Вопрос 4.Бронзавы век на т б. Рассяленне индаеурапейцау

Індаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі пачаўся ў бронзавым веку з часу рассялення на яе тэрыторыі індаеўрапейскіх плямён.

Прыкладна 3 – 2 тыс. гг. да н.э. адбыўся дэмаграфічны выбух, пачалося “вялікае перасяленне народаў”. На прасторах Еўропы рассяліліся плямёны індаеўрапейскай моўнай групы. Да часу асваення Еўропы індаеўрапейцы займалі прычарнаморскія і прыволжскія стэпы, куды трапілі з цэнтральнай Азіі. У выніку асіміляцыі мясцовага неалітычнага насельніцтва індаеўрапейцамі сфарміраваўся новы этнас – балты (літоўцы, латышы, прусы, яцвягі, куршы, земгалы, селы і інш.). Пачаўся балцкі этап індаеўрапейскага перыяду этнічнай гісторыі Беларусі, які храналагічна супадае з эпохай металу (3 – 2 тыс. гадоў да н.э. – ІV – V стст. н.э.). Балты жылі на тэрыторыі сучаснай Беларусі да прыходу сюды славян.

З рассяленнем індаеўрапейцаў змяніўся не толькі этнічны склад насельніцтва Беларусі, але змянілася і эпоха. Каменны век уступіў месца бронзаваму веку (3 – 2 тыс. гг. да н.э. – 1 тыс. гг. да н.э.). Старажытная эканоміка, заснаваная на паляванні, збіральніцтве і рыбнай лоўлі, паступова замянялася земляробствам і жывёлагадоўляй. Индаеурапейцы прынесли кола і калёсны транспарт, пахаванне ў курганах. У гэты пер-яд назіраецца вык-не медных і бронзавых вырабаў. На Беларусь медзь і бронза паступалі з Каўказа, Прыкарпацця і са Скандынавіі. Але ў бронзавым веку тут ў значнай ступені захоўваўся неалітычны ўклад жыцця. Для гэтай эпохі характэрны каменныя шліфаваныя сякеры, пласкадонны посуд і вынаходніцтва сфідравальнага станка. Чалавек спазнаў тэхніку ткацтва: пляцёныя вырабы былі з валокан крапівы ці лёну, са стужак скуры, кары, тонкіх лазовых дубцоў. У грам-ве дамінуюць патрыярхальныя адносіны, якія прыходзяць на змену матрыярхату.

Шнуравики- старажытныя индаеурапейцы.

Балты- продки латышоу.(усходния, заходния(ятвяги, прусы, галинды), дняпроуския)

Вопрос 5.Жалезны век на тэр. Б. Пачатак рассялення славян и славянизацыя балтау.

Бронзавы век уступіў месца жалезнаму веку(7 ст. да н.э.- 5 ст. да н.э.). Яки стау заключным этапам першабытнасці на тэр-рыі Беларусі, які хар-ся з`яўленнем і распаўсюджваннем металлургіі, вырабаў жалезных прылад працы і зброі. Вынайшли жалезную руду (яе называли балотнай, т.ш. знаходзили яе па бурым колеры на балоце або пад дзирваном лугу) и выплауляли з яе у сырадутных домницах (печах, зробленых з глины) порыстую масу- крычнае жалеза. Развивалася земляробства, якое стала ворным (выкарыстоувалися драуляныя ралы з жалезным наканечникам). У працэссе пераходу ад збиральництва да земляробства :1) матычнае (каменная або рагавая матыка) и 2) падсечна- агнявое (барана-сукаватка). Жалезная сякера і саха з жалезным нарогам, сярпы і косы дазволілі значна павялічыць плошчы, занятыя пасевамі, што ў сваю чаргу не толькі забяспечвала нас-ва прадуктамі харчавання, але і давала магчымасць ствараць пэўныя запасы. Палепшылася апрацоўка дрэва, пашырыўся тавараабмен. Родавая абшчына у працэсе рассялення людзей на новых землях у пошуках урадливай глебы и пашы для жывёлы пачала ператварацца у суседска-родавую, якая склалася канчаткова ужо у 8 ст. н.э. На чале абшчыны стаяу выбарны савет старэйшын. Паявилася маёмасная няроунасць сярод людзей. Памиж ими узникали сутычки и для абароны людзи пачали будаваць умацаваныя паселишчы- гарадзішча.

Другая хваля вял. перасялення народаў пачынаецца ў 2 ст. н.э. і звязана з миграцыяй готаў. Готы – аб`яднанне германскіх плямёнаў, якія пражывалі на берагах Балтыйскага мора. У 3-ім ст. яны перасяляюцца ў Прычарнамор`і і ствараюць Гоцкі саюз, куды ўвайшлі і славянскія плямёны, якія пражывалі на тэр-ыях сучасных Усх. Германіі, Польшчы і Славакіі, аднак хваля новых качэўнікаў(гунаў) прыйшла ў Прычарнамор`е і вымусіла готаў перамясціцца на захад. Гунскі саюз найбольш магутным стаў пры Атыле, які стаў прытэндаваць на частку тэр-рыі Заходн. Рымскай імперыі. У 451 г. гуны ўварваліся ў Галію, але былі разбіты рымлянамі. Пасля смерці Атылы дзяржава гунаў распалася. Гэты пер-яд супадае з перасяленнем славян на тэр-рыю Беларусі. Гэты працэс расцягнуўся з 6 па 11 ст. Яны распалися на 3 группы:1) заходния(паляки,чэхи) 2)усходния (беларусы, руския, украинцы) 3) паудневыя(сербы, славяне, харваты, балгары).

У 6-8 ст. н.э. пачынаецца актыунае рассяленне славян.У 8-9 ст. н..э. фармируецца некальки абъяднанняу усходних славян:

1)Крывичы-палачане. Рассялилися па цячэнни Зах. Дзвины. Иснуе 3 версии паходжання назвы: *Ад прозвишча старажытнага рода Крыу. *ад имя язычницкага Бога балтау Крыва *ад слова крэуныя-близкия па крыви.Утварылися у вынику славянизацыи балтау-змяшэнне прышлых славянских плямён з мясцовыми балцкими.

2)Дрыгавичы. Пд суседзи крывичоу. Жыли памиж Прыпяццю и Дзвиной.Назва ад слова дрыгва- балота, пасярод якога яны жыли, т.я. Прыпяцкае палессе было амаль суцэльным вялизным балотам.

3)Радзимичы. Пасялилися у басейне раки Сож. Назва ад имя Радзим.

Да 10 ст. Усх славяне стали асноуным нас. Усих усх. славян гисторыки называюць “старажытнаруская народнасць.”Міжрэчча Буга і Немана было заселена змешаным у этнічных адносінах нас-вам. Рассяленне ўсх. Славян на тэр-рыі Беларусі супала па часе з разлажэннем першаб. грам-ва і развіццём на бел. землях феад. адносін, а таксама фарміраваннем першапачатковых дзярж. утварэнняў – княжанняў.