1. Көрсетілген синдромдардың ішінен адамдағы моносомияны көрсетіңіз?
2. ДНҚ-ң суперспирализациясын болдырмайтын қандай фермент?
3. Берілген кестеде қандай процесс бейнеленген?
4. Жасушаның митоздық бөліну процесінде хромосомалар жасуша полюстеріне жетеді, деспирализацияланады, ұзарады. Бөліну ұршық жібі жоғалады. Ядро мембранасы қалпына келеді, көпіршіктерден ламина түзіледі, ядрошық қалыптасады. Митоздың фазасын анықтаңыз:
5. Жасушаның қандай бөліну типі хромосома санының төмендеуімен іске асады?
6. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген, митоздың қай фазасы көрсетілген?
7.
Суретте
жасушаның бөліну процессі бейнеленген.
Митоздың қай фазасы көрсетілген:
8. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген. Митоздың қай фазасы көрсетілген:
9. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген. Митоздың қай фазасы көрсетілген:
10. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген, жасушалық циклдің фазасын анықтаңыз?
11. Қандай ұрық жапырақшасынан сезім мүшесі түзіледі?
12. Жасушаның тіршілік циклінде G1 фазасында бұзылыс жүреді. Бұзылыс кезіндегі процессті тоқтататын генді анықтаңыз?
13. Берілген кестеде қандай процесс бейнеленген?
14. Мына суретте екі гомологтың тығыз коньюгациясы – синапсистің басталуы жүреді. Конъюгациядан кейін ақуыздық жіптер синаптонемальді кешене түзіп, жақындайды. Гомологтар жұптары биваленттер немесе тетрада деп аталады. Мейоздың профаза -1 кезеңін анықтаңыз:
15. Мына суретте кроссинговер, яғни гендердің жаңа комбинациясына бастама беретін апалы-сіңлілі емес (несестринские) хроматидтер арасындағы бөліктерде алмасу жүреді. Мейоздың профоза-1 кезеңін анықтаңыз?
16. Гетерозиготалы қалыпты естейтін ата-анадан тілсіз-саңырау баланың дүниеге келу мүмкіндігі қандай? (саңыраудың белгісі «в- рецессивті»).
17. Қаны қалыпты бірігетін (ұийтын) ата-анадан гемофилик ұл бала дүниеге келді. Ата-анасының генотипін анықтаңыздар:
18. Анасында I қан тобы, ал әкесінде IY қан тобы болса, балаларындағы қан тобын аңықтаңыздар:
19. Мына суретте екі альтернативті белгілері бойынша айырмашылығы бар екі гетерозиготалы дараларды будандастыру көрсетілген. Тұқымқуалау типін көрсетіңіз?
20. Жасушаға сигналды беруде негізгі ролді атқаратын ферментті көрсетіңіз?
21. Қандай ақуыз микротүтікшелер құрамына жатады?
22. Кестеде аллельді гендердің өзара әрекеттесу түрі қандай?
23. Мына кестеден аллельді гендердің өзара әсерлесу түрін көрсетіңіз?
24. Жасушаға сигналды берудің неше типі белгілі?
25. Бір геннің әсері екінші геннің эффектісін басып тастайтын аллельсіз гендердің өзара әсерлесу түрін көрсетіңіз?
26. Доминантты ген өз бетінше фенотипті көрініс бермейді, тек екі ген бірге болған кезде белгі көрінетін, аллельді емес гендердің өзара әсерлесу түрін көрсетіңіз?
27. Фосфорлену және дефосфорленуді қандай фермент жүзеге асырады?
28. I0I0 қан тобы бар бала, қандай жанұялық жұпта болуы мүмкін:
29. Ата-анасының қан топтары I (0) және II (А) жанұяда, I (0) қан тобы бар бала дүниеге келді. Екінші баладағы қан тобы қандай болатынын анықтаңыздар.
