. Балаларда қолданудың ерекшеліктері.
- •Оқыту міндеттері:
- •Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •Холензим
- •Тақырып: «Ұйқы безінің сыртқы секреция қызметінің жетіспеушілігінде қолданылатын заттар».
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет:
- •6. Әдебиет:
- •Тест №1
- •Тест №9
- •Тест №10
- •Жағдайлық есептер
- •3. Хронометраж
- •6. Әдебиет:
- •Тест №9
- •«Ас қорыту жүйесі» модулі бойынша студенттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар
- •Тақырыбы: «Гастро-эзофагеалды рефлюксты аурудың фармакотерапиясы»
- •Тапсырмалар:
- •Орындалу түрі: реферат.
- •5. Орындалу көрсеткіштері:
- •8. Әдебиет:
- •Бақылау
- •Тақырыбы : «Өт айдайтын өсімдік тектес заттар»
- •Тапсырмалар:
- •5. Орындау критерилері:
- •Әдебиет:
- •Бақылау:
- •«Жүрек-қан тамыр жүйесі» модулі «Жүрек-қантамырлар жүйесі» бойынша дәрістер кешені
- •Тақырыбы: «Жүрек қан-тамыр жүйесі патологияларында қолданылатын дәрілік препараттардың жіктелуі, жалпы сипаттамасы және қолданылуының негізгі бағыттары»
- •3. Дәріс тезистері
- •4. Power Point бағдарламасындағы иллюстрациялық материалды қолдану
- •5. Әдебиеттер
- •Бақылау сұрақтары (кері байланыс):
- •1. Тақырыбы: «Антиангиналды заттарды қолданудың негізгі принциптері. Әсер ету механизмі, қолдануға көрсеткіштері, қарсы көрсеткіштері және жанама әсерлері»
- •3. Дәріс тезистері
- •1. Органикалық нитраттар - нитроглицерин, тринитролонг, нитронг, изосорбид динитраты, изосорбид мононитраты;
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс)
- •Антиангинальды заттардың негізгі топтары.
- •3.Дәріс тезистері
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс)
- •Антигипертензивті заттардың негізгі топтары.
- •«Жүрек-қантамырлар жүйесі» модулі бойынша практикалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар
- •3. Хронометраж Сабақтың ұзақтығы 2 сағат (100 мин.)
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер. Негізгі:
- •Бақылау
- •Оқыту міндеттері:
- •3. Хронометраж
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер
- •7. Бақылау:
- •Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •Тесттік тапсырмалар
- •Тақырыбы. Аритмияға қарсы заттар.
- •Оқыту міндеттері:
- •Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •3. Хронометраж
- •6. Әдебиет:
- •1. Пропранолол 2. Гепарин 3. Кораксан (ивабрадин) 4. Дибазол
- •5. Фуросемид
- •«Жүрек-қантамырлар жүйесі» модулі бойынша студенттердің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1. Тақырыбы: Жүректамыр жүйесінің патологиясы кезінде фитопрепараттардың қолдану көрсеткіштері.
- •5. Орындау шарттары:
- •7. Баға қою шарттары:
- •8. Әдебиет Негізгі:
- •Қосымша:
- •9. Бақылау:
- •1. Тақырыбы: «Кенеттен өлімнің профилактикасы үшін қолданылатын дәрілік препараттар: қазіргі заманғы гиполипидемиялық заттар, антикоагулянттар»
- •Тапсырма:
- •Орындалу критерийлері:
- •Бағалау критерийлері:
- •8. Әдебиет Негізгі:
- •7. Бағалау критерилері:
- •8. Әдебиеттер
- •9. Бақылау:
- •Модуль «Зәржыныс жүйесі» «Зәр-жыныс жүйесі» модулі бойынша дәрістер кешені
- •1. Тақырыбы: «Зәр шығару жолдарының жұқпалы ауруларын емдеудегі негізгі бағыттар»
- •3. Дәрістердің тезистері
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Тексеруге арналған сұрақтар (кері байланыс)
- •1. Тақырыбы: «Зәр айдайтын заттар».
- •3.Дәрістердің тезистері
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Тексеруге арналған сұрақтар:
- •Оқыту міндеттері:
- •3. Хронометраж
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер:
- •Тест №9
- •Тест №15
- •2 Жасар балаға зәр шығару жолдарының инфекциясында тағайындауға болатын препарат
- •Тақырыбы. Гломерулонефрит түрлерінің фармакотерапиясы принциптері.
- •Оқыту міндеттері:
- •Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •Гепариннің негізгі әсер ету механизмі
- •Тақырыбы. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігін емдеудің негізгі бағыттары. Балалардағы сбж фармакотерапиясының ерекшеліктері.
