
- •«Экономика және өңдірісті ұйымдастыру»
- •Дәрістер кешені
- •1.1. Кәсіпорынның мәні және сипаттамасы
- •1.2. Кәсіпорынның топтастырылуы
- •1.3 Кәсіпорын басқару объектісі ретінде
- •1.4 Кәсіпорынды басқару функциялары
- •2.1.2 Негізгі құралдар есебінің міндеттері
- •2.1.3 Негізгі құралдар есебінің бірліктері
- •2.1.4 Негізгі құралдардың жіктемесі
- •2.1.5 Негізгі құралдарды мойындау (тану)
- •2.1.6 Негізгі құралдарды бағалаудың түрлері
- •2.2 Негізгі құралдардың қозғалысының есебі
- •2.3 Негізгі құралдардың тозу есебі
- •2.3.1 Негізгі құралдардың тозуы және амортизациясының түсінігі
- •2.3.2 Амортизацияны есептеу әдістері
- •2 Кесте – Кумулятивтік әдіс бойынша амортизациялық аударымды есептеу
- •2.4 Негізгі құралдарды қайта бағалау
- •2.5 Кейінгі шығындар
- •2.6 Негізгі құралдардың істен шығу (есептен шығару) есебі
- •2.7 Негізгі құралдарды түгендеу
- •3.2 Материалдық емес активтердің түрлері
- •3.3 Материалдық емес активтерді өлшеу
- •3.4 Ішкі жасалған материалдық емес активтерді бағалау
- •3.5 Шығындарды мойындау
- •3.6 Кейінгі шығындар
- •3.7 Алғашқы мойындаудан кейінгі бағалау
- •3.8 Материалдық емес активтердің бары және қозғалысының есебі
- •3.9 Материалдық емес активтердің амортизациясының есебі
- •3.9.1 Материалдық емес активтердің амортизациясы
- •3.9.2 Амортизацияны есептеу әдістері
- •Материалдық қорларды бағалау
- •4.2.1 Материалдық қорларды өзіндік құнмен бағалау
- •4.2.2 Материалдық қорларды ең төменгі өзіндік құнмен және сатудың таза құнымен бағалау
- •4.2.3 Материалдық қоларды бағалаудың басқа да әдістері
- •6 Кесте – Орташа құн әдісі бойынша материалдарды бағалауды есептеу
- •7 Кесте – фифо әдісімен материалдарды бағалау
- •8 Кесте - Материалдық қорлардың қозғалысы жөніндегі шартты мәліметтер (қаңтар 2007 ж.)
- •9 Кесте - қорлардың сатылуы жөніндегі мәліметтер (қаңтар 2007 ж.)
- •10 Кесте – арнайы есептеу әдісі бойынша материалдарды бағалау
- •4.3 Материалдық қорлардың түсуін құжаттық жабдықтау (рәсімдеу)
- •4.4 Материалдық қолардың жұмсалуын құжаттық жабдықтау
- •4.5 Қоймадағы материалдық қорлардың есебі
- •Қоймадағы материалдар қалдығы есебінің ведомостісі (200 __ ж.)
