13 Кесте – Бригада мүшелері арасында кесімді еңбек ақыны жұмысшылардың тарифтік бағасына пропорционалды бөлу

Жұмысшының аты-жөні	Жұмысшының разряды	Орындалған сағат саны	Сағат- тық тарифтік баға, теңге	Тарифтік баға бойынша еңбек ақы (3б4б)	Бөлу коэффи-циенті (7б5б)	Кесімді еңбек ақы сомасы
1	2	3	4	5	6	7
Ахметов Ж.Н.	3	160	1,18	22174-40		25299-20
Ким В.П.	5	175	1,54	31652-25		36113-00
Карасева О.А.	4	180	1,35	28540-80		32562-00
Петров В.С.	2	180	1,08	22833-00		26049-00
Жиынтығы	-	-	-	105200-45	1,1409	120023-00

Бригада мүшелері арасында кесімді еңбек ақыны орындалған уақытқа немесе тарифтік бағаға пропорционалды бөлу әрдайым әрбір жұмысшының ұжым еңбегінің нәтижесіне қатысқан деңгейіне сәйкес еңбек ақыны қамтамасыз ете алмайды.

Сондықтан құрылыста кесімді еңбек ақыны бригада мүшелері арасында бөлу үшін еңбекке қатынасу коэффициентін (ЕҚК) қолдану арқылы жүзеге асырылады. Бұл үшін ай сайын әрбір жұмысшыға ЕҚК тағайындалады. Бірнеше мамандықтарды игергені үшін, жұмысты жоғары сапамен және ақаусыз орындағаны үшін, күрделі және жауапты жұмыстар үшін жоғарғы коэффициент тағайындалады, ал еңбек тәртібін, техникалық қауіпсіздікті бұзғаны үшін, материалдарды, құрылғылар мен мүліктерді ұқыпсыз пайдаланғаны үшін, бригадаидың тапсырмасын орындамағаны үшін, жұмыстағы интенсивтіліктің жетіспеушілігіне және тағы басқа да кемшіліктері үшін – төмендетілген коэффициент бекітіледі.

Кей жағдайда жұмысшыға, оның жұмысқа қатынасуына қарай екі коэффициент қатар тағайындалуы мүмкін. Мұндай жағдайда еңбек ақы жиынтық коэффициент бойынша есептеледі.

Мысалы жұмысшының жеке нәтижелері үшін 1,3 жоғарғы коэффициент және біруақытты 0,8 төменгі коэффициент тағайындалды делік, бұл жағдайда ЕҚК 1,3-(1-0,8)=1,1-ге тең болады. ЕҚК әрбір жұмысшыға бригада мүшелерінің жалпы жиналысында немесе кеңесінде ашық дауыстың негізінде тағайындалады. Отырыстың (жиналыстың) хаттамасы табель және тапсырмамен (нарядпен) бірге ЕҚК есепке ала отырып, еңбек ақыны есептеу үшін есеп бөліміне беріледі. ЕҚК бойынша тек кесімді өндірім және аккорттық – тапсырма бойынша сыйақы, сонымен қатар жұмыстың нәтижесі үшін сыйақылар бөлінеді.

ЕҚК есепке ала отырып, бөлінетін жалпы өндірімге мыналар қосылмайды:

• түнгі уақыт және жұмысты артық орындағаны үшін үстеме төлемдер;

• демалыс және мейрам күндеріне төлем ақылар;

• орташа еңбек ақы бойынша үстеме төлемдер;

• жұмыстың қозғалмалы және жылжымалы сипаты үшін еңбек ақыға үстеме ақылар;

• бригаданы басқарғаны үшін төлемдер;

• уақытша еңбекке жарамсыздығына және жүктілікке байланысты төлемдер;

• жоғарғы кәсіптігі үшін үстеме ақылар;

• ұтымды ұсыныстарға сыйақылар мен біреттік жеке сыйақылар.

ЕҚК есепке ала отырып, еңбек ақы былай есептеледі: алдыменен, орындалған жұмыс уақыты және сағаттық тарифтік бағаға байланысты тариф бойынша жұмысшының жалпы еңбек ақысы анықталады. Еңбек ақының жалпы сомасынан тапсырма (наряд) бойынша тарифтік еңбек ақыны шегеру арқылы ЕҚК есепке ала отырып, бөлінетін еңбек ақы сомасы анықталады. Содан соң әрбір жұмысшының тариф бойынша еңбек ақысын оған бекітілген ЕҚК-не көбейтудің нәтижесінде ұжымдық өндірімді бөлу үшін есептік деңгей анықталады. Бригаданың кесімді өндірімін жалпы есептік деңгейге бөлу арқылы кесімді өндірімнің коэффициенті анықталады. Өндірім коэффициентін әрбір жұмысшының еңбек ақысының шартты есептік деңгейіне көбейту арқылы әрбір жұмысшының өндірім сомасы анықталады. Тариф бойынша әрбір жұмысшының еңбек ақысын және өндірім сомасын қосудың нәтижесінде ЕҚК есепке ала отырып, жұмысшының еңбек ақысы анықталады.