32. Жерасты әдісімен қазып алу кезіндегі игерімдік барлаудағы қолданылатын техникалық амал-құралдарды атаңыз.

Игерімдік барлаудың әдісін және байқаулар торабы тығыздығын таңдауы кезінде дайындықтық және тазартпа тау-кен қазбаларды жүргізулеріне бас әсерін тигізетін геологиялық мәліметтер негіз болады. Барлау ұңғылар торабының тығыздығы тектондық біркелкі блоктар ұзындығымен анықталады. Игерімдік барлаудың бір міндеті төменгі деңгейжиектегі тектондық біркелкі учаскелердің орның дәлдіктеу. Ұңғыларды орналастыруда блок бойынша ең болмағанда бір кескін пайда болуын қарастыруы қажет.

Ұңғылар, негізінде тік беткейлерде және горизонтальді кескіндерде орналастырылады, кейде «бұма» турде бұрғылауы қолданады, сонда ұңғылар руданы бірнеше барлау сызықтарында кесіп өтеді. Осыған орай, барлау торабы біркелкі стандартты болып келуі мүмкін емес, оның параметрлері өзгермелі болуы ықтимал. Геофизикалық зерттеулер міндетті турде қолданылуы тиіс және олар барлау-игеру жұмыстары сапасын арттырады.

Горизонтальді, көлбеу жатыстағы және қалыңдығы мен жатыс бүрыштары өзгермелі болып келген кен денелерді игерімдік барлауы тектондық көзқарастар аса күрдел болып келеді. Барлау мақсаттарында кен денесінің жатыс бұйырында жүргізген дайындықтық қазбалар қолданылады. Олардан жоғары бағытталған ұңғылар бүрғыланады, көптеген жағдайларда олар бір нүктеден бірнеше оқпан тараған үлгіде бұрғыланады.

Кен денелер құрылымдары аса курделі (желі, желі тәрізді белдемдер) болып келетін сирек және асыл металдар кенорындары штректер, орттар, рассечкалар жүргізуі арқылы жүзеге асырылады.

Жер астында ілеспе игерімдік барлауы кезінде кескіндеу және тазартпа қазбалар геологиялық құжаттау мен сынамалауға арналады және шпурлар мен бұрғылау-атқылау ұңғылардың шламдары сынамалауға алынады. Кейбір жағдайларда пайдалы компоненттердің мөлшерін геофизикалық әдістермен анықтауы орын алған

33. Тау-кен кәсіпорындарындағы сынамалаудың негізгі міндеттері.

Сынамалаудың негізгі мақсаты – руда сапасы жөнінде сан түрде мәліметтерге йе болу. Тау-кен кәсіпорнында рудаларды сынамалау арқылы келесідей мәселелер шешімін табады:

1. кен денелердің контурларын анықтау;

2. рудалардағы пайдалы компоненттердің мөлшерлерін анықтау (қорларды есептеуге қажет болады);

3. өңдеудің технологиялық сұлбаларымен ерекшеленетін руданың табиғи типтерімен өнеркәсіптік сорттарының кеңістікте алар орындарындағы заңдылықтарың айқындау;

4. руда құрамындағы пайдалы компоненттері арасындағы корреляциялық байланыстарды анықтау және қоспа элементтердің қорларын есептеу;

5. руда мен еңгізген тау жыныстардың физика-механикалық қасиеттерін анықтау;

6. қазып алу кезінде руданың кемсізденуі мен жоғалымдарын бағалау;

7. руданы қазып шығарудың жоспарын және концентраттар мен өнеркәсіптік өнімдегі пайдалы компоненттері таралуы балансын құру;

8. тазартпа қазып алу жұмыстарын және қазып алған руданың сапасың шүғыл түрде басқарып тұру;

9. тау-кен өңдіруші кәсіпорыны мен руданы қолданатын кәсіпорындар арасындағы коммерциялық есеп айырысуда қажет мәліметтерімен қамтамасыз ету.