Азаматтық қорғаныс күштері , олардың құрамы , міндеті мен қолдану тәртібі.

13.06.2000 қабылданған ҚРАҚ ұйымдастыру мен жүргізу нұсқаларында жане 23.06.00 қабылданған АҚ құрамы нұсқаларында 7. 05.07 қабылданған А Қ Қ заңы анықталған .

АҚ күштері мыналар тұрады

ҚР АҚ әскери бөлімдері :

АҚ аумақтық құрамасы :

АҚ Обьектілік құрамасы

АҚ АҚ және ТЖ қызметтерінің құрлымы;

Жедел құтқару отрядтарынан тұрады ( РЖҚО, ОЖҚО)

Құтқару жұмыстарынын жүргізуі кезінде Үкіметтің шешімі бойынша ҚР ҚМ , ҚР ІІМ бөлімдері де таратылады.

АҚ құрылымы жекеменшік құрылымға қарамастан областарда, қалаларда, аудандар мен ұйымдар , территориалдық - өндірістін принциптер бойынша құрылады .

Әкімнің шешімі бойынша аумақтық құрлым құрылады .

Обьективті құрамы - АҚ ұйымдарының бастықтарының бұйрығымен бүкіл обьектілерді АҚ қалыптастыру базасы болып табылады .

Азаматтық қорғаныстың жалпы саны, құрлымы, мөлшері, халықтық қорғауды қамтамасыз етумен байланысты орындалған міндеттердің сипатымен көлемдерін, халықтың кушін, қажетті мамандарды , техниканы, жергілікті жағдайды есепке ала отырып анықталады.

Жер сілнісіне ұшырайтын аймақтар үшін АҚ құрамалары 10 адамға 1 құтқарушы , су тасқынына, өртке және басқа басқада қауіпті қатерге ұшырайтын өнеркәсіпті аймақтар және аумақтар үшін 15 -20 адамға 1 құтқарушы.

АҚ құрамалары іс- әрекетің қамтамасыз етуде мыналарға бөлінеді:

Негізгі құрамалыр :

• Барлау

• Құтқару

• Медицина

• Инженерілік

• Өртке қарсы

• Авариялық –техникалық

• РХҚ ( радиациялық – химиялық қорғаныс)

Қамтамасыз ететін құрамалар:

• Байланыстар

• Материялды – техникалық қамтамасыз ету

• Көліктік

• Қоғамдық тәртіпті сақтау

• Аңдар мен өсімдіктерді қорғау

• Тағы басқалары .

Бейбіт уақыттағы ТЖ – ны жою үшін, Азаматтық қорғаныстың бар құрамалары мен штаттық мамандандырылған құрамаларынан әр уақытта дайын тұратын жедел құтқару отрядтары түзіледі .

Жедел- құтқару отрядының саны :

Облыс – 150 адамнан кем емес

Қала- 100 адамнан кем емес

Аудан -50 адамнан кем емес

АҚ құрамасының дайын болуына максималды берілетін уақыт былай белгіленеді

• жедел- құтқару отрядтары үшін – 2 сағ. кем емес.

• Негізгі құтқару құрамалары үшін – 4 сағ . кем емес .

• Басқа барлық құрамалар үшін – 6 сағ. кем емес .

АҚ құрамасына еңбекке жарамды ер адамдар мен әйелдер іріктеледі , мыналарды қоспағанда :

-1,2,3 топтағы мүгедектер

- жүкті әйелдер

- 8 жасқа дейінгі баласы бар әйелдер

- соғыс уақытында- мобилизатциялық бұйрығы бар әскери міндетті адам

Республика аймагында болуы мүмкін төтенше жағдайлар , олардың сипаттамасы мен салдары

Қазақстан Республикасында цунами , тайфун және мұхиттан туындайтын апаттарды қоспағанда, табиғи және техногендік төтенше жағдайлардың барлық түрлері бар .

Төтенше жағдайлар елдің эканомикасына шығын келтіріп , адам өмірін алып кетеді.

Төтенше жағдайларды топтастыру

Төтенше жағдайлар негізгі белгісіне қарай үш топқа жіктеледі:

1. Шығу тегіне қарай.

2. Ведомства қарастырылығына қарай .

3. ТЖ –нын аумағы және тотенше жағдайлардан болуы мумкін зардамтар , сондай- ақ оларды жоюға жұмсалатын күш пен қаржылардын ауқымына қарай .

Төтенше жағдайлардын бірінші негізгі белгісі шығу тегіне қарай мыналарға бөлінеді:

• табиғи

• техногендік.

Табиғи сипаттағы төтенше жағдай

Табиғи сипаттағы төтенше жағдайларға мыналар жатады :

Геофизикалық қауіпті құбылыстар (жер сілкінісі , жанартаудың атқылауы)

Биологиялық қауіпті құбылыстар ( үгінділер, селдер, қар көшкіні ,опырылма)

Метеорологиялық және огрометеологиялық қауіпті құбылыстар (дауылдар, дүлей құйындар, қуаншылдық, қатты суықтар және т.б.)

Теңіздік гидрологиялық қауіпті құбылыстар ( су тасуы, тасқындар, грунтты сулар мен т.б деңгейінін асуы )

Табиғи өрттер ( орманды дала, шымтезек)

Дамдардың жұқпалы аурулармен ауруы (індет)

Ауылшаруашылығы малдарының жұқпалы аурумен ауруы( эпизотиялар)

Ауылшаруашылық өсімдіктерінің аурулармен, зиянкестермен зақымдануы ( эпифитотиялар)

Технологиялық сипаттағы төтенше жағдайлар

Техногендік сипаттағы төтенше жағдайға жататындар:

өндірістік авариялар;

көліктік авариялар, (темір жол поездарының, теңіздік және өзен кемелерінің, авациялық, көліктік, магистральды құбырлардың апаты)

өрттер (жарылыстар),

төгілісі бар авариялар (шығарынды қауіпі) ҚӘУЗ

төгілісі бар авариялар(шығарынды қауіпті) БҚЗ (биологиялық қауіпті заттар)

кенеттен ғимараттың құлауы;

электр- энергия жүйесіндегі авария

тіршілікті қамтамасыз ететін коммуналдық тораптардағы авариялар;

тазалағыш құрлыстағы авариялар;

гидродинамикалық авариялар (судың бөгеттердің бұзып шығуы)

Екінші негізгі белгісі – ведомствасына қарай төтенше жағдайлар мынандай ТЖ бөлінеді;

-құрлыста

-өнеркәсіпте;

-халыққа тұрғын және коммуналдық - тұрмыстық салада қызмет көрсету;

-көлікте

- ауыл шаруашылығында

- орман шаруашылығында ;

-көліктік коммуникацияларда ( газқұбырлары , мұнай құбырлары)

Үшінші негізгі белгісі – төтенше жағдайды жоюда күш пен қаражатты есепке ала отырып , таралу ауқымына қарай:

Обьектілік( қондырғы, цех, обьект) зардаптарды жоюға осы обьектінің күші тартылады;

Жергілікті (қала, облыс, аудан) зардаптарды жоюға осы ауданның күштері мен қажеттілік туындағанда АҚ әскери бөлімдері тартылады;

Аймақтық(бірнеше облыстар, ірі аймақ) зардаптарды жоюда АҚ әскери бөлімдері мен құрамалардың барлық түрі тартылады;

Барыншы ауқымды (ҚР мен шектес мемлекеттерді қамтитын аумақ), елдің аумақтағы зардаптарды жоюға АҚ , қарулы күштер, орталық атқару органдары күштерінің барлық түрлері қатыстырылады.