3. Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтерді бюджеттен қаражаттандыру жәие оларды пайдалауын бақылау

Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтерге арналған шы-ғыстар құрылымының келесідей өз мақсаты бар:

• мемлекеттің нақты мұқтаждықтарының негізінде, уәкілдік шектеуі заңды түрде бекітілген басқарудың республикалық органдарын қарал<аттандыру;

• мемлекеттік қызметтің бірыңғай жүйесі бойынша мемле-кеттік қызметкерлерді ұстау үшін шығындардың қалыптасу жалпы пршщиптерін л<асау және енгізу;

• осы мақсаттар үшін бөлінген бюджет құралдарын пай-далануының мемлекеттік қаржы бақылау жүйесін жетілдіру;

• басқарудың мемлекеттік органдар құрылымын жетілдіру. Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер шығыстарына ар-

налған бюджет құралдарымен қаражаттандыру мен оларды пай-далану үшін тұрақты ішкі және сыртқы бақылау жүргізіледі. Ішкі бақылауды Қаржы министрлігінің кдржылық бақылау атты Комитеті және оны жергілікті органдары мен аумақтар бойынша өкілетті органдар іске асырады. Сыртқы бақылауды Есеп комитеті мен маслихаттардың ревизиялық комиссиялары атқарады. Бұл бақылаушы органдар бюджет құралдарының мақсаггы пайдала-нуын тексереді, оларға талдау жасап негізінде жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтерге арналған шығыстарды азайту мен қайта құрылымдау жөнінде үсыныстар енгізеді.

Әдебиеттер:

1. ҚР Бюджет кодексі

2. ҚР «Республикалық бюджет туралы» Заңы.

3. Қаржы. Оқулық. Ильясов Қ.Қ., Құлпыбаев Б.С. Алматы: 2006 ж.

4. Мемлекеттік бюджет. Оқулық. Өтебаев Б.С. Алматы 2006 ж.

15-тақырып Қорғаныс, қоғамдық тәртіппен қаупсіздік соттар мен прокуратураларға арналған шығындарды қалыптастыру

1. «Қорғаныс» функционалдық тобы бойынша шығындар құрамы мен құрылымы. Төтенше жағдайларға байланысты ұйымдастыру жұмыстары бойынша және әскери қажеттіліктері үшін бюджет шығыстарын қалыптастыру, осы мақсатқа бюджеттен бөлінген қаржыны жоспарлау және жұмсалуын бақылау

2. «Қоғамдық тәртіп және қауіпсіздік» атты фуикционалдық топ бойынша бюджет шығыстарын қалыптастыру. Мемлекеттің құқық қорғау, күқык және сот іс-эрекетін қамтамасыз ету жөніндегі бюджет шығыстарын қаржыландыру

3. Мемлекеттік сот жүйесін реформалау және әскери реформанын негізгі бағыттары

Қазақстан Республикасының қорғанысы мемлекеттің ма-ңызды бір функциясы болын табылады және ол қорғаныстық бағыты бар әскери доктринаға сәйкес құрылады. Қорғаныс маңында елдің егеменді тәуелсіздігін, аумақтық түтастығын және шекараны қорғауға дайындықты қамтамасыз етуге бағытталған саясаты болып, әскери, экономикалы және әлеуметті-құқықты мемлекеттік шаралар жүйесі есептеледі.

Мемлекеттің қорғаныстық функцияларын қамтамасыз етуге арналған бюджет шығыстыры «Қорғаныс» атты функционалдық топқа жиналады. Бұл топқа «Әскери мұқтаж» және «Төтенше жағдайлар жөніндегі жүмыстарды ұйымдастыру» атты екі кіші функциялар кіреді. Осы шығыстар бойы бюджеттік бағдар-

ламалардың әкімшіліктері болып ҚР Қорғаныс министрлігі, Те-тенше жағдайлар жөніндегі агенттік және Республикалық гвардия табылады.

Қорғанысқа арналған шығыстарды қалыптастыру әскери қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қажеггі құжаттардың жалпы көлемін анықтаудан басталады. Республиканың Қарулы күштерің кепілдемелік бағдарламалы-мақсатты қаржыландыру елдің жалпы ішкі өнімінің бір пайызынан кем болмайды және секвестрлеуге жатпайды.

Қарулы Күштерді ұстауға арналған шығыстар құрамында құралдар келесілерде қарастырылған:

• әскери қызметкерлерге ақшалай сыйлықақы төлеуге;

• штаттағы қызметкерлер мен жұмысшыларға еңбекакы төлеуге;

• азық-түлікпен қамтамасыз етуге немесе оның орнына ақ-шалай өтемақы төлеуге;

• дүние-мүлікті төлеуге;

• арнайы жағармайды сақтау мен телеуге;

• әскери қарулар, техника және мүлікті дайындау мен жөн-Деуге;

• тасмалды және басқа да шығындарды өтеуге.

