- •Социология ғылым ретінде
- •2.Әлеуметтік мобилділік: ұғымы және түрлері.
- •3. Социологияның зерттеу объектісі мен пәні.
- •4.Әлеуметтік құрылымның тарихи түрлері.
- •5. Социологияның құрылымы.
- •6. Әлеуметтік стратификация туралы ұғым.
- •7. Социологияның атқаратын қызметтері.
- •8. Қоғамның әлеуметтік құрылымы.
- •1) Қысқа мерзімдік байланысқа негізделген, тұрақтылығы төмен қоғамдасулар, оларды квазитоптар деп е атайды.
- •2) Тұрақтылығы орташа қоғамдастықтар (еңбек ұжымы, құрылыс бригадасы, студенттер тобы)
- •3) Тұрақтылығы жоғары қоғамдастықтар (ұлттар, таптар)
- •9. Социологияның басқа қоғамдық және гуманитарлық ғылымдармен байланысы
- •10. Қазақстан қоғамының әлеуметтік құрылымы.
- •11. О.Конттың әлеуметтанулық тұжырымдамасы
- •13. Әлеуметтанудың категориялары және оның әлеуметтану пәнінің қалыптасуындағы ролі
- •14. Әлеуметтанудың заңдары
- •15. Әлеуметтанудың пайда болуының алғашқы кезеңі – хіх ғасырдың 40-жылдары
- •16. Шоқан Уәлихановтың әлеуметтік ғылыми көзқарастары, ой-пікірлері
- •17. Ыбырай Алтынсариннің әлеуметтік гуманистік көзқарастары, идеялары
- •18. Абай Құнанбаевтың әлеуметтік қоғам, адам, тұлға мәселесіндегі көзқарасы
- •19. Ахмет Байтұрсыновтың әлеуметтік, ағартушылық көзқарасы
- •20. Әлихан Бөкейхановтың әлеуметтік-саяси көзқарасы
- •21. Г.Спенсердің әлеуметтанулық теориясы.
- •1.Қоғамды биологиялық организм ретінде қарау;
- •2.Әлеуметтік эволюция идеясы.
- •22. Ресейдегі әлеуметтанулық ілімнің дамуы, өкілдері
- •24. П. Сорокиннің әлеуметтік стратификация және әлеуметтік мобильділік теориясы
- •25. Қоғамның әлеуметтік құрылымы, әлеуметтік институттар, қоғамдастықтар, топтар.
- •27.К.Маркстің әлеуметтанулық теориясы, артықшылықтары мен кемшіліктері
- •28. Тұлға, адам, индивид ұғымы. Тұлғаның әлеуметтік мәні
- •29. Э.Дюркгеймнің әлеуметтанулық көзқарасы.
- •30. Жеке тұлғаның әлеуметтік құрылымы.
- •31. М.Вебердің әлеуметтанулық «түсіну», «ұғыну» теориясы
- •32.Тұлға жайындағы теориялар. Әлеуметтік статус және әлеуметтік рольдер
- •34. Тұлғаның әлеуметтену процесі
- •35. Р. Мертонның әлеуметтанулық теориясы
- •36. Әлеуметтенудің түрлері мен агенттері.
- •37..Дарендорфтың «әлеуметтік шиеленіс» теориясы
- •41.Қоғам туралы ұғым. Мәні мен анықтамалары
- •42.Теориялық және эмпирикалық зерттеулер.
- •43. Қоғамның жіктелуі
- •44. Әлеуметтік бақылау.
- •45. Мәдениет- әлеуметтік танымның объектісі ретінде.
- •46. Әлеуметтік конфликт: түсінігі, түрлері және субъектілірі.
- •48. Әлеуметтік конфликт: кезеңдері мен шешу жолдары
- •49.Социологиялық зерттеудің бағдарламасы.
- •50.Девианттық мінез-құлықтың себептері, негізгі көзі.
- •51.Анкета - әлеуметтік мәлімет жинау әдісі ретінде.
- •52.Д.Беллдің қоғам дамуының «үш сатысы туралы» теориясы.
- •54. «Қазақстан-2030» стратегиясы ішкі саяси тұрақтылық туралы.
- •2. Аудандағы ұлттар бірлігі мен ішкі саясат тұрақтылықтың сақталуы мен әрі қарай нығаюы қоғамның бірлік күшімен байланысты.
- •56. Әлеуметтік статус:түсінігі, құрылымы
- •58. Әлеуметтік топтардың түрлері.
- •61. Әлеуметтік девиация.
- •65. Әлеуметтік зерттеудің мақсаты мен мәні
- •66. Қоғамның демографиялық құрылымы
- •67. Қазақ халқының демографиялық даму тарихы
- •69. Қоғамның дамуы, қозғаушы күштері. «қозғалыс», «өзгеріс», «даму» ұғымдары
- •70. Э. Дюркгеймнің «аномия» концепциясы
- •71. М. Вебердің саяси әлеуметтану жайындағы көзқарасы
- •74. Маргинализацияның пайда болу себептері және оны жою жолдары
- •76. О. Конттың отбасы жайындағы көзқарасы
- •77. Неке дегеніміз не?