- •Оқыту міндеттері:
- •4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •Тесттік тапсырмалар
- •2.Оқытудың міндеттері
- •4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •Оқыту міндеттері:
- •3. Хронометраж
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер:
- •Бақылау:
- •Тесттік тапсырмалар
- •«Зәр-жыныс жүйесі» модулі бойынша студенттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар
- •7.Рефератты безендіруге және орындалуына қойылатын талаптар:
- •10. Әдебиет
- •1. Тақырыбы: «Несеп тас ауруының дәрілік емі»
- •5.Орындау критерийлері:
- •Қорытынды
- •7. Бағалау критерийлері:
- •8. Әдебиет
- •Модуль «Эндокринная система» «Эндокринді жүйе» модулі бойынша дәрістік кешен
- •3. Дәрістің тезисі.
- •4. Power Point бағдарламасындағы иллюстрациялық материалды пайдалану
- •5. Ұсынылатын әдебиеттердің тізімі
- •Практикалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқау
- •1.Тақырыбы. «Гипергликемияда, гипогликемияда қолданылатын дәрілік заттар»
- •3. Сабақтың хронометражы
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет:
- •7. Бақылау.
- •Тест №1
- •Тест №7
- •Тест №9
- •Тест№10
- •Соөж-на арналған әдістемелік нұсқау
- •1.Тақырыбы. «Гипотиреоз және гипертиреозда (антитиреоидты заттар) қолданылатын дәрілік препараттар»
- •6. Әдебиет:
- •Тест №7
- •Тест №8
- •Тест №13
- •Тест №14
- •Тест №15
- •Тест №20
- •Ответы тестовых заданий для самоконтроля
- •3. Хронометраж Сабақтың ұзақтығы 2 сағат (100 мин.)
- •6. Әдебиет: Негізгі:
- •Өзіндік бақылауға арналған тесттік та
- •Стероидты құрылымды гормондарға жатады:
- •Тест№10
- •Тест№19
- •Тест№20
- •«Эндокринді жүйе» модулі бойынша студенттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1. Тақырыбы: «Балаларда қолданылатын инсулиннің негізгі препараттары»
- •5.Орындау критерийлері:
- •9. Бақылау (сұрақтары):
- •1.Тақырыбы: «Семіру кезіндегі фармакотерапия принциптері»
- •5. Орындау шарттары:
- •7. Баға қою шарттары
- •8. Әдебиет
- •9. Бақылау сұрақтары:
- •Орындалу түрі: презентация.
- •Орындалу көрсеткіштері:
- •6. Презентацияны безендіруге талаптар:
- •8.Әдебиеттер
- •9. Бақылау
- •Модуль «Тірек-қимыл жүйесі, тері және оның қосалқылары» «Тірек-қимыл жүйесі» модулі бойынша практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар
- •Тақырыбы. Буындық синдромда қолданылатын қабынуға қарсы заттар. Жастық аспектіде қолданудың ерекшеліктері.
- •Оқыту міндеттері:
- •Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •Тест №10
- •Тақырыбы. «Тірек-қимыл жүйесі, тері және тері қосалқылары».
- •Оқыту міндеттері: Когнитивті компетенция
- •Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •«Тірек-қимыл жүйесі, тері және оның қосымшалары» модулі бойынша студенттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1.Тақырыбы: «Қаңқаның қалыптасуына әсер ететін және кальций-фосфор алмасуын реттейтін препараттар. Балалар практикасында қолдану ерекшеліктері»
- •3.Задачи обучения:
- •4. Орындау түрі:
- •5. Орындау критерийлері:
- •6. Реферативті жұмыстың құрылымы:
- •7.Рефератты безендіруге және орындалуына қойылатын талаптар:
- •10. Әдебиет
- •Бақылау:
- •1. Тақырыбы: «д» витаминінің уытты әсерлері»
- •5.. Орындау шарттары:
- •4) Қорытынды
- •6. Орындалу мерзімі: «Тірек қимыл жүйесі, тері және оның қосымшалары» модулі бойынша аралық бақылауға дейін
- •8. Әдебиет
- •9.Бақылау:
- •«Жалпы медицина» мамандығы бойынша 3 курс студенттеріне емтиханның 2 кезеңін өткізуге арналған емтихандық препараттар тізімі (рецепт жазу үшін)
- •Жағдайлық есептер
- •Жағдайлық есептердің жауаптары:
- •Тесттік тапсырмалар
- •228.Кіші эпилептикалық ұстама кезінде таңдамалы препарат:
- •411 Тікелей емес әсерлі антикоагулянттарға төменде аталғандардың барлығы жатады, біреуінен басқасы:
- •422.Темір препараттарының жанама әсерлері:
- •469.Темір препараттарының жанама әсерлері:
- •470.Темір препараттары:
- •Тесттік тапсырмалардың жауаптары
- •Пәннің оқу -әдістемелік құралдармен қамтамасыз етілу кестесі
6. Тексеруге арналған сұрақтар (кері байланыс)
№2 дәріс
1. Тақырыбы: «Зәр айдайтын заттар».
