- •Прадмет, змест, задачы курса, сувязь з іншымі дысцыплінамі
- •2. Структура рыторыкі. Агульная і прыватная рыторыка
- •Асноўныя раздзелы рыторыкі
- •Перыядызацыя гісторыі рыторыкі
- •Лекцыя № 2 гісторыя рыторыкі
- •Рытарычная дзейнасць сафістаў. Пратагор, Горгій, Ісакрат і інш.
- •Пытанні красамоўства ў працах Платона.
- •Роля Арытоцеля ў развіцці класічнай рыторыкі.
- •5. Рытарычная дзейнасць Дэмасфена.
- •П. Старажытнарымская рыторыка
- •1. Рытарычная дзейнасць Цыцэрона.
- •2. Пытанні тэорыі красамоўства ў працах Квінтыліяна.
- •Лекцыя № 3 Развіццё прамоўніцкага мастацтва ў эпоху Сярэдневякоўя і Адраджэння. Рыторыка хуі ст у Беларусі
- •1. Развіццё рыторыкі ў эпоху Свядневякоўя
- •Рытарычная дзейнасць Кірылы Тураўскага.
- •3. Рыторыка эпохі Адраджэння
- •4. Рыторыка хуі ст. У Беларусі
- •Лекцыя № 4 Рыторыка ў хуп і хіх стст. У Беларусі
- •1. Аратарская дзейнасць беларускіх пісьменнікаў-палемістаў у хуп ст.:
- •2. Уклад у развіццё рыторыкі с. Полацкага.
- •3. Практыка аратарскага красамоўства ў дзейнасці к. Каліноўскага.
- •4. Уклад ў развіццё прамоўніцкага мастацтва ф. Багушэвіча.
- •5.Прамоўніцкае мастацтва Цёткі.
- •Лекцыя № 5 Рыторыка ў Расіі
- •1. Аратарская дзейнасць Феафана Пракаповіча.
- •2. Рыторыка м.В. Ламаносава.
- •3. Рыторыкі хіх ст. Галіча, Давыдава, Кашанскага, Зелянецкага і інш.
- •4. Развіццё судовага, акадэмічнага і парламенцкага красамоўства ў Расіі ў хіх ст.
- •2. Трыадзіная схема інвенцыі “этас-логас-пафас”. Тэма, мэта, ідэя выступлення.
- •3. Тыпы матэрыялу, крыніцы і крытэрыі яго падбору, спосабы падачы.
- •4. Знаёмства з літаратурай, план выступлення, напісанне тэксту.
- •5. Вывучэнне аўдыторыі. Стратэгія і тактыка прамовы.
- •6. Псіхалагічная падрыхтоўка да выступлення.
- •Лекцыя № 7
- •1. Паняцце “топас”. Сэнсавыя мадэлі выказвання.
- •3. См “азначэнне”, “уласцівасць”, “супастаўленне”.
- •4. См “цэлае-частка”.
- •5. См “супастаўленне”.
- •6. См “прычына-вынік”, “абставіны”.
- •7. См “прыклад”, “сведчанне”.
- •Лекцыя № 8 Дыспазіцыя. Размяшчэнне матэрыялу
- •1. Дыспазіцыя і яе змест.
- •2. Рытарычныя правілы кампазіцыі і яе структура.
- •3. Зачын і яго роля.
- •4. Уступ, яго рытарычныя правілы і віды.
- •Галоўная частка, метады выкладу матэрыялу і сродкі сувязі частак прамовы.
- •1) Гістарычны (храналагічна-паслядоўны) – матэрыял выкладаецца ў храналагічнай паслядоўнасці фактаў і падзей, пры гэтым аналізуюцца змены, якія адбыліся з прадметам размовы на працягу пэўнага часу;
- •6. Заключэнне, яго рытарычныя каноны і віды.
- •Лекцыя № 9 логіка–моўны доказ. Аргументацыя
- •Аргументацыя як раздзел дыспазіцыі. Доказ і яго элементы.
- •2. Тэзіс, патрабаванні да яго.
- •3. Аргументы, іх віды
- •4. Дэманстрацыя як элемент доказу.
- •5. Лагічныя законы.
- •6. Лагічныя памылкі.
- •Лекцыя № 10 Элакуцыя. Слоўнае афармленне выступлення
- •1. Элакуцыя і яе змест. Прамыя і ўскосныя тактыкі маўленчага ўзаемадзеяння.
