5.6 Есеп айырысу-төлем ведомостілерін жасау

Тексеру және бағалаудан кейін есеп бөліміне түскен өндірім және еңбек ақы бойынша құжаттар жұмысшылардың табельдің нөмірлері бойынша топтастырылып, сомасы жинақталады. Бұл жиынтықтарды еңбек ақы есебінің жиынтық карточкасына (жұмысшының есеп парағына, есеп айырысу карточкасына, есеп айырысу парағына) түсіреді. Онда жұмысшының аты-жөні, тегі, оның табельдік нөмірі, құжаттың шыққан цехын, учаскісін, күнін, нөмірін, норма-сағатты, әрбір құжат бойынша еңбек ақы сомасын және т.б. төлемдерді көрсетеді. Карточканың мәліметтері есеп айырысу-төлем ведомостілерін жасау үшін қолданады.

Бұд ведомостілер құрылымдық бөлімшелер бойынша жасалады. Ведомостінің «Есептелді» деген бөлімінде еңбек ақының түрлеріне байланысты (негізгі кесімді бағалар бойынша төлемдер, мерзімдік еңбек ақы, жұмысты артық орындағаны үшін төлем ақылар, сыйақылар, ауру қағазы бойынша төлемдер және т.б.) есептелген сомалары көрсетілсе, ал «Ұсталды және есепке алынды» бөлімінде ұсталған жеке табыс салығы, атқарушы парақтар бойынша ұсталымдар, еңбек ақы есебінен берілген аванс, зейнетақы қорына аударымдар және басқа да ұсталымдар, есепке алулар мен төлемдер көрсетіледі.

Айдың соңында әрбір жұмысшыға төленуге тиісті сома есептеліп, ведомості балансталынады (теңестіріледі). Бұл ведомості екі қызметті қатар атқарады:

біріншіден – онда жұмысшылармен еңбек ақы бойынша есеп айырысу жүргізіледі;

екіншіден - қызметкерлермен еңбек ақы бойынша есеп айырысу шоты бойынша аналитикалық есептің нысаны болып саналады және оның көрсеткіштері еңбек бойынша әртүрлі анықтамалар мен статистикалық есептілікті жасауға қолданылады.

Есеп айырысу-төлем ведомостісі бір мезгілде еңбек ақыны төлеу үшін де пайдаланылады.

Көптеген кәсіпорындарда есеп айырысу-төлем ведомостісінің орнына еңбек ақыға жататын барлық есептеулер мен одан ұсталынатын ұсталымдар көрсетілген арнайы есеп айырысу ведомостісі және жұмысшының аты-жөні, тегі, табельдік нөмірі және оның қолына тиісілі сомасы көрсетілген төлем ведомостісі бөлек жасалады.

Кейбір ұйымдар бір жылға ашылатын кітап ретінде жинақталған есеп айырысу ведомостілерін қолданады.

Есеп айырысу-төлем ведомостілерінің мәліметтері негізінде жұмысшылардың әрбір категориялары және жалпы құрылыс бойынша еңбек ақының жиынтық ақпары жасалынады.

Еңбек ақының жиынтық ақпарының негізінде синтетикалық есеп шоттары бойынша қажетті жазулар, қызметкерлермен еңбек ақы бойынша, бюджетпен салықтар және басқа да міндетті төлемдер бойынша есеп айырысулар, зейнетақы қорымен есептеулер жасалады. Сонымен қатар бұл ақпардың көрсеткіштері құрылыс ұйымдарындағы еңбек және еңбек ақы есебін жасауға да қолданылады. Еңбек ақыны тұтынушы-шоттар бойынша бөліп, тарату үшін өңдеу (дайындау) кестелері жасалады (16 кестені қараңыз).

16 Кесте – Құрылыс ұйымдарында ай ішіндегі еңбек ақыны бөлу кестесі

Жолдың нөмірі	Табельдің немесе нарядтың нөмірі	Учаскі, цехтың аты, Прораб, бригадирдің аты-жөні	Адам-сағат			Табель, наряд бойынша есептелген сома, теңге	Шоттар, аралық шоттар және есеп сандары бойынша сома, теңге
			Кесімді		Мерзімдік		902-1/ 8110	902-3/ 8110/2	932/ 8310	934/ 8410
			Орындалған жұмысқа есептелген норма	нақты
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
1	129	Бригада Ким В.С. және т.б.	310	300	-	1200000	550000	430000	85000	135000