30. Некеде гомозиготалы алты саусақты ер адам және бес саусақты әйел адамнан бала дүниеге келді. Оның генотипін анықтаңыздар (ген алтысаусақтылық (Р) доминантты)?
31. Қандай ағза генотиптерін будандастырғанда 9:3:3:1 ажырау байқалады:
32. Сомалық жасуша хромосомасы мен гендер жинағы бойынша неге сәйкес?
33. Қандай будандастыру кезінде ажырау формуласы 1:1 қатынасы болады?
34. Тубулин молекуласының бір соңына (плюс - соңы) қосылу арқылы пайда болатын жіңішке, қуысты органелла. Бұл цитоқаңқаның қандай элементі?
35. Цитоқаңқаның қандай элементтері өсуге, қысқаруға қабылетті және жинақталу мен ажырау жылдамдылығы өте жоғары динамикалық құрылымдар болып табылады ?
36. Цитоқаңқаның қандай элементі актин ақуызынан тұрады. Актин көптеген эукароттық жасушаларда болады, жасушаның жалпы ақуыздарының 5% құрайды:?
37. Қандай будандастыру кезінде келесі формула бойынша 9 : 3 : 3 : 1 ажырау байқалады?
38. Екі гомозиготалық ата-аналардың түрлерінде фенотипі бойынша F1 гибридтерде айырмашылық болады?
39. Цитоқаңқаның қандай элементтері жасушалық байланыс – десмосоманың (көрші эпителиалдық жасушаларды қосады) және мембранаға бекінетін эпителиалдық жасуша - жартылай десмосоманың пайда болуына қатысады?
40. Түнгі тұңғыйық гүлдердің екі түрін будандастырған кезде (қызыл және ақ гүлді) гибридтердің екінші ұрпағында қандай ажырау байқалады?
41. Аллелді гендерден тұратын хромосомалар қалай аталады?
42. Генотипі және фенотипі бойынша 1:2:1 ажырау байқалады, гендердің әсерлесу түрі қалай аталады?
43. Моногибридті будандастырудың толымсыз доминанттылығы кезінде F2 ұрпақта ажырау қандай болады?
44. Жасушаның қандай элементі ядро тесіктерімен (пораларымен) байланысқан және ядро мембранасының ішкі беткейінде орналасады, талшықты ламинадан тұрады?
45. Молекулалық сигналды күшейту үшін қызмет атқаратын және рецептор белсенділігіне жауап беру кезінде жасушада көп мөлшерде және тез синтезделетін кішігірім молекулалардың атын анықтаңыз?
46. Жасушааралық сигнализацияны жеткізу әдісін анықтаңыз (гормон эндокриндік бездерде синтезделеді және қан ағымы арқылы нысана жасушаларға өткізіледі)?
47. Қандай ағза генотиптерін будандастырғанда 9:3:3:1 ажырау байқалады?
48. Стероидтық гормондар рецепторлары әрі ақуыздық кешенелердің құрамында болады. Ақуыздың атын анықтаңыз?
49. Жасушалардың жабысу процесі (қан жасушалары бір-бірімен, немесе қабыну кезінде тамыр жүйесінің жасушаларына). Бір жасушадан екіншісіне сигнал берілуі мүмкін. Сигналды беру механизмін анықтаңыз?
50. Кейбір мутациялар патологиялық клондардың пайда болуына алып келеді
(мозаикалар - ісіктік жаңа түзілістердің дамуына). Мутация түрін анықтаңыз?
51. Биообъектіні бір рет қысқауақытқа сәулелендіру қалай аталады?
52. Бес саусақты әйел адам мен гетерозиготалы алты саусақты ер адамның некелерінен бес саусақты баланың дүниеге келуі мүмкін бе (алтысаусақтылық ген (Р) доминантты)? Анықтаңыздар:
53. Берілген ген бойынша әкесі гемофилиямен ауыратын, анасы гетерозиготалы (Х-тіркес рецессивті тұқымқуалау) отбасында дені сау балалардың дүниеге келуі мүмкін бе?