- •2.Агульныя сродкі выяўленчай выразнасці.
- •3. Спецыяльныя сродкі выяўленчай выразнасці.
- •4. Тропы, заснаваныя на падабенстве прадметаў
- •Пытанні і заданні:
- •Лекцыя № 11 Вобразна-пераноснае словаўжыванне. Тропы (працяг)
- •1. Тропы, заснаваныя на выкарыстанні мнагазначнасці слова
- •2. Тропы, заснаваныя на сумежнасці з’яў
- •3. Тропы, заснаваныя на кантрасце
- •4. Тропы, заснаваныя на тоеснасці з’яў
- •Пытанні і заданні:
- •Лекцыя № 12 Фігуры маўлення
- •2. Дыскрэтныя і недыскрэтныя фігуры
- •3. Фігуры дабаўлення (паўтору)
- •Да ўсіх куткоў праз дым смуродны далятай…
- •Болей нам, відаць, не трэба, --
- •Лекцыя № 13 Дэструктыўныя фігуры пропуску, размяшчэння і перастаноўкі. Дыскрэтныя фігуры.
- •1. Фігуры ўбаўлення (пропуску)
- •2. Фігуры размяшчэння і перастаноўкі
- •3. Рытарычныя фігуры
- •4. Дыскрэтныя графічныя фігуры
- •5. Гукавыя фігуры
- •Меморыя. Прыёмы развіцця памяці і запамінання інфармацыі
- •Меморыя як раздзел рыторыкі і прадмет яе вывучэння.
- •2. Паняцце памяці, віды памяці, раздзелы памяці.
- •3. Механізм запамінання. Практыкаванні па развіцці памяці.
- •4. Прыёмы запамінання інфармацыі.
- •5. Прыёмы развіцця памяці:
- •Пытанні і заданні:
- •Лекцыя № 15 акцыя.Тэхніка выканання прамовы
- •1.Акцыя і яе змест.
- •2. Прыродныя ўласцівасці голасу.
- •3. Дыханне і яго віды.
- •4. Інтанацыйная арганізацыя выказвання. Тон маўлення Тэхнічную выразнасць маўлення ўзмацняе правільная інтанацыйная арганізацыя выказвання.
- •5. Рытмічная арганізацыя выказвання.
- •6. Дыкцыя, яе недахопы
- •7. Невербальныя сродкі зносін
- •8. Формы выканання выступлення
- •Пытанні і заданні:
- •Літаратура:
- •Лекцыя № 16 лінгвапрагматыка. Агульная рыторыка
- •1. Лінгвапрагматыка, яе змест.
- •2. Маўленчы акт і яго складнікі
- •3. Тыпы дыскурсу.
- •4. Законы агульнай рыторыкі
- •Закон гарманічнага дыялогу
- •Закон руху наперад і арыентацыі адрасата
- •Закон эмацыянальнасці
- •Закон задавальнення
- •Пытанні і заданні:
- •Лекцыя № 17 Камунікатыўны кантакт і ўмовы яго дасягнення
- •1. Камунікатыўны кантакт, яго віды і ўмовы дасягнення.
- •4. Стратэгія маўленчых паводзін.
- •Асновы майстэрства размовы.
- •Пытанні і заданні:
- •Лекцыя № 18 прыватная рыторыка Роды і віды красамоўства
- •1. Стылі красамоўства і тыпы аратараў.
- •Роды і віды красамоўства.
- •3. Сацыяльна-палітычнае і акадэмічнае красамоўства.
- •4. Судовае красамоўства
- •5. Сацыяльна-бытавое і царкоўна-багаслоўскае красамоўства
- •Лекцыя № 19 Функцыянальная-сэнсавыя тыпы маўлення
- •1. Апавяданне
- •2. Апісанне
- •3. Разважанне
- •Лекцыя № 20 Жанры маўленчых зносін. Маналагічнае і дыялагічнае маўленне
- •Маналагічнае маўленне і яго асаблівасці.
- •2. Дыскусійна-палемічнае маўленне
- •Дыскусійна-палемічнае маўленне выдзяляецца як асобная разнавіднасць дыялагічнага маўлення. Яно ўключае спрэчку, дыспут, палеміку, дыскусію.
- •3. Бытавое дыялагічнае маўленне Бытавое дыялагічнае маўленне таксама з’яўляецца адной з форм вуснага маўлення і ўключае размову, гутарку, палілог.