- •4.6 Есеп бөліміндегі материалдардың есебі
- •4.7 Материалдық қорлардың синтетикалық есебі
- •4.8 Өндірісте материалдарды пайдалануды бақылау және оның есебі
- •4.9 Құрылғылар (жабдықтар) есебінің ерекшеліктері
- •Бақылау сұрақтары
- •5 Тарау. Еңбек ақы есебі
- •Тарифтік жүйе
- •Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру
- •Еңбек ақы нысандары мен жүйелері
- •5.4 Еңбек ақы қорының құрамы мен сипаттамасы
- •5.5 Еңбек ақы бойынша есеп айырысудың есебі
- •5.5.1 Мерзімдік еңбек ақы
- •12 Кесте – Бригада мүшелері арасында кесімді еңбек ақыны орындаған
- •13 Кесте – Бригада мүшелері арасында кесімді еңбек ақыны жұмысшылардың тарифтік бағасына пропорционалды бөлу
- •14 Кесте – Бригада мүшелері арасында кесімді еңбек ақыны еқк есепке ала отырып, бөлу
- •5.5.3 Орташа еңбек ақыны есептеу тәртібі
- •5.5.4 Кезекті демалыс уақыты үшін төлемдер
- •5.5.5 Еңбек ақыдан ұсталынатын ұсталымдардың есебі
- •5.6 Есеп айырысу-төлем ведомостілерін жасау
- •16 Кесте – Құрылыс ұйымдарында ай ішіндегі еңбек ақыны бөлу кестесі
- •5.7 Еңбек ақы бойынша резерв есебі
- •5.8 Еңбекке ақы төлеудің синтетикалық есебі
- •Бақылау сұрақтары:
- •5.1. Өндірісті материальды техникалық қамтамасыз етудің міндеттері
- •Жоспары:
- •Өндірісті техникалық дайындаудың мазмұны мен кезеңдері
- •Ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру
- •Өндірісті ғылыми-технолоигялық дайындау
- •Ғылыми – техникалық прогресс қазіргі дамудың факторы ретінде.
- •2. Ақпараттық-коммуникациялық төңкеріс жағдайындағы ұлттық мемлекеттердің даму ерекшеліктері.
- •3. Ақпараттық технологиялардың адам факторына әсері.
- •4. Ғылыми-техникалық және инновациялық саясаттардың қалыптасуы.
- •5. 2003-2015 Жж. Дейінгі Қазақстан Республикасының индустриалды-инновациялық стратегиясы.
- •Ниокр-ды қаржыландыру жағдайлары мен көздері.
- •Индустриалды-инновациялық стратгегияны жүзеге асыруда қр даму институттарының рөлі.
- •Венчурлік кәсіпкерлікті ұйымдастыру мен дамытуды ынталандыру.
- •1. Ағындық өндірістің жалпы сипаттамасы
- •6.1. Еңбек ақының мәні және оған әсер ететін факторлар
- •1. Құрал-сайман шаруашылығынның мақсаты, міндеттері мен құрамы
- •Жөндеу шаруашылығының міндеттері мен құрамы
- •1. Энергетика шаруашылығының мақсаты, міндеттері мен құрамы
- •1. Көлік шаруашылығынның мақсаты, міндеттері мен құрамы
- •14.1. Жөндеу шаруашылығын ұйыдастыру.
- •15.2. Қойма шаруашылығын ұйымдастыру
- •Қойма шаруашылығы деп кәсіпорынның негізгі және қосалқы цехтарын материалды ресурстармен қамтамасыз ететін және сақтайтын қоймалар кешенін айтамыз.
- •5.1. Өндірісті материальды техникалық қамтамасыз етудің міндеттері
- •6.1. Еңбек ақының мәні және оған әсер ететін факторлар
- •9.1.Өндірістің экономикалық тиімділігінің мәні, критерилері және көрсеткіштері
- •10.1. Өндірісті ұйымдастырудың формалары.
- •11.1. Өндірісті шоғырландыру, өндірісті мамандандыру, өндірісті кооперациялау және өндірісті құрамдастыру.
- •12.1. Негізгі өндірісті ұйымдастыруды жетілдірудің мақсаты. Негізгі өндірісті ұтымды ұйымдастырудың принциптері.
- •13.1. Өндірістік цикл. Өндірістің типтері және оның техника – экономикалық сипаттамасы. Өндірісті ұйымдастырудың ағымдық әдісі.
- •14.1. Жөндеу шаруашылығын ұйыдастыру.
- •15.2. Қойма шаруашылығын ұйымдастыру
- •Қойма шаруашылығы деп кәсіпорынның негізгі және қосалқы цехтарын материалды ресурстармен қамтамасыз ететін және сақтайтын қоймалар кешенін айтамыз.
Тарифтік жүйе
Еңбек ақы есебінің маңызды элементі оның техникалық нормалануы, яғни жұмыстың түрлері бойынша еңбектің күрделілігі мен жұмысшылардың біліктілігін ескере отырып, жұмыс уақыты шығынын нормалау.