54. Бассүйек–бұғана дизостозамен гетерозиготалы ата-ана некесінен қаңқаның құрылысы қалыпты баланың дүниеге келуі мүмкін бе?
55. м-РНҚ- ақпараттың көшірілетін ДНҚ бөлігі қалай аталады?
56. Жасушаның қандай органоидтында ақуыз синтезделеді?
57. Мына суреттен синаптонемальді кешененің ыдырауы жүреді. Гомологтар бір-бірінен ажырайды, кроссинговер өткен жерде-хиазмалар арқылы байланысады. Мейоздың профаза-1 кезеңін көрсетіңіз?
58. Мына суретте гомологиялық хромосомалардың хроматидтері бір-бірінен алшақтайды, бірақ центрамера аймағы мен хиазмамен (егер хиазма біреу болса-биваленттер крест тәрізді, екеу болса - сақиналы, егер көп болса - ілмекті) байланысты болып тұрады. Мейоздың профаза 1-кезеңін анықтаңыз?
59. Суретте жасушаның бөліну процесі бейнеленген, мейоздың профаза -1 кезеңін көрсетіңіз:
60. Жасушаның бөліну кезінде жасуша ядросында хромосоманың екі еселенуі, цитоплазма мен ядроның ары қарай бөлінбеуі жүреді. Жасушаның бөліну түрін көрсетіңіз:
61. Көрсетілген авторлардың қайсысы адам кариотипін алғаш рет зерттеді?
62. Берілген аурулардың қайсысы хромосома санының өзгеруі кезінде пайда болады?
63. Энергияны қажет ететін, жасуша өлімінің генетикалы бағдарланған белсенді өлімі қалай аталады?
64. Берілген аурулардың ішінен қайсысы адамдағы моносомияның мысалы болып табылады?
65. Жасушаның бөлінуі кезінде бөліну ұршығы түзілмейді. Ұзақ уақыт жасушаның мейозбен және митозбен байланысты негізгі бөліну әдістерінің бірі болып табылады. Жасушаның бөліну түрін көрсетіңіз:
66. Жасушаның қандай өлімі түрінде хроматиннің конденсациясы және жасушаның сығылысуы (цитоплазма конденсациясы нәтижесі) жүреді?
67. Туылған кезде балаға акушер-гинеколог дамудың туа біткен ақауы-полидактилияны (қолдарында 6-саусақтылық) анықтады. Полидақтилияның тұқымқуалау типін көрсетіңіз?
68. Берілген патологиялардың ішінен 13 жұп хромосома бойынша трисомияны көрсетіңіз:
69. Берілген патологиялардың ішінен 21 жұп хромосома бойынша трисомияны көрсетіңіз:
70. Репликациялық ашаның пайда болуына қатысатын қандай ақуыз қатысады?
71. Жасушалық циклдің қай фазасында ДНҚ репликациясының үрдісі жүреді?
72. Жаңа туылған баланың дамуында бас миы мен бет әлпенінің туа біткен ақауы. Бас сүйегінің өлшемі кішкентай (микроцефалия). Маңдайы төмен орналасқан. Суретте қандай синдром бейнеленген?
73. ДНҚ тізбегіндегі нуклеотидтер фосфодиэфирлі байланыспен қосылған кезде (бір нуклеотидтің фосфаты және басқа нуклеотидтің гидроксилі) не пайда болады?
74. Көп емес нуклеотидтер санынан (75-95 жұп нуклеотид) тұратын және екінші құрылымнан тұратын нуклеин қышқылының түрін көрсетіңіз?
75. Генетикалық кодтың қайсы қасиетінде тірі ағзалардың әртүрлі түрлеріндегі генетикалық код толықтай сәйкес келеді?
