5 Сурет- Жұптыққа тексеретiн (9,8) кодтың кодердің

құрылымдық сүлбасы

6 Сурет- Жұптыққа тексеретiн (9,8) кодтың кодердің шығысындағы

цифрлық сигналдың уақыттық диаграммасы

4 Тактылық жиілігi мен тактылық интервалын есептеу

Цифрлық, жұптыққа тексеретiн түзетуші кодпен кодталған сигналдың элементтің ұзақтығы, дискреттеу интервалы мен кодтың жалпы ұзындығымен анықталады. Элементтің ұзақтығын- Т_такт тактылық интервалы, ал элементтерді тарату жиілігін- F_такт тактылық жиілігі деп атайды. Төменде келтірілген есеп-теулері- теоретикалық есептеулер. Олар қажетті қосымша қызметтік арналар-сыз, бірарналы тарату жүйелер үшін жарайды. Есептеулерде, дегенмен, түзету-ші кодпен кодтауы есепке алынған.

F_такт=F_д∙n және Т_такт=1/F_такт, (5)

немесе,

Т_такт=Т_д/n және F_такт=1/Т_такт, (6)

Есептеулер:

F_такт=40∙10³∙8=320∙10³ Гц=320 кГц; Т_такт=1/(320∙10³)=3,125 мкс.

5 Модуляция жылдамдығы мен ақпаратты тарату жылдамдығын есептеу

N- арналы тарату жүйесiндегi В модуляция және R ақпаратты тарату жыл-дамдықтарын анықтау кезінде, келесілерді ескергенi дұрыс:

- N арналық сигналдарды тарату үшін, жүйенің тарату циклы құрамында N арналық интервалдарды және синхросигнал мен басқа кызметтiк сигналдар-ды тарату үшiн бiр қосымша арналық интервалды ұстау керек;

- жүйесіндегi В модуляция жылдамдығы, секунданың iшiнде таратып бе-рiлетiн элементтердiң санына, яғни тарату жүйесінің тактылық жиiлiгiне тең;

- тактылық жиілігiн анықтау кезінде, арналық интервалында санақтың n- элементтік кодтық комбинациясын таратып берілетінін есте сақтау керек;

- тарату жүйесіндегі ақпаратты тарату жылдамдығы, дискреттеу жиілігi мен элементтің энтропиясын ескерумен, ақпаратты тасымайтын қызметтiк сиг-налдардың (қосымша арналық интервалда таратып берілетін қызметтік сигнал-дары, санақтардың кодтық комбинацияларындағы жұптыққа тексеретiн кодтың тексеруші элементтері) элементтерiн ескерусіз есептеу керек;

- дискреттеу интервалында, ақпаратты тасыйтын арналық сигналдар са-нақтардың N k-элементтiк кодтық комбинациялары таратып берiледi.

Қарапайым жағдай үшін бір қызметтік арнаны алайық. Онда, N-арналы ЦТЖ-дегі В модуляция жылдамдығы (техникалық жылдамдығы) және R ақпа-ратты тарату жылдамдығы (ақпараттық жылдамдығы):

В=F_д∙n∙(N+1), (7)

R=Н_эл∙F_д∙k∙N (8)

мұндағы Н_эл- элементтің энтропиясы (элемент ішіндегі ақпараттың орта саны).

Элементтердің шығу ықтималдықтары бірдей деп алсақ, р(1)=р(0), Н_эл= =Н_{эл.макс}=1 бит/эл және R=F_д∙k∙N, бит/с.

Есептеулер:

В=40∙10³∙8∙(1+1)=640∙10³ Бод=288 кБод.

R=40∙10³∙7∙1=280∙10³ бит/с=280 кбит/с.

6 Модулятордың құрылымдық сұлбасы

7 Сурет- цам модулятордың құрылымдық сұлбасы

Г_тас - тасушы сигналдың генераторы: S_тас(t)=U_тасcos(_тас·t);

 - сигналдар көбейткіші.

Цам модулятордың жұмыс алгоритмі 2 кестеде келтірілген.

2 кесте

Символ	Модулятор кірісіндегі бастапқы ақпараттық сигналы Uцк(t)	Модулятор шығысындағы модуляцияланған сигнал S(t)
0	U0(t)=0	S0(t)=0
1	U1(t)=Uимп	S1(t)=Sтас(t)=Uтасcos(тас·t)

Модулятордың әр түрлі нүктелеріндегі сигналдардың уақыттық диаграм-малары 8 суретте келтірілген. ЦАМ сигналының спектрлік диаграммасы 9 су-ретте келтірілген.

ЦАМ сигналдың спектрiнiң енi тікбұрышты бейне импульстiң (модуля-циялайтын сигналдың) спектрінің енінен тәуелді, бейне импульс спектрінің ені оның Т_такт ұзақтығымен (F_такт жиілігімен) анықталады. ЦАМ сигналдың спектрi-нiң енiн жеңілдеткен формуламен анықтауға болады:

F_ЦАМ=2/Т_такт, немесе F_ЦАМ=2F_такт. (9)

Есептеулер: F_ЦАМ=2320∙10³=640∙10³ Гц=640 кГц.