85. Геологиялық барлау жұмыстарының сатылығының маңызы.

Геологиялық барлау жұмыстарын саты-сатысымен жүргізу жөніндегі (қатты пайдалы қазбалар) НҮСҚАЛЫҚ Қазақстан Республикасының энергетика және минералды ресурстар Министрлігі 2006 жылғы 27 ақпандағы № 72 бұйрығымен бекітілген және ҚР әділет министрлігінде 2006 жылғы 14 наурызда № 4120 тіркеуге алынған. Осы аталған Нұсқалықты геологиялық карталау және қатты пайдалы қазбаларды іздеу, барлау және қазып алу жұмыстарын атқаратын барша жер қойнауын пайдаланушылар қолдануға міндетті.

Геологиялық барлау жұмыстары келесідей сатылармен жартылай сатылардан тұрады:

1-ші сатысы. Жер қойнауын аймақтық зерттеуі және ол келесі жартылай сатылардан тұрады:

1) 1-ші жартылай сатысы - ұсақ масштабты (1:500000 және оданда ұсақ) шолу геологиялық карталау;

2) 2-ші жартылай сатысы – ортамасштабты (1:200000) геологиялық карталау;

3) 3-ші жартылай сатысы – ірі масштабты (1:50000) геологиялық карталау.

2-ші сатысы. Іздеу жұмыстары.

3-ші сатысы. Іздеу-бағалау жұмыстары.

4-ші сатысы. Кенорындарды геологиялық барлау.

5-ші сатысы. Игерімдік барлауы. Геологиялық барлау жұмыстарының этаптылығы мен сатылығы

Перспективасы төмен нысаналарын зерттеуге қаржы шығынын жасамау үшін геологиялық барлау жұмыстарын әдетте жекеленген сатылар мен этаптарға бөлінеді; сөйтіп әр бір келесі жұмыс сатысының қажеттілігі алдыңғы саты қорытындысы бойынша анықталады (кесте 7 )

Сондықтанда дамушы елдерге арнап БҰҰ геологиялық зерттеулердің өзіндік сатылығын ұсынып отыр (кесте 7). Осыған ұқсастау геологиялық зерттеу сұлбасы басқа елдерде қолданылады, ал олар Ресейде қабылданған сұлбаға жақын.

86. Геологиялық барлау жұмыстарының сатыларың атап беріңіз.

Геологиялық барлау жұмыстары келесідей сатылармен жартылай сатылардан тұрады:

1-ші сатысы. Жер қойнауын аймақтық зерттеуі және ол келесі жартылай сатылардан тұрады:

1) 1-ші жартылай сатысы - ұсақ масштабты (1:500000 және оданда ұсақ) шолу геологиялық карталау;

2) 2-ші жартылай сатысы – ортамасштабты (1:200000) геологиялық карталау;

3) 3-ші жартылай сатысы – ірі масштабты (1:50000) геологиялық карталау.

2-ші сатысы. Іздеу жұмыстары.

3-ші сатысы. Іздеу-бағалау жұмыстары.

4-ші сатысы. Кенорындарды геологиялық барлау.

5-ші сатысы. Игерімдік барлауы.

87. Игерімдік барлау жұмыстарының мақсаттары.

Кенорындарды игеру кезіндегі кенөндіруші кәсіпорнындағы геологиялық қызметінің басты міндеттері болып табылатындар:

1) кәсіпорынның минералды-шикізат қорын нақтылауы мен кеңейтуі, барланған қорлардың шынайлығын арттыру, пайдалы қазбаларын толық және кешенді турде қазып алуы мен жерқойнауын қорғау;

2) кәсіпорындарды жобалауды, құруды және қайта құруды уақытымен және жоғары сапада геологиялық жағынан қамтамасыз ету;

3) кешіктірмей тиісті уақытында кенорнында жете және игерімдік барлау жұмыстарын атқару. Ондай жұмыстардың мақсаттары – есептелген қорлардың саны мен сапасын, кенорнын игерудегі тау-кен техникалық, гидрогеологиялық, инженерлі геологиялық жағдайларын анықтап отыру;

4) озық тәжірибелерді, ғылыммен техниканын жаңа жетістіктерін еңгізе отырып пайдалы қазбалар кенорындарын геологиялық зерттеулер жұмыстарын атқарудың әдістерімен ұйымдастыруларын жетілдіру;

5) игерудегі кенорындардың геологиялық зерттеулеріне қатысты әдістерімен техникалық жабдықтарды жетілдіру жөнінде және пайдалы қазбаларды тиімді пайдалануымен жерқойнауын қорғау жөндерінде ұсыныстар дайындау;

6) негізгі және ілеспе пайдалы қазбаларды және олардың құрамдарындағы компоненттері қорларының өзгерулерімен қалдығын тиісті уақытта есепке алып отыру;

7) кәсіпорынның есебіндегі және ҚжМК (ГКЗ) бекіткен, баланста тіркелген пайдалы қазбалар қоры санынан қазып алу кезінде жоғалтып алған яғни игерімдік барлау жұмыстары нәтижесінде, қазып алу кезінде расталмаған қорларды тиісті жолдарымен тіркеуден шығару;

8) келешекте жер қойнауын зерттеуде, кенорындарды игеруде қажет болулары ықтимал деген геологиялық құжаттамаларды, таужыныстарымен кендердің үлгілерін, кернді, сынамалардың дубликаттарын сақтауын қамтамасыз ету;

9) тау-кен жұмыстары аяқталуында геологиялық құжаттамаларды толықтырып және тиісті жолымен кәсіпорын жабылғанда сақтауға табыс ету.