2. Мақсаты: студенттерді зәр айдайтын заттардың жіктелуі, әсер ету механизмі және сипаттамасымен, рационалды емдеу мен таңдау қағидаларымен таныстыру».
3.Дәрістердің тезистері
Зәр айдайтын заттар (диуретиктер) – зәрмен су мен тұздардың шығарылуын күшейтетін және организмнің тіндері мен қуыстарында сұйықтықты азайтатын дәрілік заттар. Диуретиктердің әсер ету механизмі әртүрлі және нефронның әртүрлі бөлімдеріндегі үрдістерге ісер етеді. Жіктелуі: әсер ету механизмі және химиялық құрылымы, әсерінің орналасуы, К+ шығарылуына әсері, әсер ету күші, жылдамдығы мен ұзақтығына байланысты. Сонымен қатар, бұйрек қанайналымына және аздап– түтікшелерге әсері бар факультативті диретиктерді: Са++антагонистері; ангиотензинге айналдырушы ферменттің (ААФ) ингибиторлары; допаминнің агонистерін бөліп қарастырады.
Зәр айдайтын заттармен емдеудегі қағидалар:
Берілген науқасқа тиімді ең әлсіз диуретиктердітағайындау;
Зәр айдайтын заттарды тиімді диурезді (белсенді диурез тәулігіне 800-1000 мл қосылуы, сүйемелдеуші ем кезінде тәулігіне 200 мл қосылуы) қамтамасыз ететін ең аз мөлшерде тағайындау;
Тиімділігі жеткіліксіз болған жағдайда әсер ету механизмі әртүрлі диуретиктерді қосып тағайындау.
Зәр айдайтын затты таңдау аурудың сипаты мен ауырлығына байланысты жүргізіледі. Шұғыл жағдайларда, мысалы өкпе ісінуі кезінде, әсері күшті және тез әсер ететін ілмектік диуретиктерді тамыр ішіне енгізеді. Сонымен қатарғ айқын ісінулік синдром кезінде (мысалы, созылмалы жүрек жетіспеушілігінің декомпенсация сатысындағы науқастарда) емді ілмектік диуретиктерді тамырға енгізуді тағайындаудан бастап, ары қарай науқасты фуросемидті ішке қабылдауға көшіреді.
Бәр препаратпен емдеудің тиімділігі жеткіліксіз болғанда әсер ету механизмі әртүрлі диуретиктерді біріктіріп тағайындайды: фуросемид + гидрохлортиазид, фуросемид + спиронолактон; калий ионының тепе-теңдігінің бұзылуының алдын алу үшін – фуросемид пен калий сақтаушы диуретиктерді бірге тағайындайды.
Ұзақ уақыт бойы емдеу үшін (мысалы, артериалды гипертензия кезінде) тиазидтер мен калий сақтаушы препараттар қолданылады.
Осмостық диуретиктер сулық диурезді арттыру және анурияның алдын алу үшін (мысалы, гемолиз кезінде), сондай-ақ басішілік және көзішілік қысымды төмендету үшін көрсетілген.
Карбоангидраза ингибиторларын глаукома (көзішілік сұйықтықтың түзілуін азайтады), талма ауруы (эпилепсия), биіктік ауруының жедел кезеңінде, ауыр гиперфосфатемия кезінде зәрмен фосфаттардың шығарылуын арттыру үшін қолданады.
4. Көрнекілік материалдар: мультимедиялық дәрістердің электрондық нұсқалары (студент кафедрадан алуы тиіс)
5. Әдебиеттер:
Негізгі:
Фармакология. Харкевич Д.А. Мемлекеттік тілдегі аудармасы, 2004, 604 б.
Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 10-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008 - 752 с.
Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. - 415 с.
Қосымша:
Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2007. т. 1-2. – 1206 с.
Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006. - 1648 с.
Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. – 704 с.
Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. Дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.-591 с.
Клиническая фармакология и фармакотерапия. /Под ред. В.Г.Кукеса. – ГЭОТАР.: Медицина, 2004. – 517 с.
Л.В.Деримедведь, И.М. Перцев, Е.В. Шуванова, И.А.Зупанец, В.Н. Хоменко «Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии» -Издательство «Мегаполис» Харьков 2002.-с.782
Справочник врача общей практики. Издание Москва ЭКСМО – ПРЕСС, 2002. т. 1-2. – 926 с.
Лоуренс Д.Р., Бенетт П.Н. Клиническая фармакология. – М.: Медицина, 2002, т.1-2. – 669 с.
Оксфордский справочник по клинической фармакологии и фармакотерапии. – М.: Медицина, 2000. – 740 с.
Сатоскар Р.С., Бондаркар С.Д. Фармакология и фармакотерапия, в 2 томах: Пер. с англ. – М.: Медицина, 1999 г.
Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) - Санкт-Петербург, 1998.- 1043 с.
Белоусов Ю.Б., Моисеев В.С., Лепахин В.К. Клиническая фармакология и фармакотерапия. - М: Универсум Паблишинг, 1997. – 529 с.