- •78. Отбасы әлеуметтік институт ретінде. Отбасының пайда болуы, түрлері. Отбасының қызметі
- •79. Отбасының тәрбиелік қызметі
- •80. Дін әлеуметтануы. Қоғамдағы діннің алатын орны.
- •81. Білім әлеуметтендірудің Әлеуметтік білім – теория мен практиканыњ бірлігінде қалыптасады.
- •86. Қоғамдағы нашақорлық мәселесі және онымен күрес.
6. Әлеуметтік стратификация туралы ұғым.
оғам мүшелерінің арасында әлеуметтік теңсіздіктің табиғатын, себептерін, оның заңды құбылыс ретіндегі мәнін түсінуде әлеуметтік стратификация теориясының маңызы зор. «Стратта» деген геология термині жердің құрылымындағы қабаттарды анықтауға байланысты қолданылады. Ал, қоғамға байланысты біздің ана тілімізде қабаттан гөрі «жік» деген ұғымды пайдаланғанымыз жөн. Біз тарихтан қоғамның әр даму сатысына тән түрлі стратталардың болғанын білеміз.
Қоғам адамдарын стратталарға жіктеудің тарихи үш типі белгілі. Олар: а) касталар; ә) сословиелер; б) таптар. Осы аталған жіктеудің үш типіне байланысты стратификациялық жүйе ашық және жабық жүйелерге бөлінеді. Қоғам мүшелерінің статустары мен әлеуметтік жағдайларын өзгертулеріне мүмкіндік бар әлеуметтік құрылым ашық стратификациялық жүйе деп алады да, ал, мұндай мүмкіндік балмайтын қоғам жабық стратификациялық жүйе деп аталады. Жабық жүйеге Үндістан қоғамында орын алған касталық жүйені жатқызуға болады. «Каста» - латын тілінде castus (таза) деген мағынаны береді. Бұл жүйе 1900-шы жылға дейін сақталып келген. Үнді қоғамында қалытасқан дәстур бойынша қоғам мүшелері касталарға жіктелген және соған байланысты әлеуметтік статус ата-аналарынан балаларына беріліп, ол өмірлік статусқа айналып отырған. Бұл қоғамда касталардың 4 тобы болған:
а) брахмандар (діни иелері, абыздар), олар халықтың 3%-ын құрайтын;
ә) кшатрийлер (әскери адамдар);
б) вайшьтер (саудагерлер), бұл екі топ халықтың 7%-ын құрайтын;
в) шудралар (шаруалар мен қолөнершілер) – 70%-ға жуық;
г)хариджандар – қоғамдағы ең төменгі, ауыр жұмыстарды (ауланы сыпыру, қоқыстарды жинау, тері илеу, шошқа бағу) атқаратын адамдар.
7. Социологияның атқаратын қызметтері.
Әлеуметтанудың қоғам өмірімен тығыз, жан-жақты байланысы, қатынасы оның атқаратын қызметінің айқын көрінеді.
Әлеуметтану да басқа ғылымдар сияқты, ең алдымен таным функциясын атқарады. Әлеуметтану қандай да бір деңгейде болмасын, ол әр уақытта жаңа білімнің, көкжиегін кеңейтіп, оның деңгеймен дәрежесін өсіріп отырады, қоғамның әлеуметтік даму заңдылықтарын болашағын ашып береді. Әрине, бұл бағытта іргелі және қолданбалы эмпирикалық зерттеу теориялары, тұжырымдамалары оған барынша қызмет етеді.
Әлеуметтанудың атқаратын қызметінің бір ерекшелігі, мұнда тұжырым мен іс әруақытта бірлікте болады. Осыдан барып әлеуметтік теория мен тұжырымдамалар көбіне тәжірибелік мәселелерді шешуге бағытталады. Бұл тұрғыдан қарағанда әлеуметтанудың тәжірибелік қызметі алдыңғы қатарға шығып, атқарылатын қызметтің басқа жаңа түрлері белгіленеді. Нақтылы әлеуметтік құбылыстар мен үдерістердің үстінен әлеуметтік бақылауды күшейтуде жаңа ақпараттардың маңызы зор. Ол болмаса әлеуметтік қысым, әлеуметтік дағдарыс және катаклизмдер көбейіп кетуі мүмкін. Көптеген елдерде атқарушы мекемелер мен билік өкілдері, саяси партиялар және алуан түрлі бірліктер өздерінің мақсатты саясаттарын жүргізуде әлеуметтанудың барлық мүмкіншіліктерін пайдаланып отырады. Бұл тұрғыдан алғанда әлеуметтану әлеуметтік бақылау функциясын атқарады.