Тарифтік жүйе – еңбек ақыны дұрыс реттеудің негізі бола отырып, жұмыстың саны мен сапасына және жұмысшылардың біліктілігіне қарай еңбек ақыны саралауды қамтамасыз етеді. Тарифтік жүйе жұмысшылар мен қызметкерлердің мамандық дәрежесіне қарай жұмыстың әр түріне кететін жұмыс уақытының мөлшерін анықтайды. Жұмыстың күрделігіне қарай еңбек ақының мөлшері тарифтік жүйеде қаралады. Тарифтік жүйенің негізгі элементтері болып мыналар табылады:
тарифтік кесте;
тарифтік мөлшерлеме;
трифтік мамандық анықтамалары.
Тарифтік кесте арқылы жұмысшалар мен қызметкерлердің әрбір топтарының арасында төленуге тиісті еңбек мөлшерінің арақатынасы анықталады (сараланады). Тарифтік кестеде тарифтік еңбек ақы (сағаттық, күндік, айлық) осы саладағы әртүрлі жұмыстарға төленетін мөлшерде бектіледі. Тарифтік коэффициент әрбір разрядтың тарифтік мөлшерлемесінің бірінші разрядтың есептік мөлшерлемесіне қатынасын білдіреді. Тарифтік коэффициент осы разрядтағы жұмысшының сағаттық еңбек ақысын есептеу үшін қолданылады және ол бірінші разрядтағы жұмысшының тарифтік мөлшерлемесін оған бекітілген тарифтік коэфициентке көбейту арқылы анықталады.
Тарифтік мөлшерлеме разрядтар арасындағы еңбек ақы қатынастарын тағайындау үшін қажет. Тарифтік мөлшерлеме бірінші разряд үшін абсалюттік деңгейде тағайындалады және жұмысшының сағаттық мөлшерлемесін білдіреді. Басқа да разряд үшін тарифтік мөлшерлеме бірінші разрядтың мөлшерлемесін сол тарифтік кестедегі басқа разрядтардың тиісті коэффициеттеріне көбейту арқылы анықталады.
Тарифтік-мамандық анықталамалары өндірістің түріне байланысты мамандану ерекшеліктерін ескере отырып, әрбір сала бойынша немесе кәсіпорын бойынша бөлек жасалады. Ол осы салалардың күрделілігі мен нақтылығын және жауапкершілігін, сонымен қатар осы жұмыстарға бекітілген разрядтарды көрсете отырып, әрбір жұмыстың түріне өндірістік сипаттама береді. Соымен қатар анықтамада жұмысшыға разряд беру үшін оның дағдысы мен машықтану дәрежесінің сипаттамалары беріледі.
Басшылардың, мамандардың және орындаушылардың (қызметкерлердің) еңбек ақылары штаттық кестеде көрсетілген лауазымды төлемақының негізінде төленеді.
Жұмысшыларға тағайындалған разрядтар, лауазымдық жалақылар еңбек келісім шартында және бұйрықта көрсетіліп, ұйымның есеп бөліміне жұмысшылармен есеп айырысуды жүргізу үшін беріледі.
Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру
Еңбек ақы деп – салықтар мен басқа да ұсталымдарды шегермей жалданушы жұмысшыға орындаған жұмыстары үшін ақшалай немесе натуралдық түрде төленетін сыйақыларды түсінеміз.
Әрбір жұмысшының жал ақысы орындалған жұмыстың санына, спасына және күрделілігіне байланысты болады.
Жұмысшылардың материалдық қызығушылығын күшейті үшін сыйақы жүйесі, жыл ішінде жұмыстың нәтижесі бойынша марапаттау және басқа да материалдық ынталандыру жүйелері енгізілуі мүмкін.
Жұмыс берушіге әрбір жұмысшы үшін еңбек ақы көлемін тағайындауға құқық берілді. Бірақ, ол Қазақстан Республикасының заңында көрсетілген ең төменгі жалақы көлемінен төмен болмауы керек.