76. Берілген варианттардың ішінен тасымалдану қызметін атқаратын анықтаңыз:
77. Катализаторлық қызметін атқаратын, ақуызды көрсетіңіз:
78. Берілген варианттардың ішінен қорғаныс қызметін атқаратын ақуызды көрсетіңіз:
79. Берілген варианттардың ішінен хроматин негізін құрайтын ақуызды көрсетіңіз:
80. Берілген варианттардың ішінен тірек аппаратының құрамына кіретін ақуызды көрсетіңіз:
81. Жаңадан пайда болатын ақуыздардың дұрыс фолдингін қамтамасыз ететін қандай құрылымдар?
82. Иммуноглобулин-ақуызының қызметін көрсетіңіз:
83. Арнайы лигандалармен ерекше өзара әсерлесуге қабылетті бірнеше радикалдар топтары қалай аталады?
84. Глобулярлық ақуыздың бастапқы формасы (трансляцияның тікелей әсері) қалай аталады?
85. Кодтың қайсы қасиеті дұрыс болып саналады:
86. Бір мембранамен қапталаған органоидқа не жатады?
87. Сыртқы ортадан алынатын арнайы сигналдарға жауап беруде жасуша өзінің ферменттерінің белсенділігін өзгертеді. Бұл сигналдар төменгімолекулалық заттардан тұратын жасушалық беткейдегі – рецепторлармен байланысады. Бұл заттар (сигналдар) қалай аталады.
88. Мембраналар – жасуша құрылымы, гендік аурулар патогенезінің дамуына роль қосуы мүмкін. Жасуша беткейіндегі арнайы ақуыздық молекулалар рецепторларының болмауы неге алып келеді?
89. Гольджи кешенесіне жетуге көмектесетін, рецепторлармен қамтылған везикула қалай аталады?
90. Жасушаның тіршілік процесінде мембраналарды жаңартады, секреторлық қызметті жүзеге асырады. Бұл процесс қалай аталады?
91. Әлсіз жинақталған хромосома бөлігі қалай аталады?
92. Репликациялық ашаның пайда болуын қамтамасыз ететін фермент?
93. ДНҚ-ң суперспирализациясын болдырмайтын қандай фермент?
94. Мына суретте не бейнеленген?
95. Генетикалық кодтың қайсы қасиетінде тек бір арнайы аминқышқылын триплет кодтайды?
96. Трансляциялық аралық роль қызметін қандай молекула атқарады?
97. Голландриялық тұқымқуалау қалай беріледі?
98. Екі мембранадан, матрикстен, кристадан тұратын, өзінің а аппараты бар жасуша органелласын көрсетіңіз:
99. Гидролитикалық ферменттермен толы, домалақ мембраналық қапшықтармен қапталған жасуша органелласын көрсетіңіз:
100. Стопкаға жинақталған мембраналық цистерналар және көпіршіктер жүйелерімен бірге байланысқан жасуша органелласын көрсетіңіз:
101. Ұрықта (зиготада) хромосома жиынтығы қандай?
102. Диплоидты ядроның мейоздық бөліну кезінде хромосома жиынтығы қандай?
103. Қандай ұрық жапырақшасынан сезім мүшесі түзіледі?
104. Хромосоманың мейоз-2-нің анафазасында неше хроматид болады?
105. Мейоздың соңында хромосомада неше хроматид болады?
106. Мейоздың бірінші бөлінуінен кейін жасушада хромосома жиынтығы қандай?
107. Мына суретте бейнеленген процесті анықтаңыз?
108. Кальмодулин ақуызында Са2 иондарын байланыстыратын неше орталық бар:
109. Мына суреттен мембрана арқылы тасымалдау түрін көрсетіңіз?
110. Клеткалық сигнализациядағы азот оксидінің (NО) атқаратын қызметі:
111. Жасушаның митоздық бөліну процесінде хромосомалар жасуша полюстеріне жетеді, деспирализацияланады, ұзарады. Бөліну ұршық жібі жоғалады. Ядро мембранасы қалпына келеді, көпіршіктерден ламина түзіледі, ядрошық қалыптасады. Митоздың фазасын анықтаңыз: