3. Бюджет шығыстарын қайта қурылымындаудың негізгі бағыттары

Шығыстарды қайта құрылымдау аумағындағы бюджеттік саясат экономиканың әр салаларына мемлекет қатысуының са-лыстармалы тиімділігіне баға беру мен мемлекетке жөнді және қасиетті емес бағыттарда қатынасуын бюджет құралдары арқылы қаржыландыруды азайтуға негізделеді. Бұл саясат бюджет құ-ралдарын шоғырландырып, мемлекеттің ағымдағы міндеттеме-лерін атқарумен бірге экономика дамуының басымды бағыттарын шешуге мүмкіндік береді.

Сонымен бірге, бюджеттік бағдарламаларда қарастырылған шаралардың бюджет шығыстарымен байланысын айқын белгі-леу мен бюджет құралдарын пайдалану тиімділігін жоғарылатуға экономикалық және бюджеттік жоспарлаудың әсершіл жүйесін жасау, бағдарламалық құжаатарды оңтайландыру мен қалып-тандыру және оларды бағалау әдісін дайындау себепші болады.

Бюджет шығыстарын жоспарлауының сапасын жоғарылатуға мүмкіншілік беретін жолдардың бірі - ол натуралдық норма-ларды пайдалану, яғни бүрынғы мемлекеттік органдар топтары бойынша бір қызметкерге шаққандағы ағымдағы шығындардың орташаландырылған нормативін пайдалану орнына қажетті мате-риалды жәые материалды емес байлықтарды түтынудың минимал-ды натуралдық көрсеткіщгерін қолдану.

Республиканың әлеуметті-экономикалық дамуының орташа - мерзімді жоспарының негізінде және мемлекеттік пен салалық бағдарламаларға сәйкес басымды бюджеттік шығыстар ретінде алдымыздағы жылдарға келесі бағыттар анықталған:

• денсаулық сақтауды реформалау мен оның дамуы;

• білім берудің дамуы;

• әлеуметтік реформалардың әрі қарай тереңцеуі;

• индустриалды-инновациялық дамытуды;

• аграрлық секторды дамытуды;

• жаңа түрғын-үй саясатын іске-асыруды;

• Астана қаласының дамуы.

Әдебиеттер:

1. ҚР Бюджет кодексі

2. ҚР «Республикалық бюджет туралы» Заңы.

3. Қаржы. Оқулық. Ильясов Қ.Қ., Құлпыбаев Б.С. Алматы: 2006 ж.

4. Мемлекеттік бюджет. Оқулық. Өтебаев Б.С. Алматы 2006 ж.

14-тақырып Жалпы мемлекеттік сипаттағы қызметтерге жұмсалатын бюджет шығыстарын жоспарлау мен қаржыландыру

1. Заңнама органдар мен қаржылық және фискалдық қызметті устауға байланысты бюджет шығыстарын қалыптастыру

2. Фундаменталдық ғылыми-зерттеу мен сыртқы саясаттық іс-эрекетке арналған бюджет шығыстарын қалыптастыру

3. Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтерді бюджеттен қаражаттандыру жәие оларды пайдалауын бақылау

Қазақстан Республикасында мемлекеттік билік әрбіреуі өз алдына дербес бірлігі бар заңнамалык (өкілдік), атқарушы және сотты үш бұтаққа бөлу арқылы іске асырылады. Мемлекеттік билік органдары мен басқару деңгейлері арасындағы уәкілдік шектеуі Қазақстан Республикасының Конституциясы мен мем-лекеттік басқару жөніндегі заңнамалы және нормативтцс актілер-мен реттеледі.

Мемлекеттік билік пен басқару органдарын ұстауға байла-нысты шығындарды қаржыландыру жыл сайын меділекеттік бюджет шығыстарының құрамында бекітіліп, бюджегтік жік-телудің 01 «Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер» атты функционалдық топ бойынша есептеледі. Республикадық бюд-жетте осы функционалдық топ бойынша Президенттің, Пар-ламенттің, Конституциялық Кеңестің, Адам құқығы жөніндегі ¥лттық комиссияның, Орталық сайлау комиссияның және басқа да жалпы сипаттағы мемлекеттік кызмет көрсетуіпілердің

іс-әрекетін қамтамасыз ету үшін бюджет шығындары қар-ясыландырылады.

Төмен тұрған бюджеттердің осы функционалдық топ бойын-ша бюджет құралдарының шығыстар бағыттары жалпы түрде ке-лесілер:

• жергілікті өкілдік және атқарушы органдарының қызмет-терін қаржыландыру;

• аймақтардың әлеуметті-экономикалық дамуын орташа мер-зімді жоспарлауын қаржыландыру;

• аймақтар деңгейлері бойынша бюджеттік жоспарлауды қаржыландыру;

• жергілікті бюджеттерді атқаруды ұйымдастыруын қаржы-ландыру;

• коммуналдық меншікті басқаруды қаржыландыру. Бюджеттік ақша құралдарын жұмсау бекітілген бюджет-

тік бағдарламалар бойынша міндеттемелер мен төлемдерді қар-жыландыру жоспарлары негізінде іске асырылады. Қаржыландыру жоспарлары - ол бюджет шығыстарының экономикалық жіктелу бойынша мемлекеттік мекемелерімен алынған міндеттемелері мен осылар арқылы төлемдер жасаудың ай сайынғы кестесін анықтайтын құжаттар. Қаржыландыру жоспарлары бюджеттік бағдарламалар әкімшілігімен құрылады және бекітіледі, ал оларды құру негізі болып жылдық қаржыландыру жоспары, бағдарламалар паспорты мен біріккен бюджеттік жіктелу есептеледі.