Сымсыз желілерде деректердің берілісінің негіздері
Ақпаратты берудегі сигналдар
Егер сигналды уақыттың атқаратын қызметі ретінде қарастырсақ, онда ол аналогты немесе цифрлы болуы мүмкін. Аналогты сигнал деп - уақыт бойынша ақырындап интенсивтілігінің өзгеруін айтамыз. Басқаша айтатын болсақ, сигналда тоқтам болмайды. Цифрлық сигнал деп тұрақты деңгейде біршама уақыт арасында интенсивтілігін ұстайтын сигналды айтамыз, ал кейін да түпкілікті аумаққа өзгереді (бұл анықтама). На 1 .5 және 1 .6 суретттерде ситгналдың 2 түрінің типі келтірілген. Аналогты сигнал тілді көрініс табады, ал цифрлық екіліктің бірлігінің және нөлдің терімі.
1.5. Сурет Аналогты сигнал
1.6. Сурет Цифрлық сигнал
Сигналдың қарапайым типі периодтық сигнал болып табылады, онда кейбір құрылымдар уақыт бойынша периодты түрде қайталанады. 1.7 суретте периодты аналогты сигнал (синусоида) үлгісі және перодты цифрлық сигнал үлгісі (тікбұрышты сигнал немесе меандр) келтірілген. Математикалық анықтама: s(t) сигналы периодты болып табылады, мына жағдайда
s(t
+ Т) = s(t), при
,
Т тұрақтысы сигналдың периоды болғанда (Т– осы теңдеуді қанағаттандыратын аз өлшемі).
а) Синусоидалы сигнал
б) тікбұрышты сигнал
1.7. Сурет Периодтық сигналдар
Іргелі аналогты белгімен синусоида
болып табылады. Ортақ уақиғада мынадай
белгіні үш параметрмен анықтауға болады
: ең көп амплитудой А, жиілікпен және
фазамен. Ең көп
амплитуда деп ең көп мағына немесе уақыт
бойынша сигналдың интенсивтілігін
айтамыз. Жиілік деп
сигналдың қайталануының қарқынын
айтамыз (периодта, секундта,
немесе герцта). Баламалы параметр
сигналдың периодының Т уақыт бойынша
қайталануымен көрініс табады. Сәйкесінше
,
.
Фаза салыстырмалы жылжудың шарасымен
уақытт шегінде белгінің жеке кезінің
болып табылады (бұл термин
төмендегіде толығырақ қарастырылады
данный).
Ортақ уақиғада синусоидалық белгіні келесі көріністе ұсынуға болады:
.
Екі синусоидальными белгілердің
арасында арақатынасы болады, бір
нешіншіден уақытта өзгереді, ал сырт -
аяда. Толқын сигналының ұзындығын
қашықтык деп анықтасақ, бір кезбен
немесе қарамастан, өзге сөздермен,
сияқты араны тең фазаның екі нүктесінің
арасында екі дәйекті топтама. Сигнал
мен жылдамдық v тарайды деп болжап
көрейік. Тогда толқынның ұзындығы келесі
арақатынаспен: = vT кезбен тоқулы, не
бірдей күшпен = v. Айрықша мағынада
біздің мазмұндамамыз үшін v=уақиғасы ,
с-жарықтың жылдамдық вакуумда, жақын
тең 3∙〖10〗^8
м/с.
Фурьенің анализын қолданып, яғни бір синусоидальных белгінің жетерлік санын мен лайықты амплитудами, жиіліктермен және фазалармен, алу болады көрінген пішіннің электромагнитті белгісін қаттап салуға болады. Көрінген электромагнитті белгі сияқты мерзімді аналогты(синусоидальных) белгінің құрамын мен бөлек-бөлек амплитудами, жиіліктермен және фазалармен қарастырылады.
Сигналдың спектрінің жиіліктің облысы айтылмыш белгіні жасаушы аталатын.
Цифрлық белгіні келесі бейнемен білдіруге болады:
.
Осы белгі жиіліктің құрайтындары шексіз санын асырайды және қарамастан, демек, ұзақ-сүре жиіліктің кең тілкеміне ие емес.
Жоғарыда көрсетілген мысалдардан келесі қорытынды жасасақ болады. Ортақ уақиғада әрбір цифрлық белгі шексіз жиіліктің кең облысын алады. Бұл осы белгіні арқылы әлдеқандай ортаны жұқтыруға қарасақ, жүйе шектеудің жиіліктің облысына белгі салады. Сонымен қатар бірқалыпты ортаға келесі сәйкес келу керек: жиіліктің неғұрлым беріліс- тілкемі соғұрлым берілістің неғұрлым құны. Сол себептен, бір жақтан, экономикалық және практикалық сана-сезімдарға тиіс цифрлық ақпаратты белгімен тілкемнің шектеулі енімен. Баска жағынан қарасақ,тартудың тілкемінің енінің шектеуінде бұрмалаушылықтар туады, беріліс- белгінің қалпына келтіру- қиындык туғызады. неғұрлым тілкем шектеулі соғұрлым белгінің неғұрлым бұрмалаушылығы және соғұрлым неғұрлым қатенің ту- әлеуетті мүмкіндігі әдісте.