- •Пытанні і заданні:
- •Літаратура:
Закон эмацыянальнасці
Трэці закон агульнай рыторыкі суадносіцца з пафасам (адной з частак трыадзінай схемы інвенцыі). Ён патрабуе ад гаворачага эмацыянальнага стаўлення да прадмета размовы, суб’ектыўных адносін да тэмы паведамлення, неабыякавасці выкладу і садзейнічае экспрэсівізацыі маўлення.
Слухачы павінны адчуць, што аратара цікавіць і хвалюе ўзнятая ім праблема або пытанне, ён эмацыянальна перажывае тое, пра што гаворыць. Але неабходна, каб гэта былі не паказныя эмоцыі, а шчырыя, сапраўдныя, і яны павінны адпавядаць зместу выступлення, характару слухачоў і сітуацыі зносін. Празмерная патэтыка можа выклікаць іранічныя адносіны слухачоў.
Закон задавальнення
Закон задавальнення лічыць эфектыўнай прамову толькі тады, калі яна прыносіць радасць, прыемнасць слухачам. З гэтай мэтай рэкамендуецца імкнуцца да экспрэсіўнасці, займальнасці выкладу, выкарыстання разнастайнай сістэмы выяўленча-выразных сродкаў, прыёмаў актывізацыі ўвагі, пра якія размова пойдзе ніжэй.
Пытанні і заданні:
Што такое лінгвапрагматыка? Што яна вывучае? Калі ўзнікла?
Дайце азначэнне паняцця “маўленчы акт”. Якія кампаненты ў яго ўваходзяць?
Што такое маўленчы намер? Абазначце сувязь паміж мэтай гаворачага і маўленчым актам.
Назавіце віды маўленчых паводзін.
Вызначце састаўныя элементы маўленчай камунікацыі. Якое месца ў ёй займае маўленчая падзея?
Ахарактарызуйце дыскурс і маўленчую сітуацыю як кампанент маўленчай падзеі.
Што ўключае дыскурс? Назавіце яго тыпы. Што суправаджае дыскурс?
8.Назавіце асноўныя жанры маўленчых зносін.
9.Якія формы мае маналагічнае маўленне?
10.Назавіце віды маналагічнага маўлення, якія вызначаюцца паводле яго мэты.
11.Якая мэта і жанры інфармацыйнай прамовы?
12.Вызначце маўленчы намер пераконваючай і заклікаючай да дзеяння прамовы, укажыце іх разнавіднасці.
13.Чым вызначаецца натхняльная прамова? Якія яна мае жанры? Укажыце мэту і жанры забаўляльнай прамовы. У чым яе адметнасці?
14.Што ўяўляе сабою давяральная прамова? Назавіце яе асноўныя разнавіднасці.
Літаратура:
1.Безменова, Н.А. Очерки по теории и истории риторики / Н.А. Безменова – М.: Наука, 1991.– 213 с.
2.Гаймакова, Б.Д. Основы риторики / Б. Д. Гаймакова . – М., 1991.
3.Дюбуа, Ж. Общая риторика / Ж. Дюбуа, Ф. Эделин, Ж.-М. Клинкенберг и др. – М., 1986. – 391 c.
4. Зарецкая Е.Н. Риторика. Теория и практика речевой коммуникации. Акад. нар. хозяйства при Правительстве Рос. Федерации / Е.Н. Зарецкая. – М.: «Дело», 1998 – 475 с.
5.Кохтев, Н.Н. Основы ораторской речи / Н.Н. Кохтев. – М.: Изд.во МГУ, 1992. – 238 с.
6.Львов, М.Р. Основы теории речи: Уч. пособие для студ. пед. вузов. – М.: Academia, 2000. – 245 с.
7.Михальская, А.К. Основы риторики: Мысль и слово / А.К. Михальская – М.: “Просвещение”, 1996 – 416 с..
8.Неориторика: Генезис, проблемы, перспективы: Сб. научно-аналитич. обзоров / Отв. Ред. Н.А. Безменова. – М.: Инион, 1987. – 213 с.
9. Хазагеров, Т.Г. Экспрессивная стилистика и методика анализа художественных текстов.// Проблемы экспрессивной стилистики. Сборник. Под ред. Т.Г.Хазагерова. Вып.2. -- Ростов н/Д.: Изд.-во Ростовского университета, 1992. С. 19-26.