Төтенше жағдайлар жөніндегі жүмыстарды ұйымдастыруға арналған шығындар маңында сол жағдайларды алдын ала сақ-тандыру мен жою жөніндегі іс-әрекеті қамтамасыз ету, мемлекет-тік материалдық резерв жүйесін басқару, төтенше жағдайлардан қорғау объектілерін күру мен жөндеу, өрт кауіпсіздігі бойынша шаралар жүргізу, сонымен қоса осы саланың мамандарын дайын-дау түсініледі.

Бюджет кодексінде төтенше жағдайлар жөніндегі жүмыстарды ұйымдастыруға арналған республикалың бюджет шығыстарының келесі бағыттары анықталған:

• табиғатты және техногенды сипаттағы тетенше жағдайлар аумағындағы іс-әрекеті ұйымдастыру;

• басты немесе аймақаралық төтенше жағдайларды алдын ала сақтандыру мен жою;

• кәсіби құтқарушы ұйымдар мен қызметтердің іс-әрекетін ұйымдастыру және қамтамасыз ету;

• мемлекеттік ерте қарсы қызметтердің іс-әрекетін қамта-масыз ету;

• азаматтық қорғаныс жүйені ұйымдастыру.

Жергілікті бюджеттердің шығыстар бөлімінде де осы бағыт-тарға сәйкес жүмсалатын қаражаттар қарастырылған. Бюджет күралдары арқылы қаражаттандыру төтенше жағдайларды алдын ала сақтандыру мен жою аумағындағы уәкілетті органның іс-әрекетін қамтамасыз ету бойынша жүргізіледі.

Қорғаныс және тетенше жағдайлар жөніндегі жүмыстарды ұйымдастыруға арналған бюджет құралдарын пайдалануды және есептемелердің дәлелдігі мен бекітілген нормаларға сәйкестігін бақынауды сыртқы және ішкі мемлекеттік бақылаушы органдар іске асырады.

2. «Қоғамдық тәртіп және қауіпсіздік» атты фуикционалдық топ бойынша бюджет шығыстарын қалыптастыру. Мемлекеттің құқық қорғау, күқык және сот іс-эрекетін қамтамасыз ету жөніндегі бюджет шығыстарын қаржыландыру

Мемлекеттің құқық қорғау, құқық және сот іс-әрекеті маңында еріксіз көндіру шараларын қолдану құқы берілген және мемлекет пен қоғамның меншігі мен мүдделерін, азаматтардың өмірін, мен-шігін, құқықтары мен азаттығын қорғауға талап етілген мемлекет-тік билік органдар жүйесі қарастырылады.

Бюджет кодексінде осы аумақ бойынша республикалық бюд-жет шығыстарының келесі бағыттары қарастырылған:

• республика аумағында қоғамдық тәртіп қорғау мен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;

• паспорттык және визалық жұмысты іске асыру;

• көлік құралдары мен оларды жүргізу құқықтарын тіркеуді іске асыру;

• мемлекеттік объектілерді қорғау, қылмыскерлерді ұстау, қамауға алынғандар мен сотталғагідарды конвойлау;

• оперативті-іздестіру және тергеушілік іс-әрекет;

• экономикалық және қаржылық салалардағы құқық қорғау іс-әрекеті;

• әділет саласындағы іс-әрекет;

• мемлекет пен азаматтардың мүдделерін құқықтық қорғау;

• заңдылық пен кұқық тәртібін қамтамасыз ету;

• мемлекеттік құқық статистикасы мен арнайы есептер;

• сот сараптамасының іс-әрекеті;

• сот жүйесінің қызметі;

• басқа да бағыттар.

Жергілікті бюджеттердің шығыстар бөлімінде тиісті аумақтар бойынша қоғамдық тәртіп пен қоғамдық кауіпсіздікті қамтамасыз ету мен басқа да бағыттарға шығыстар қарастырылған.

Мемлекеттің құқық қорғау, құқық және сот іс-әрекетін қамтамасыз ету жөніндегі бюджет шығыстары бюджеттік жік-теуге сәйкес функционалдық топ, оның ішінде ішкі функция-лар арқылы қаржыландырылады. Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі құқық қорғау іс-әрекеті қамтамасыз ету-ге арналған шығыстарды көрсететін бюджеттік бағдарламаныц әкімшісі болады. Құқықтық іс-әрекеті қамтамасыз етуге арналған бюджет шығыстарын қаржыландыруды іске асыратын бюджеттік бағдарламаның әкімшісі болып ҚР Әділет министрлігі, ал сот іс-әрекеті болып ҚР Жоғарғы соты табылады.