Мазмұны

Кіріспе 1

1 - тарау. Холдингті компаниялардың және олардың қатысуымен компаниялардың бірігуі 4

1.1.Холдинг – компанияларының экономикалық ролі 4

2.1.Холдинг және еншілес компания 4

1.2.Компаниялар топтарының құру механизмі 7

1.3.Қаржылық - өнеркәсіптік топтардың ұйымдасуының холдингтік формалары 7

2 - Тарау. Холдингтің құрылу тәсілі 8

2.1. Қаржылық және аралас холдингттер 10

2.2.Бағынышты және тәуелді компаниялар 16

3-тарау. Нарықтық орнату жағдайындағы холдингтің стартегиялық менеджменті 18

3.1.Холдингтік компаниядағы стратегиялық менеджменттің концепциясы 18

3.2 Холдингтің іскерлік саясатының стратегиялық анализі 19

3.3.Холдингтік компаниядағы өндірістік диверсификациясы 22

3.4.Ресейдегі холдингтерді нормативті – заңдармен реттеу 24

3.5.“Самұрық” мемлекеттік холдингі 27

Қорытынды 28

Пайдаланған әдебиеттер 31

Кіріспе

Менің курстық жұмысымның тақырыбы “Холдингтік компания”. Ең алдымен холдинг түсінігіне тоқталып өтсем. Жалпы “Холдинг”-шағын кәсіпорындарды топтап бір ортаклықтан басқару дегенді білдіреді. Оның мемлекетке тигізер үлесі өте зор. Менің курстық жұмысым 3-тараудан тұрады:

1-тарау Холдингтік компаниялардың және олардың қатысуымен компаниялардың бірігуі.

2-тарау Холдингтің құрылу тәсілі.

3-тарау Нарықтық орнату жағдайындағы холдингтің стратегиялық менеджменті

Холдингттік компаниялардың екі негізгі түрі кең тараған: қаржылық (таза) және аралас. Қаржылық холдингттік компания қаржылық бақылауды және басқаруды жүзеге асыру мақсатымен құралады. Аралас холдингттік компания керсінше, белгілі бір кәсіпкерлік қызметтен айналысады: өнеркәсіптік, сауда көлік-логистикалық, несиелік-қаржылық және т.б.

Аралас холдингтен диверсификацияның жоғары дәрежесі мен және топ компанияларының арасындағы байланыстардың әлсіреуімен сипаталатын өндірістік концерндер немесе конгиомераттар болып табылатын ҚӨТ/ң көбісінің бас компаниялары ретінде тараған. Бірақ соңғы онжылдықтарда қаржылық және қаржылық емес фирмаларды көпұлттық топтың құрлымдарға біріктіретін қаржылық холдинттік компаниялардың артуы байқалып отыр.

Мұндай холдингтар қаржылық ұйымдар бола отырып басқа қаржылық институттардан-банктерден, инвестициялық қорлардан функционалды ерекшеліктері бар. Банктерге қарағанда холдинттік компаниялар қаржылық емес кәсіпорындарға яғни өнеркәсіптік, сауда, құрлыс және басқа да фирмаларға тікелей инвестицияларды жүзеге асыруда заңмен шектелмеген.

Компаниялар топтарын ұйымдастыру процесі “төменнен” немесе “жоғардан” жүруі мүмкін, кейде екі әдісі пайдалынады. Бірінші кезенде, “төменнен” жүргекн ұйымдастыруды заңды тәуелсіз құрылтайшы – компаниялардың бірігіп болашақ топтың ядросын құруымен өтеді. Кейін, бас холдинг компаниясының құрулуынан кейін, КҰК – дың прцесі “жоғардан” жүргізіледі. Сонымен қатар, бірнеше жағдайлар қарастырылуы мүмкін.

Ең көп таралған түрі, тандалған елде еншілес компанияны ашып, сол арқылы сауду - өткізу операцияларын өркендетіп отырып, жергілікті нарыққа басқа жерде өндірілген КҰК – ның өнімін өткізу, қызмет көрсету немесе жергілікті өндірісті ұйымдастыру әдетте, осындай еншілес – компанияларды 100 % түрде бас компания бақылап отырады. Кейіннен, бұл бақылау азаюы мүмкін. Бұл мысалы, КҰК – ды басқару деңгейінде қосымша капиталды еншілес компанияның кейбір акцияларын сату арқасында иемдену шешімі қабылданған жағдайда көрінеді. Бірақ, КҰК белгілі бір елден инвестицияны шығару жөнінде шешім қабылдап, шетел енщілес компанияларда бас компанияның үстемді акционерлік бақылауы жойылмайды.

Еуропа мен Солтүстік Американың дамыған елдерінің көпұлтты компаниялардың көбісі фирманы іскерлік бақылау және олардың қызметік басқару мақсатымен олардың акцияларының бақылау пакетін иелену үшін құрылатын қаржылық немесе қаржылық-өнеркәсіптік компаниялардың ерекше түрі болып табылады. ҚӨТ/ң құрлымы мен басқарудың әртүрлі аспектілерін талқылағанда “холдингттік компания” терминімен қатар оған ұқсас ”аналық” немесе “бас” компания терминдерін де жиі қолданылады; холдингтік компанияға деген басқарушы қызметтің бөлінуіне байланысты, сонымен қатар “бас ұйым” деген де термин де қолданады.

1 - тарау. Холдингті компаниялардың және олардың қатысуымен компаниялардың бірігуі

1.1.Холдинг – компанияларының экономикалық ролі

Әр түрлі елдердің заңында “холдинг” түсінік арқылы түсініктімелер беріледі. Әртекте біз холдинг немесе холдингті компанияға келесідей түсінік береміз, олардың негізгі қызметі бірнесе бірнеше жекеленген заңды компанияларды бақылауды қамтамасыз ету болып табылады.Аталмыш тәуекелділіктітегі компаниялар дочерной деп аталады.

- ЖАҚ және ОАО – Р.Ф. заңына сәйкес;

- PLC,LLC,LTD – Ұлабритания заңына сәкес;

- Inc, Corp, LLC – АҚШ заңына сәйкес;

- AG, GmbH – Германия заңына сәйкес.

Холдингтік тіркеуші ел әрбір нақтылы жағдайда салық төлеу жүйесін таңдайды холдингке бақылау акция пакетті тиісілі және бір – бірімен бір бизнеспен баланысқан компаниялар, бірлестігі холдинг – концерн деп аталады (2.2сурет). Концерн басқаратын хлдинг негізгі болады және ол сәйкесінше басқарушы - холдинг.

Концерн – бұл заңды жеке фирма мен олардың финалдарының жүйесі, ол бір немесе бірнеше бизнесте капиталдарын біріктіре жұмыс атқарады. Концернге басқарушы холдинг біріңңғай мақсаттар мен атқаруға тиісті жұмыстарғы анықтайды. Ұйымдастыру басқару және бақылау конценрге холдинг тарапынан бір жүйе ретінде іске асады.

Холдинг

Дочерлік компания 1

Дочерлік компания 2

2.1.Холдинг және еншілес компания

Холдинг

Т1 Т2 Еншілес компания1 Еншілес компания 2

Б ірекен бизнес

К омпания тобы

к ооперация

Концерн = Холдинг + Еншілес компания 1 + Еншілес компания 2

2.2. сурет. Холдинг - концерні

Холдинг

Холдинг

Холдинг

Т

Еншілес компания1

Еншілес компания2

Еншілес компания3

Еншілес компания4

1 Т1 Т2 Т3

Т 2 Т3 Т4 Т4

кооперация Біріккен бизнес кооперация

Концерн = Холдинг 1+ Еншілес компания1 + Еншілес компания 2+

+ Холдинг2 + Еншілес компания 3 + Еншілес компания 4

Холдинг – негізгі басқарушы

Холдинг 1және 2 -

2.3. сурет Негізгі және

Американдық концерндерге негізінен 100 пайыз филиалдардың иелігінде, яғни дивизионды құрылымынды. Көптеген батыс европалық , жапониялық концерндердің бақылау пакетінің акциялары дочерлік компанияларының келгенде.

Холдингті кешенді стратегиялық жоспарлаудың жүйесі.

Холдингтің стратегиялық менеджменттің келесі деңгейін қарастырамыз . Ол стратегиялық жоспарлау Нарық жағдайында формальді жобалау басшылардың көп күмәнін тудырады. Әсіресеқазіргі кездегі тұрақсыз Ресей экономикасында. Бірақ кез – келген фирманың қызметін жоспарлау әсіресе ірі холдингтерде аталмыш жүйе жарамсыз. Формальді жоспарлау холдинг компаниялары үшін келесі жағдайда тиімді.

• перспективасы, стратегиялық жақсы ойлайтын барлық деңгейдегі басшыларды сый ақылайды ;

• әр түрлі жағдайда қабылданған ұжымдық құрылымдарды нақтылы түрде координаттайды;

• келесі бақылауға холдингтің қызмет көрсеткіштерін орнықтыруды жүргезе етеді;

• коорпорация басшылығынан өз шаруасы туралы есеп беруді қатаң талап етеді;

• компанияны шұғыл өзгерістерге дайын болуға дайындайды;

• холдингті әртүрлі деңгедегі қызметкерлер арасындағы байланыстың күшеюін арттырады.

Қалаған нәтижелерге жету үшін нақтылы экономикалық әсер ету үшін шараларын жасау жоспарлаудың мәні. Жоспарлаудың объектісі, қызметі және өзі болады. Аталмыш үшеуі де жоспарлаудың басқару функциясын іске асыру үшін қажет. Әр қайсысына белгілі бір ерекшеліктері бар, олар сәйес принциптерде көрініс табады. Холдингтің нарықтық экономикадағы жоспары нормативті сипатта болады. Себебі мақсаттың сипатта болады және коэфицент норматив жиынтығынан тұрады. Осылардың негізінде капиталды салымдар лагы анықталып, табыстың тарауы жүргізіледі және т.б.

Холдинг – компаниялар қазіргі КҰК – дың басында тұр, олардың көбісі әртарапталған концерндер болып табылады, ол дегеніміз – экономиканың әр түрлі салаларындағы компаниялардың бірлестігі. Осындай, құрылымдардың бөлшектенуі, тыс бөлімшелерінің шаруашылық қызметтің тәуелсіздігінің көбеюі – КҰК – ның басқару және өзара әсер механизмін қиындатады. Осы кезде, барлық серіктестердің қызметтерін біріктіретін және реттейтін қаржы – басқару орталығының қажеттілігі айқындалады. Бұл рөлді бас холдинг – компания атқарады. КҰК бизнесінің ұлғайған кезінде холдинг – компаниялардың тізбегінен қоса аралық субхолдингтерді қолдану тиімді. Бұл жағдайда, бас компания (әдетте қаржы – холдинг – компнания ) өзінің капиталынан бірнеше есе асатын капиталдарды басқару мүмкіндігін иемденеді. Бұл әсердің ұлғаюы мультипликативті эффект КҰК – ға ғаламды бәсекелесте көп жетістіктерге жетуге мүмкіндік береді.

Бөлшектелген топтың құрылымдарда жеке кәсіпорындарға қарағанда, көптеген артықшылықтар бар:

• Бір орталық барлық топ шегінде стратегиялық менеджментті жүзеге асырады.

• Біртұтас қаржы және салық саясаты акция ресурстарымен, инвестициялармен қолдануға мүмкіндік береді.

• Активтердің географиялық және салалық диверсификациялауды ортақ тәуекелділікті азайтады.

• Тік біріктіру және тұйық технологиялық тізбектерін құру өнеркәсіп шығындарын азайтуға және қоршаған ортаға әсердің азаюын қамтамасыз етеді.

• Горизанталды интеграцияда біртұтас инфрақұрылымды (банктік, телекоммуникациялық, өткізу, транспорттық) қолдануы транссакционды шығынды азайтады.

• Кадрларды дайындауға, қайта дайындатуға, квалификациясын жоғарлату үшін, деңгейдің жоғарлауы үшін қосымша ынтымалдарды жасау үшін, үлкен мүмкіндіктер береді.